Koncepcje wartości patriotyzmu na tle historycznym
DOI:
https://doi.org/10.34767/FE.2019.01.02Keywords:
the Polish history, the national literature, patriotism, love for the country, dedicationAbstract
In the article, a historical development of the understanding of the value of patriotism in Poland is presented. The presentation ranges from the Middle Ages till present days. The views on patriotism advocated by the noblest Polish writers and intellectuals, the creators of Polish culture, are introduced. In the introduction, the author brings in several etymological and definitional considerations, noting that the entry “patriotism” is missing in the important sources of today’s Polish pedagogy. In the following points, representatives of the successive historical periods are portrayed and their views are illustrated by short quotations from their works. The author suggests that, from the very beginning, a characteristic trait of Polish patriotism were the values of dedication and sacrifice for the country. Neither did the values appear only in Romanticism, nor, similarly, did they disappear in Positivism or later on. In the author’s view, patriotism helped Poles in preserving their identity in the periods of partitions and Communist regime. Today the Polish patriotism should open itself to the universal values of humanity.
References
Bibrzycki K., Andrzeja Komonieckiego Dziejopis Żywiecki, „Mówią Wieki” 1984, nr 4, s. 34.
Bocheński J.M., O patriotyzmie i Co to znaczy być Polakiem, [w:] Oblicza patriotyzmu, red. J. Sadowski, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna IGNATIANUM, Kraków 2009, s. 61-78, 79-94.
Czartoryski A.K., Katechizm kadecki, u Michała Grölla J.K. Mci Bibliopoli w Marywilu Num. 19. Pod znakiem Poetów, Warszawa 1774.
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
Encyklopedia PWN w trzech tomach, red. A. Krupa, tom 2 I-P, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa 1997.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. IV P, red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2005.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Suplement A-Ż, red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2010.
A Greek-English lexicon, comp. by H.G. Liddell and R. Scott, University of Michigan Library, Ann Arbor 2005.
Górski K., Patriotyzm, [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, Ossolineum, Wrocław 1991.
Hegel G.W.F., Zasady filozofii prawa, tłum. A. Landman, PWN, Warszawa 1969.
Jedliński R., Wartości preferowane przez uczniów kończących szkołę podstawową, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII” 1996/97, nr 5, s. 7-18.
Kowalczyk S., Patriotyzm, [w:] Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, red. K. Chałas i M. Maj, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne POLWEN, Radom 2016.
Leksykon PWN. Pedagogika, red. B. Milerski, B. Śliwerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione, Nakładem i Drukiem M. Grölla, Księgarza Nadwornego J.K. Mci, Warszawa 1791.
Ossowska M., Ethos rycerski i jego odmiany, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Ostrowska U., Kultura ojczysta w kontekście wielokulturowości, [w:] Dom i ojczyzna. Dylematy wielokulturowości, red. D. Lalak, Instytut Profilaktyki społecznej i Resocjalizacji Uniwersytet Warszawski Międzywydziałowe Centrum adaptacji Zawodowej IW EOUAL, Warszawa 2008.
Piwowarczyk D., Obyczaj rycerski w Polsce średniowiecznej (XIV-XV w.), Wydawnictwo DiG, Warszawa 1998.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. 1-50, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1994-2005.
Seneka L.A., Myśli, tłum. i oprac. S. Stabryła, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987.
Słownik łacińsko-polski Bartłomieja z Bydgoszczy, część 1, podług rękopisu z r. 1532, oprac. i wyd. B. Erzepki, Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie, Poznań 1898.
Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Antoni Kryński, W. Niedźwiedzki, 1900-1927, Drukarnia „Gazety Handlowej”, Warszawa 1915.
Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I-XI, Polska Akademia Nauk. Pierwsze cztery (1958-1962) wydało Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, ich dodruk i następne tomy (1963-1969) – Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Stróżewski W., Kilka refleksji o patriotyzmie, [w:] Oblicza patriotyzmu, red. J. Sadowski, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna IGNATIANUM, Kraków 2009.
Świerczyńska D., „Co to jest być prawdziwym patriotą?” – jakobińska broszura z 1794 r. Zagadnienia autorstwa i tekstu, Józef Szczepaniec, „Ze Skarbca Kultury”, z. 24 (1973): „Biuletyn Polonistyczny” 1975, nr 18/1(55), s. 283.
Tadeusiewicz H., „Polak Patriota” (1785) Charakterystyka czasopisma, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” 1995, nr 6, s. 33-64.
Tazbir J., Przemiany polskiego patriotyzmu, „Nauka” 2004, nr 1, s. 47-53.
Tischner J., Etyka solidarności i Homo sovieticus, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 3 O-Q, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Świda-Ziemba H., Młodzi w nowym świecie, WL, Kraków 2005.
Świda-Ziemba H., Niektóre symptomy moralnej anomii społeczeństwa polskiego, „Nauka” 2010, nr 3, s. 68-73.
Wielki słownik wyrazów obcych PWN, red. M. Bańko, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
