Przemiany ludnościowe na terenie Szwederowa w latach 1874-1914. Analiza demograficzna na podstawie ksiąg zgonów
DOI:
https://doi.org/10.34767/KB.2021.42.07Słowa kluczowe:
Szwederowo, demographics, vital records, monthly seasonality, death rate, demographic dynamics rateAbstrakt
The article presents results of demographic studies on deaths in the area of Szwederowo, a rural commune in the Bydgoszcz area, in 1874–1914. Based on them, the author calculated the number of deaths, divided by gender, and their mean number. Other statistics included division of deaths by religion, monthly seasonality, infant mortality among the biggest local denominations, and the number of infant deaths divided by gender and denomination. In addition, death rate and demographic dynamics rate were calculated for selected years. It was noticed that throughout the examined period the number of deaths was increasing due to population growth, and the number of deaths among men was always higher, with the exception of the last period under study. Starting from the 1890s, the number of deaths among Protestants started to drop, whereas it had been rising among Catholics. Analyzing monthly seasonality of deaths, their number was the highest in the summer months and also in October. Infant mortality rate among both Protestants and Catholics was initially increasing and later started to drop, first among Catholics to 239.5 ‰, and later among Protestants to 291 ‰. The number of infant deaths in the two biggest denominations was initially similar; however, starting from the early 20th century, the number of such deaths among Catholics was significantly higher than among Protestants. Mortality rate ranged between 22.1 and 40.5 ‰ and was decreasing, which could hint entering of the population of Szwederowo into another stage of demographic transformation. Starting from the second decade of the 20th century, demographic dynamics rate among Protestants started to drop, whereas it had been clearly increasing among Catholics since the 1890s. Results of the described studies can be used for comparison during analyses of demographic profile in other areas.
Bibliografia
Gierowski J. A., Historia Polski 1764 – 1864, t. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987.
Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
Gordon W., Bydgoskie dzielnice – Szwederowo ( II ), [w:] Kalendarz Bydgoski, Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 1972.
Guldon Z., Kabaciński, R., Aneks nr 2. Zarys dziejów osad miejskich oraz miejscowości przyłączonych do Bydgoszczy do 1933r., [w:] Historia Bydgoszczy, t. 2, Część pierwsza 1920–1939, red. Marian Biskup, Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1999.
Holzer J., Demografia, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 1994.
Kallas M., W czasach Księstwa Warszawskiego 1806-1815, [w:] Historia Bydgoszczy, t. 1 (do roku 1920), red. Marian Biskup, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Kuczma R., Patroni bydgoskich ulic. cz.2, Południowe osiedla miasta. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, 1997.
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa: Wydawnictwo, DiG, 2009.
Liczbińska G., Umieralność i jej uwarunkowania wśród katolickiej i ewangelickiej ludności historycznego Poznania, Poznań: Wydawnictwo Biblioteka Telgte, 2009.
Mikulski K., Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999.
Mikulski K., Pułapka niemożności. Społeczeństwo nowożytnego miasta wobec procesów modernizacyjnych (na przykładzie Torunia w XVII i XVIII wieku), Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004.
Michalewicz J., Elementy demografii historycznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979.
Mincer F., Przemiany administracyjne i społeczno-gospodarcze w pierwszym okresie rządów pruskich (1772–1806), [w:] Historia Bydgoszczy, t.1 (do roku 1920), red. Marian Biskup, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Umiński J., Bydgoszcz. Przewodnik. Bydgoszcz: Wydział Kultury i Sportu Urzędu Miejskiego w Bydgoszczy oraz Komisja Krajoznawcza Zarządu Głównego PTTK w Warszawie, 1996.
Wajda K., Chełmża pod zaborem pruskim (do 1914 r.), [w:] Dzieje Chełmży, pod red. M. Wojciechowskiego. Chełmża: Chełmżyńskie Towarzystwo Kultury, 1994.
Wajda K., Dzieje Elbląga 1816–1850, [w:] Historia Elbląga, t. III, cz. 1, (1772–1850), pod red. A. Grotha, Gdańsk: Wydawnictwo Marpress, 2000.
Wajda K., Przemiany terytorialne i ludnościowe w latach 1850–1914, [w:] Historia Bydgoszczy, t.1 (do roku 1920), red. Marian Biskup, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Wajda K., Przeobrażenia gospodarcze Bydgoszczy w latach 1850–1914, [w:] Historia Bydgoszczy, t.1 (do roku 1920), red. Marian Biskup, Warszawa–Poznań Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Wajda K., Starogard Gdański pod panowaniem pruskim (do 1914 roku), [w:] Dzieje Starogardu, Historia miasta do 1920 roku, t. I, pod red. M. Kallasa, Toruń: Wydawnictwo Errata, 1998.
Wajda K., Stosunki ludnościowe i gospodarcze w latach 1815–1850, [w:] Historia Bydgoszczy, t. 1 (do roku 1920), red. Marian Biskup, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Wnęk K., Dzieje klimatu Galicji w latach 1848–1913: wpływ zjawisk meteorologicznych na społeczno-gospodarczy rozwój Galicji, Kraków: Historia Iagellonica, 1999.
Wnęk K., Metody badania korelacji sezonowości zgonów ze zjawiskami klimatycznymi, PDP, t. 20: 1997, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
Zielińska A., Przemiany struktur demograficznych w Toruniu w XIX i na początku XX w., Toruń: Adam Marszałek, 2012.
