Ruch „księży patriotów” w Bydgoszczy i regionie
DOI:
https://doi.org/10.34767/KB.2024.45.08Słowa kluczowe:
walka z kościołem, „księża patrioci”, BydgoszczAbstrakt
Ruch „księży patriotów” nie zadomowił się w Bydgoszczy, choć w województwie bydgoskim był rozwinięty ponad średnią krajową. Dotyczyło to głównie północnej części województwa, należącej do diecezji chełmińskiej, której kierownictwo tolerowało ten ruch, w odróżnieniu od kierownictwa archidiecezji gnieźnieńskiej. Ruch ten miał w zasadzie dwie fazy: do 1956 roku i do 1990 roku. W pierwszej fazie główną jego ideologią był pacyfizm chrześcijański i antyniemieckość, w drugiej fazie - budowa nowego, socjalistycznego społeczeństwa.
Bibliografia
Źródła
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy
Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy, Wydział do Spraw Wyznań, sygn. 853/4.
Zrzeszenie Katolików „Caritas”, Oddział Wojewódzki w Bydgoszczy, sygn. s. 72.
Komitet Wojewódzki PZPR w Bydgoszczy
sygn. 51/XV/6 - Sprawozdanie z udziału księży w Narodowym Plebiscycie Pokoju z terenu województwa bydgoskiego (rok 1951);
sygn. 51/IV/7 - Protokół z poszerzonej egzekutywy Komitetu Województwa Pomorskiego z dnia 5 V 1956;
sygn. 51/VII/68 - Protokół z odprawy „trójek” odpowiedzialnych za zbieranie podpisów pod apelem Światowego Komitetu Obrońców Pokoju (1951 r.). „Monitor Polski”.
Opracowania
Bankowicz B., W imię Boga i Ludowej Ojczyzny (Z dziejów Komisji Księży przy ZBoWiD1949-1955), „Zderzenia” 1990, nr 5, s. 37.
Krzysztofiński M ., Biskup Ignacy Tokarczuk i jego stanowisko do duszpasterstwa LWP na terenie diecezji przemyskiej, Rzeszów 2024, maszynopis powielany.
Olszar H., Duchowieństwo postępowe w państwie totalitarnym na przykładzie Wojewódzkiego Koła Księży „Caritas” w Katowicach, Katowice 2013.
Owczarek S., Być zaangażowanym, być księdzem, Warszawa 1982, Zrzeszenie Katolików „Caritas”, s. 108.
Pastuszewski S., Administracja wyznaniowa w województwie bydgoskim w latach 19571975, [w:] Urząd do Spraw wyznań, t. 3, Warszawa 2023, IPN, s. 186.
Przed Narodowym Plebiscytem Pokoju. Apel księży pomorskich do braci konfratrów, sióstr i braci zakonnych, „Ilustrowany Kurier Polski” 1951, nr 47, s. 1-2.
Stachewicz K., Dzieje ruchu „księży patriotów” w Polsce Ludowej, „Ethos” 1997, nr 1, s. 230. Stanisławski W „Księża patrioci” w PRL, czyli siodłanie hipopotama, s. 3, dostęp internetowy.
Stpiczyńska A., „Pokojowa” działalność „księży patriotów ” na Pomorzu Nadwiślańskim, „Dzieje Najnowsze” 2011, nr 4. s.18.
Zamiatała D., Zrzeszenie Katolików „Caritas” a polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1950-1970, „Remem brance and Justice” 2021, nr 1, s. 227-252.
Żaryn J., „Księża patrioci” - geneza powstania formacji duchownych katolickich, [w:] Polska1944/45-1989. Studia i materiały, t. I, red. K. Kersten, Warszawa 1995, Instytut Historii PAN, s. 123-149.
Żaryn J., Kościół a władza w Polsce (1945-1950), Warszawa 1997.Żurek J., Kim byli „księża patrioci”?, „Biuletyn IPN ” 2003, nr 1, s. 65-72.
Żurek J., „Księża patrioci” a władza bezpieczeństwa; zagadnienia kontroli (na przykładzie Górnego Śląska), „Studia Sandomierskie” 2006.
Żurek J., „Ruch księży patriotów” w województwie katowickim w latach 1949-1956, Katowice 2009, IPN.
Żurek J., Dom udzielony. Kontrola oraz inwigilacja „księży patriotów” w czasach stalinowskich, „Christianitas” 2024, nr 19-20.
