Homeopatia w bydgoskiej aptece „Pod Łabędziem” (1853–2017)
DOI:
https://doi.org/10.34767/KB.2023.44.07Słowa kluczowe:
apteka, farmacja, homeopatia, alopatia, BydgoszczAbstrakt
Celem artykułu jest prześledzenie obecności preparatów homeopatycznych w ofercie bydgoskiej apteki „Pod Łabędziem” (1853–2017).Podjęta została też próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, co powodowało, że jej właściciele decydowali się na ich sprzedaż oraz jakie miejsce zajmowały one w aptecznym asortymencie. Biorąc pod uwagę przemiany zachodzące na polu nowożytnej i nowoczesnej biomedycyny stwierdzić można, że obecność homeopatii w aptece „Pod Łabędziem” była powiązana z kryzysem zaufania do tradycyjnych środków leczniczych (XVIII–XIX w.) oraz ze specyfi czną logiką samej koncepcji homeopatycznej, która do dziś, mimo krytyki, znajduje wielu zwolenników.
Bibliografia
Źródła
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (dalej: MOB) FM/AF-2862/2-3 – fotografie, fronton apteki i drogerii „Pod Łabędziem” (lata 20. XX w.).MOB FM/AF-2882/2, 6–10, 13, 18 fotografie, wnętrze apteki – regały zapełnione poniemieckimi lekami (1947).
Wspomnienia mgr farm. Jolanty Majchrzak (w posiadaniu autora).
MOB, Archiwum Pracowni Historii Farmacji i Medycyny – zawiadomienie o likwidacji muzeum farmacji przesłane do Departamentu Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Kulturowego przez P. Łotoszyńską i B.J. Wodyńskiego – formalnych założycieli muzeum (8 czerwca 2017 r.).
Opracowania
Angutek D., Medycyna homeopatyczna a magia, „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną” 2007, t. 14, z. 1–2, s. 29–41.
Browińska H., Flirt z historią, „Gazeta Farmaceutyczna” 2006, nr 11, s. 26.
Drygas A. (red.), Apteka „Pod Łabędziem” w Bydgoszczy – 150 lat, Bydgoszcz 2003.
Gryglewski R.W., Historia medycyny w sześciu niepełnych odsłonach, cz. 2, Kraków 2022.
Jeszke J., Homeopatia – doktryna kryzysów. Między przełomami w nauce i przemianami społecznymi, Poznań 2012.
Kokoszczyński T., Homeopatia – odmienne podejście do zdrowia, [w:] W. Korpalska, W. Ślusarczyk (red.), Historia panaceum. Między marzeniem a oszustwem, Bydgoszcz 2016.
Kostrzeński L., Materiały do historii aptek wielkopolskich, t. II, Apteki prowincjonalne, Warszawa 1936.
Loudon I., A brief history of homeopaty, „Journal of the Royal Society of Medicine” 2006, vol. 99, s. 607–610.
Płonka-Syroka B., Doktryna Johna Browna (1736–1788), jej geneza i recepcja w medycynie europejskiej w kontekście kształtowania się standardu klinicznego. Część pierwsza, „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną” 2018, t. 24, z. 1, s. 7–28.
Płonka-Syroka B., Mesmeryzm. Od astrobiologii do bioenergoterapii, Warszawa 2007.
Płonka-Syroka B., Teorie, doktryny i szkoły medyczne. Zarys zagadnienia, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1998, nr 1, s. 51–76.
Schlick H., Apotheken im totalitären Staat. Apothekenalltag in Deutschland von 1937 bis 1945, Stuttgart 2008.
Ślusarczyk W., Zarys dziejów Apteki „Pod Niedźwiedziem w Bydgoszczy w latach 1921–1951, „Kronika Bydgoska” 2005, t. XXVII, s. 287–298.
Ślusarczyk W., Z dziejów opieki zdrowotnej. Aptekarstwo na Kujawach i Pomorzu Gdańskim w latach 1918/20–1951, Bydgoszcz 2016.
Ślusarczyk W., Szczepanska W., Pozafarmaceutyczna działalność zarobkowa prowincjonalnych aptekarzy z terenu pruskiej Prowincji Poznańskiej. Na podstawie tomu drugiego „Materjałów do historii aptek wielkopolskich Leonarda Kostrzeńskiego”, [w:] W. Ślusarczyk, G. Frischke (red.), Lecznictwo na prowincji w świetle tekstów kultury i źródeł historycznych. Wybrane problemy (XIX–XX wiek), Lublin 2022.
Ślusarczyk W., Wilczyńska R., Bydgoskie apteki. Element systemu opieki zdrowotnej czy narzędzie germanizacji?, „Kronika Bydgoska” 2021, t. XLII, s. 277–289.
Wajda K., Przeobrażenia gospodarcze Bydgoszczy w latach 1850–1914, [w:] M. Biskup (red.), Historia Bydgoszczy, t. 1–2, Bydgoszcz 1991.
Węglorz J., Zdrowie, choroba i lecznictwo w społeczeństwie Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, Toruń 2015.
Wodyński B., Wachulec B., Ślusarczyk W., Apteka „Pod Złotym Orłem” w Bydgoszczy, Łódź 2008.
Wohnungs-Anzeiger und Adreßbuch für die Polizeibezirk Bromberg auf das Jahr 1864. Unter Benutzung der amtlichen Materialien, Bromberg 1864, s. XVI reklama apteki „Pod Łabędziem”.
Wohnungs-Anzeiger und Adreßbuch für die Polizeibezirk Bromberg auf das Jahr 1869. Unter Benutzung der amtlichen Materialien, Bromberg 1869, s. XIX Reklama apteki „Pod Czarnym Orłem”.
Adressbuch nebst allgemeinem Geschäfts-Anzeiger von Bromberg und dessen Vororten auf das Jahr 1892 auf Grund amtlicher und privater Unterlagen, Bromberg 1891, s. 11, reklama apteki „Pod Łabędziem”.
Netografia
Apteka pod Łabędziem już otwarta! – fotorelacja z wernisażu, w: https://muzeum.bydgoszcz.pl/wydarzenia/apteka-pod-labedziem-juz-otwarta-fotorelacja-z-wernisazu/ (dostęp: 24 lipca 2023 r.), Pharmacopoea Borussica. Editio sexta, Berlin 1846.
