Artistic output of Clary Wieck and Cecile Chaminade as the picture of the function of a woman in the European music life – i.e. the question if ecriture femine in music exists
DOI:
https://doi.org/10.34767/MHTE.2012.02.06Abstract
The problem of the womanhood domain in culture and culture in a woman is the subject of many years of research and revisions developed, which needs to be emphasized, in the second half of the previous century. At that time realized this which has evolved with changeable luck since ancient ages since the oldest era of matriarchy, epochs of peace and welfare, epochs of great goddesses, transformed in the Bronze era into the beginnings of patriarchy initiated by the development of herding and male nomadism. The ideas of monotheistic religions fundamental for the negative evolution of the views about the female role in social life are panoramically described by Zygmunt Krzak in the monograph. From the matriarchy to patriarch. The author of the article deals among others with taking over greater and greater role by women in the social life, and above all artistic life.
The herald of these phenomena is the output of “composing and writing women”. Maria Janion documented this instrumental function of a woman in art, culture and social life stating: “the artistic output of females in the 19th century was comprehended in the context of its social function and cultural stereotypes and not depending on the artistic values, which resulted from and at the same time had the effect in the suppressed access of women to their own organization of carrier or education; the change takes place before our eyes, and what is interesting, these restrictions are of quite modern origin – progressive era of Romanticism”.
J. Szulakowska-Kulawik makes the attempt to document this thesis in her text. The basis of the reflections is among others, life, artistic output and piano activity of Robert Schuman’s wife – Clara Wieck and a French pianist and composer Cecile Chaminade. Their artistic activities focused on relatively approved salon, sentimental output without deeper dramatic accents, revealing perfect musical preparation. They had to wait until the 20th century for the stronger emphasizing of their rights and the road to the correctness seems to be far especially in the eastern parts of the continent.
References
Adamiak Elżbieta, Milcząca obecność. O roli kobiety w Kościele, Wyd. WIĘŹ, Warszawa 1999.
Badinter Elisabeth, Historia miłości macierzyńskiej, przeł. Krzysztof Choiński, Oficyna Wydawnicza „Volumen”, Warszawa 1998.
Battersby Christine, Gender and Genius: Towards a Feminist Aesthetics, Indiana University Press, Bloomington 1989.
Benstock Shari, Kobiety z lewego brzegu. Paryż 1900-1940, przekł. Ewa Krasińska i Piotr Mielcarek, Wydawnictwo „Sic”, Warszawa 2007.
Bogucka Maria, Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-XVIII wieku na tle porównawczym, Wyd. TRIO, Warszawa 1998.
Bogucka Maria, Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI, Wyd. TRIO, Warszawa 2006.
Boyd Melinda, Gendered Voices: The Liebesfruhling Lieder of Robert and Clara Schumann, “Nineteenth-Century Music” 1999, nr 2.
Burk John, Clara Schumann: A Romantic Biography, Random House, New York 1940.
Burzyńska Anna, Feminizm, Gender i queer, [w:] Anna Burzyńska i Michał Paweł Markowski, Teorie literatury XX wieku, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2006.
Carr-Gomm Sarah, Słownik symboli w sztuce. Motywy, mity, legendy w malarstwie i rzeźbie, tłum. Bożena Stokłosa, Oficyna Wydawnicza READ ME, Warszawa 2001.
Chybicka Aneta, Kaźmierczak Maria (red.), Kobieta w kulturze – kultura w kobiecie. Studia interdyscyplinarne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006.
Citron Marcia Judith, Fanny Mendelssohn-Hensel. Musician in her Brother’s Shadow. “The Female Autograph. Theory and Practice of Autobiography from the Tenth to the Twentieth Century”, ed. Donna C. Stanton, Chicago 1984.
Citron Marcia Judith, Felix Mendelssohn’s Influence on Fanny Mendelssohn-Hensel as a Professional Composer, “Current Musical” 1984, nr 34.
Citron Marcia Judith, The Lieder of Fanny Mendelssohn-Hensel, “The Musical Quarterly” 1983, nr 69.
Donimirski Andrzej, Kobiety z mitów i legend. Szkice biograficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1988.
Donimirski Andrzej, Niezwykłe kobiety w dziejach, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
Drinker Sophie, Music and Women: The Story of Women in their relation to Music, Coward-McCann Edition, New York 1948.
Dziadek Magdalena, Moll Liliana, Oto artyści pełnowartościowi, którzy są kobietami... Polskie kompozytorki 1816-1939, Górnośląskie Centrum Kultury, ZKP, Katowice 2003.
Fabiani Bożena, Warszawski dwór Ludwiki Marii, PWN, Warszawa 1976.
Flanagan Sabine, Hildegarda z Bingen. Żywot wizjonerki, tłum. Robert Suduł, PIW, Warszawa 2002.
