Akta hipoteczne i gruntowe miasta Bydgoszczy z XVIII-XIX wieku - przydatność badawcza źródeł
DOI:
https://doi.org/10.34767/KB.2020.41.17Abstrakt
The article presents a possibility of using mortgage and land files and registers dating from the 18th and 19th centuries, showing particularly their suitability in research in the context of the history of Bydgoszcz as well as urban and spatial development of the city. This article features a brief history of mortgage records as registers collecting inform ation on legal status, ow nership and m ortgage of specific real estate, as w ell as archival description of files. In an analysis of exam ples of materials, the author indicated places, in which one can easily find descriptions of real estates, tenement houses and buildings, their ow ners and information about transactions conducted by them. Mortgage and land registers, in addition to the area of research on development of the city, have valuable files since their contain documents searched by genealogists, including copies of vital records, property division records, successions, etc. The article encourages m ore extensive use of files contained in the Bydgoszcz Archives of Mortgage Registers, also by conservator-restorers, art historians, and finally ordinary users who look for information needed in property and inheritance issues.
Bibliografia
Bartowski K., Dzieje Kanału Bydgoskiego, [w:] FranzBalthasar Schonberg von Brenckenhoff i jego dokonania w odbudowie Nowej Marchii po wojnie siedmioletniej i w zagospodarowaniu doliny Warty i Noteci. Rola Drezdenka w stosunkach polsko-brandenburskich w 2 połowie XVIII wieku, Drezdenko 2010, s. 101.
Bobrowicz J.N., Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Lipsk 1848, s. 424.
Bręczewska-Kulesza D., Wpływ nowych koncepcji przestrzennych na plany zabudowy prowincjonalnych ośrodków miejskich na początku XX w. na przykładzie Bydgoszczy, Corpus Constitutionum Marchicarum (CCM), Th. II, Abth. 2, nr XI, szp. 17-20.
Czaja R., Socjotopografia miasta Elbląga w średniowieczu, Toruń 1992.
Dyl K., Socjotopografia Torunia przed I wojną światową na tle rozwoju gospodarczego i ludnościowego miasta w XIX i na początku XX wieku, „Rocznik Toruński”, 2001, T. 28, s. 95-121.
Esman T., Przydatność źródłowa akt hipotecznych miasta Bydgoszczy z lat 1773-1808, Bydgoszcz 1956 (mps w AP Bydgoszcz).
Friedrich Wilhelm ’s Koniges in Preussen verbessertes Landrecht des Konigreich Preussen, Konigsberg 1721, szczególnie ks. 4 tyt. VI art. 7 § 1; tyt. V art. 5; Corpus Constitutionum Marchicarum, Th. II, 2, nr XXXIX, szp. 103-210.
Goertz A., Zur Einrichtung der Grund- und Hypothekenakten - 1783, [in:] Altpreufiische Geschlechterkunde, Hamburg 2006, Bd. 36, s. 265-278.
Gordziejew J., Socjotopografia Grodna w XVnI wieku, Toruń 2002.
Guldon Z., Zaludnienie miasta Bydgoszczy XVI-XVIII w. [w:] Prace Komisji Historii, II, Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Bydgoszcz 1964, s. 99 -126.
Gut P., Ustrój, organizacja i działalność sądownictwa patrymonialnego we wschodnich prowincjach Prus w latach 1740-1849. Studium z dziejów instytucji prawnej, Szczecin-Warszawa, 2013, s. 68, 95.
Janiszewska-Mincer B., Ulica Długa na początku XX wieku, „Kalendarz Bydgoski” 2008.
Jastrzębska-Puzowska I., Od miasteczka do metropolii: rozwój architektoniczny i urbanistyczny Bydgoszczy w latach 1850-1920, Bydgoszcz 2006.
Kabaciński R., Inwentarze starostwa i wójtostwa bydgoskiego z lat 1753-1766 roku, [w:] Źródła do dziejów Bydgoszczy, Nr 9, Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Warszawa-Poznań 1977, s. 24.
Kabaciński R., Zarys dziejów osad miejskich oraz miejscowości przyłączonych do Bydgoszczy do 1939 roku, [w:] Historia Bydgoszczy. Tom II. Część pierwsza 1920-1939, red. Marian Biskup, Bydgoszcz, Bydgoskie Towarzystwo Naukowe 1999, s. 856.
Krupa S., Metodyka opracowania akt hipotecznych i gruntowych przechowywanych w archiwach państwowych, „Szkice Archiwalno-Historyczne”, nr 3, 2007, s. 9-22.
Licznerski A., Rozwój terytorialny Bydgoszczy, „Kronika Bydgoska”, t. II, 1964-1965, s. 7-16.
Łbik L., Powstanie i rozwój przestrzenny Bydgoszczy, „Renowacje i Zabytki”, 2017, nr 4, s. 24-37.
Mikulski K., Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku, Toruń 1999.
Mrozowski K., Przestrzeń i obywatele Starej Warszawy od schyłkuXVwieku do 1569 roku, Warszawa 2020.
Nowakowski R., Układ przestrzenny Bydgoszczy a kompozycja jej struktury, Biuletyn Komitetu Przestrzennego zagospodarowania Kraju PAN, 2012, nr 249.
Okoń E., Tandecki J., Bydgoszcz - historia i rozwój przestrzenny, [w:] Atlas historyczny miast polskich. Tom II, Kujawy, z. I Bydgoszcz, red. A. Czacharowski, Toruń 1997.
Orzechowski K., Księgi i akta śląskiej hipoteki jako źródło historyczne i historyczno-prawne, „Czasopismo Prawno-Historyczne", T. VIII, Z. 1, 1956, s. 184-194.
Siwiak W., Z przeszłości ulicy Długiej, Kalendarz Bydgoski 2007.
Woźniak-Hlebionek A., Zbiór kartograficzny Magistratu Bydgoskiego z lat 1774-1944 źródłem do rozwoju przestrzennego miasta, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, 2004, t. 6, s. 387-395.
Zyglewski Z., Bydgoszcz-miasto nad wodą, „Kronika Bydgoska”, 2017, T. 38, s. 33-61.
