Archiwalne przepisy kulinarne Komierowskich z Komierowa na tle XVIII-wiecznej kuchni polskiej
DOI:
https://doi.org/10.34767/KB.2022.43.08Słowa kluczowe:
historia kuchni, kuchnia staropolska, Komierowscy z Komierowa, polska szlachta, wiek XVIIIAbstrakt
W rękopisie Komorowskich z Komierowa, obecnie znajdującym się w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy, znajdują się przepisy kulinarne pochodzące z XVIII wieku. Ich domniemanym autorem jest Franciszek Komierowski. Spośród 49 przepisów większość ma cechy charakterystyczne dla kuchni staropolskiej. Tylko kilka z nich posiada cechy nowej kuchni francuskiej. Analiza zbioru ozwoliła stwierdzić, że kuchnia Komierowa w XVIII w. była głęboko zakorzeniona w barokowej tradycji.
Bibliografia
Chorążyczewski W., Roszak S., Pamięć Domu Komierowskich: studium z dziejów rodu szlacheckiego w XVIII wieku, Toruń 2002.
Codzienność dawnej Francji. Życie codzienne w czasach ancien regime’u, pod red. M. Figeaca, przekł. z jęz. fr. D. Sieńko, Warszawa 2015.
Compendium medicum auctum, to jest krótkie zebranie i opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia, Częstochowa 1719.
Czemiecki S., Compendium ferculorum albo zebranie potraw, wyd. i oprać. J. Dumanowski, M. Spychaj, „Monumenta Poloniae Culinaria”, 1.1, Warszawa 2009.
Dumanowski J., Smak i tożsamość. Narodowa i regionalna tożsamość kulinarna w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Staropolski regionalizm, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 306-321.
Dumanowski J., „A !a francaise”, czyli sarmatyzm od kuchni, [w:] Człowiek w teatrze świata. Studia o historii i kulturze dedykowane Profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu z okazji osiemdziesiątych urodzin, red. B. Popiołek, Kraków 2010, s. 103-112.
Dumanowski J., Tatarskie ziele w cukrze, czyli staropolskie słodycze, Warszawa 2011.
Dumanowski J., Smak podróży. Francusi o polskim jedzeniu w XVII wieku. Jedzenie, kuchnia i smak w relacjach podróżników, [w:] Rzeczpospolita w oczach podróżników z Francji i Niemiec, pod red. A. Mikołajewskiej, W. Zientary, tłum. z jęz. ang. E. Maliszewski, tłum. z jęz. franc. J. Śmigiel, „Silva Rerum”, Warszawa 2014, s. 113-131.
Flandrin J.-L.. Wyróżnienie smaku, [w:] Historia życia prywatnego, t. III: Od renesansu do oświecenia, pod red. R. Chartiera, przekł. zjęz. fr. M. Zięba, K. Osińska-Boska, M. Cebo-Fonik, Wrocław 1999.
Kamler M., Ogrody warzywne średniej szlachty w Wielkopolsce w końcu XVI i w pierwszej połowie XVIIw., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1973, t. XXI, nr 3, s. 499-505.
Kitowicz J., Opis obyczajów za panowania Augusta III, Warszawa 1985.
Kleśta-Nawrocka A., Kucharz doskonały. Historyczno-kulturowy fenomen kuchni staropolskiej, „Chronos/Anthropos,”, nr 3, Warszawa 2016.
Klonder A., Napoje fermentacyjne w Prusach Królewskich w XVI-XVII wieku: produkcja, import, konsumpcja, Wrocław 1989.
Klonder A., ,Mierny zbytek". Stół magnacki w Rzeczypospolitej XVII-XVIII wieku oglądany z nieco odmiennej perspektywy, [w:] Używki w świetle źródeł archeologicznych i historycznych, pod red. J. Żychlińskiej, A. Głowackiej-Penczyńskiej, A. Klondera, „Jedzą Piją Lulki Palą. Kulturowe aspekty korzystania z używek na przestrzeni dziejów”, t. I, Bydgoszcz 2016, s. 141-154.
Kuchowicz Z., O byczaje staropolskie XVII-XVIII wieku, Łódź 1975.
Moda bardzo dobra smażenia różnych konfektów i innych słodkości, a także przyrządzania w szelakich potraw, pieczenia chleba i inne sekreta gospodarskie i kuchenne, oprać, i wyd. J. Dumanowski, R. Jankowski, „Monumenta Poloniae Culinaria”, red. J. Dumanowski, t. II, Warszawa 2011.
Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2008.
Partyka J., Szlachecka silva rerum jako źródło do badań etnograficznych, „Etnografia Polska” 1988, t. XXXII, z. 2, s. 67-94.
Staropolskie przepisy kulinarne. Receptury rozproszone z XVI-XVIII w. Źródła drukowane, oprac, i wyd. J. Dumanowski, D. Dias-Lewandowska, M. Sikorska, „Monumenta Poloniae Culinaria”, red. J. Dumanowski, t. VI, Warszawa 2016.
Staropolskie przepisy kulinarne. Receptury rozproszone z XVI-XVIII w. Źródła rękopiśmienne, oprac. J. Dumanowski, D. Dias-Lewandowska, M. Sikorska, „Monumenta Poloniae Culinaria”, red. J. Dumanowski, t. VII, Warszawa 2017.
Wielądko W., Kucharz doskonały: pożyteczny dla zatrudniających się gospodarstwem z francuskiego przetlomaczony i wielą przydatkam i pomnożony przez Wojciecha Wielądka, wyd. i oprac. J. Dumanowski przy współudziale A. Kleśdy-Nawrockiej, „Monumenta Poloniae Culinaria”, red. J. Dumanowski, t. III, Warszawa 2012.
