Muzyka jako przejaw patriotyzmu i narzędzie do walki z germanizacją na przykładzie aktywności bydgoskich towarzystw muzycznych

Abstrakt

Muzyka od dawna towarzyszyła Polakom. Dobitnie pokazał to czas zaborów, kiedy to w obliczu polityki antypolskiej władz pruskich uniemożliwiającej działalność polskich organizacji politycznych zadanie to spoczęło na organizacjach społecznych i gospodarczych. To pod ich skrzydłami powstawały pierwsze koła śpiewacze dające początek samodzielnym chórom. Tak było m. in. w przypadku Towarzystwa Śpiewu Halka powstałego w 1883 roku w Bydgoszczy. W okresie zaostrzającej się walki narodowościowej chóry poprzez swoją działalność artystyczną i pozaartystyczną wydatnie przyczyniały się do krzewienia ducha patriotyzmu, pielęgnowania języka polskiego, propagowania czytelnictwa, nauczania historii, a przede wszystkim do krzewienia polskiej pieśni narodowej, ludowej i religijnej. Szczególną rolę ogrywała pieśń. Śpiewanie w języku polskim stanowiło przejaw odwagi i dumy narodowej. Było wielką manifestacją polskości, doskonałą formą i narzędziem przeciwstawiania się praktykom germanizacyjnym władz pruskich. Ogromną rolę ogrywał przede wszystkim repertuar, po który sięgali Polacy. Rolę i potęgę muzyki dostrzegały również władze pruskie. Do tego stopnia, że już w 1850 roku pojawił się spis pieśni, których wykonywanie było ustawowo zabronione. To jednak nie zniechęcało Polaków, którzy zintensyfikowali swoje działania w obronie polskości. We wszystkie w pełni wpisywały się bydgoskie chóry funkcjonujące w II połowie XIX i początkach XX wieku.