Frazer James George, Złota gałąź. Studia z magii i religii, przeł. Henryk Krzeczkowski, Wydawnictwo KR, Warszawa 2002.
Gold Arthur et Fizdale Robert, Misia. La vie de Misia Sert, traduit de l’anglais Janine Herisson, Gallimard, Paris 1980.
Graff Agnieszka, Świat bez kobiet. Płeć w polskim życiu publicznym, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2003.
Gwizdalanka Danuta, Muzyka i płeć, PWM, Kraków 2001.
Hallmark Rufus, The Ruckert Lieder of Robert and Clara Schumann, “Nineteenth-Century Music” 1990, nr 1.
Hixon Donald L., Hennesse Don A., Women in Music, [w:] Encylopedic Biobibliography, Scarecrow Press, New York 1993.
Jakubiak Krzysztof (red.), Partnerka. Matka. Opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX w., Wydawnictwo AB, Bydgoszcz 2000.
James Jamie, Muzyka sfer, tłum. Mieczysław Godyń, Wyd. ZNAK, Kraków 1996.
Johnson Paul, Intelektualiści, Wyd. Editions Spotkania, Warszawa 1992.
Johnson Paul, Twórcy, z angielskiego przełożyli Anna i Jacek Maziarscy, „Świat Książki”, Warszawa 2008.
Krzak Zygmunt, Od matriarchatu do patriarchatu, Wyd. TRIO, Warszawa 2007.
Kuchowicz Zbigniew, Żywoty niepospolitych kobiet polskiego baroku, Wyd. Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej, Łódź 1989.
Leppert Richard, Sexual Identity, Death and the Family Piano, „Nineteenth-Century Music” 1992, nr 2, Cambridge University Press, London 1992.
Lerner Gerda, The Creation of Feminist Consciousness. From the Middle Ages to Eighteen-Seventy, Oxford University Press, New York, Oxford 1993.
Loos Helmuth, Clara Schumann, [w:] Chopin w kręgu przyjaciół, t. III: Chopin – Schumann i Clara Wieck-Schumann, red. Irena Poniatowska, Polska Akademia Chopinowska, Międzynarodowa Federacja Towarzystw Chopinowskich, „Neriton”, Warszawa 1997.
Makowiecka Marta, Pawłowski Mariusz, Przewodnik po epokach. Literatura polska i obca, filozofia, sztuka, t. 2: Od romantyzmu do współczesności, „Świat Książki”, Warszawa 2005.
Menzel Marianne, Słynne kobiety. Od królowej Hatsaszepsut do księżnej Diany, z francuskiego przełożyła Sylwia Foryś-Majewska, Wyd. „Świat Książki”, Warszawa 2002.
Libiszowska Zofia, Żona dwóch Wazów, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1963.
Ossowska Maria, Etos rycerski i jego odmiany, PWN, Warszawa 2000.
Pernoud Regine, Inaczej o średniowieczu, Wyd. „Volumen”, Gdańsk-Warszawa 2004.
Pernoud Regine, Kobieta w czasach katedr, PIW, Warszawa 1990.
Pernoud Regine, Kobieta w czasie wypraw krzyżowych, Wyd. „Marabut”, Gdańsk 2002.
Poniatowska Irena, Muzyka fortepianowa i pianistyka w wieku XIX. Aspekty artystyczne i społeczne, PWN, Warszawa 1991.
Renzetti Claire M., Curran Daniel J., Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, tłum. Agnieszka Gromkowska-Melasik, PWN, Warszawa 2005.
Rieger Eva, Frau und Musik, Bӓrenreiter Verlag, Kassel 1990.
Rieger Eva, Frau, Musik und Mannerschaft, Ed. Schott, Frankfurt a/Main 1981.
Rosen Charles, The Romantic Generation, Syncopes&Reviews, Cambridge 1995.
Sutherland Harris Anne, Nochlin Linda, Women Artists 1550-1950, Harper & Row, New York 1991.
Szczeklik Andrzej, Katharsis. O uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki, Znak, Kraków 2008.
Szulakowska-Kulawik Jolanta, The Image of Love in Musical Culture – Introductor Notes, Aspects, Realization, [w:] Interdisciplinary Studies in Musicology, ed. Maciej Jabłoński and Ryszard J. Wieczorek, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2007.
Ślęczka Kazimierz, Feminizm. Ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu, Wydawnictwo Książnica, Katowice 1999.
Ta jedyna. Aforyzmy, powiedzonka i przysłowia o kobiecie, wyboru dokonał Kiejstut Roman Szymański, Wyd. IWZZ, Warszawa 1988.
Wilson Kimber Marian, The Supression of Fanny Mendelssohn – Rethinking Feminist Biography, Nineteenth-Century Music” University of California Press, 2002.
Żarnowska Anna, Szwarc Andrzej (red.), Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX. Zbiór studiów, t. IX, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2006.
