Wymyte dziedzictwo. O Wyszogrodzie pomorskim i jego rozmiarach
DOI:
https://doi.org/10.34767/KB.2021.42.01Słowa kluczowe:
Wyszogród, grodzisko, wczesne średniowiecze, Wisła, dziedzictwo kulturowe, erozja, kartografiaAbstrakt
A significant part of the Early Medieval fortified settlement in Bydgoszcz-Fordon (former Wyszogród) was destroyed by Vistula river erosion. These days, we can find only relics of this important Pomeranian settlement. They seem to be a shadow of its original layout. This article is an attempt to restore the size of this fortified settlement with the help of available source materials, based primarily on cartographic studies. A reflection on the original shape and area of the settlement, supported by an analysis of dynamics of its destruction, is supposed to help to better understand the importance of this center during the Early Middle Ages. It will also allow to better estimate source materials that were irretrievably lost as a result of erosion.
Bibliografia
Historia Bydgoszczy, t. 1, do roku 1920, pod red. Mariana Biskupa, Warszawa 1991.
Bojarski J. Bydgoszcz-Fordon (stanowisko 150), [w:] Wczesnośredniowieczne grodziska w Polsce, t. 1, powiat bydgoski, red. W. Chudziak i J. Bojarski, Wrocław 2019, s. 33-62.
Bojarski J., Weinkauf M., Próba lokalizacji kościoła św. Marii Magdaleny w Wyszogrodzie w świetle najnowszych badań archeologicznych, [w:] Z dziejów pogranicza kujawsko-wielkopolskiego - zbiór studiów III, red. D. Karczewski i M. Wilczek-Karczewska, Strzelno-Kruszwica 2015, s. 67-87.
Galon R. Morfologia Doliny i Zandru Brdy, Studia Societatis Scientiarum Torunensis, t. 7, nr 6, sekcja C, Toruń 1953.
Gorączko M. Przekształcenia Brdy w jej dolnym biegu, [w:] Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze Brdy i jej dorzecza, red. W. Jastrzębski i J. Woźny, Bydgoszcz-Tuchola 2004, s. 78-102.
Janowski A. Grody nadwiślańskie na Pomorzu Wschodnim we wczesnym średniowieczu, maszynopis rozprawy doktorskiej w IA UMK w Toruniu, Toruń 2004.
Kowalenko W. Grody i osadnictwo grodowe Wielkopolski wczesnohistorycznej (od VII do XII wieku), Poznań 1938.
Anonim, tzw. Gall, Kronika Polska, przeł. R. Grodecki, wyd. VII, Wrocław 1996.
Lissauer A. Die prähistorischen Denkmäler der Provinz Westpreussen und der angrenzenden Gebiete, Leipzig 1887.
Potemski Cz. Problematyka badań archeologicznych w powiecie bydgoskim, Prace Komisji Historii BTN, 1963, t. 1, 5–28.
Rauhut L., Rauhutowa J., Potemski Cz., Sprawozdanie z badań wykopaliskowych w Fordonie na grodzisku „Wyszogród” pow. Bydgoszcz w roku 1958, Wiadomości Archeologiczne, t. 26, z. 3–4, 1959/60, s. 142–163.
Rauhut L., Rauhutowa J., Potemski Cz., Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na grodzisku „Wyszogród” w Fordonie pow. Bydgoszcz w r. 1959, Wiadomości Archeologiczne, t. 27, z. 3, cz. A, 1962, 283–311.
Rauhut L., Rauhutowa J., Potemski Cz., Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na grodzisku „Wyszogród” w Fordonie pow. Bydgoszcz w r. 1960, Wiadomości Archeologiczne, t. 28, z. 3, 1962, cz. B, s. 251–267.
Schumacher P., Die Ringwalle in der früheren preußischen Provinz Posen: ein Beitrag zur vorgeschichtlichen Kartographie, Leipzig 1924.
Wilke G., Pradzieje i wczesne średniowiecze w świetle źródeł archeologicznych (do początków XII wieku), [w:] Historia Bydgoszczy, t. 1, do roku 1920, red. M. Biskup, 1991 Warszawa, 49–72.
