Антропогенное составляющее русловых деформаций и его хозяйственно-экономические последствия (на примере бассейна р. Белая в пределаx Республики Башкортостан)

Abstrakt

Na podstawie analizy licznych publikacji, przedstawiających zależności w przebiegu procesów korytowych, można zauważyć, że charakterystyki morfometryczne koryt rzecznych są wprost proporcjonalne do objętości przepływu. Maksymalne przepływy wody, które oddziałują w sposób destrukcyjny na kompleksy przyrodnicze, tj. na gleby i osady, przyjęto nazywać korytoformującymi (threshold). Na podstawie badań eksperymentalnych i ekspedycyjnych określono wielkości przejściowych (skorygowanych) współczynników, które jednoznacznie wskazują na ich ścisły związek z maksymalnymi przepływami wody, a także ze skalą antropogenicznych oddziaływań. Wszystkie te współczynniki przypisano odpowiedniemu rzędowi dopływów małych i średnich rzek Baszkirskiego Przedurala (rzędy od 1 do n). Do ich określenia wzięto pod uwagę takie dane, jak: spadek, rozwój procesów erozyjnych, katastrofy ekologiczne, zabudowę hydrotechniczną. Stwierdzono, że największa liczba aktywnych zniszczeń przyrody nastąpiła w  tych rejonach, gdzie znajdowała się najgęstsza sieć wąwozów i jarów. W pracy określono oddziaływanie zmian w przebiegu i kształcie koryta na obiekty gospodarcze, wskazując aplikacyjny kierunek badań procesów korytowych.