Szkoły ewangelickie w Bydgoszczy i okolicach pod koniec XVIII w. w świetle wizytacji Superintendentury w Toruniu
DOI:
https://doi.org/10.34767/KB.2020.41.16Słowa kluczowe:
szkoły ewangelickie, Bydgoszcz, FordonAbstrakt
The history of education in Bydgoszcz and its area has not been sufficiently explored. It also applies to Protestant education. There are not too many publications dedicated to this topic. This article is supposed to fill one of the gaps regarding this issue. For this purpose, the author analyzed visitations of the Superintendent carried out in 1796-1800, contained in the unit composing the group The Files of the Superintendency in Toruń. He conducted comparative analysis between individual Protestant schools located in Bydgoszcz and Fordon, and in ten villages around these cities. Studies have been dedicated to specific location and performance of school supervision. An attention was also focused on teachers. The author presented teaching personnel, providing their names, surnames and age, and - according to available information - their qualifications and vocational experience. Their means of subsidence, including salaries and benefits in kind, were described as well. As regards students, the article focused on the number of students attending individual classes and schools as well as possessing or lacking elementary skills in terms of literacy and numeracy.
Bibliografia
Bobkowska W, Pruska polityka szkolna na ziemiach polskich w latach 1793-1806, Warszawa 1948
Bogucki A., Z kart dziejów bydgoskiej oświaty 1830/1945-2008, „Kronika Bydgoska”, t. XXXIII, 2011, s. 163.
Cepil M., Figlus T., Wiejskie szkoły ewangelickie w okolicach Łodzi w XIX w. - ujęcie geograficzno-historyczne, „Zeszyty Wiejskie”, z. XXIV, 2018, s. 125-136.
Grygier T., Z dziejów szkolnictwa wiejskiego na Mazurach i Warmii w pierwszej połowie XIX wieku (na postawie materiałów Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Olsztynie), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” nr 2, 1961, s. 220-253.
Heinemann M., Schule im Vorfeld der Verwaltung. Die Entwicklung der preufiischen Unterrichtsverwaltung von 1771-1800, seria: „Studien zum Wandel von Gesellschaft und Bildung im Neunzehnten Jahrhundert Herausgegeben” von Otto Neuloh Walter Ruegg,
Band 8 Forschungsunternehmen „Neunzehntes Jahrhundert” der Fritz Thyssen Stiftung, Gottingen 1976.
Łukasiewicz D., Edukacja dziewcząt pod zaborem pruskim na przełomie XVIII i XIX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 31 (2014), s. 61-83.
Mincer F., Dzieje polityczne i kulturalne Bydgoszczy w latach 1772-1806, [w:] Historia Bydgoszczy, t. 1, do roku 1920, red. M. Biskup, Warszawa, Poznań 1991, s. 403-404.
Wilczewski T., Nazwy miejscowości na Kaszubach, Gdańsk 2015, s. 80.