A song-book Szczeble do nieba by T.T. Klonowski – is an example of a set of Christmas songs for a teacher, an organist, a conductor, an editor, a composer and a collector of a Polish folk music and a register of Christmas songs used in modern schoolbooks
DOI:
https://doi.org/10.34767/MHTE.2021.01.02Abstract
A carol is an integral part of Christmas season. For ages it has played not only a religious role but also it united Polish people during coutry partitions. Nowadays a carol often leaveschurch’s walls and exists in secular public space. It is hard to imagine any Christmas meetings organised by various secular institutions without carol singing or carols being played in the background. Its presence creates a special atmosphere, so special for Christmmas, which reminds us of our family home,childhood, peace and safety. The article is about carols, carols in Poland and carols in 19 century church song-books. The song-book Szczeble do nieba by Teofil Tomasz Klonowski is described in more detail. Analyses refers to the life of the author, his musical work as well as carols contained in his song-book. The article finishes with carols and Christmas songs which can be found in modern school textbooks.
References
Druki zwarte
Adrjański Zbigniew, Złota księga pieśni polskich. Pieśni, gawędy, opowieści, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2007.
Bobowski Mikołaj, Polskie pieśni katolickie od najdawniejszych czasów do końca XVI wieku, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1893.
Borowski Ryszard, Wigilia i Boże Narodzenie, [w:] Wielcy mistrzowie – Kolędy, Polonia Records, Warszawa b.r.w., s. 6.
Budrewicz Tadeusz, Koziar Stanisław, Okoń Jan, Z kolędą przez wieki. Kolędy w Polsce i w krajach słowiańskich, Wydawnictwo „Biblos”, Tarnów 1996.
Chodkowski Andrzej, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, s. 451.
Grotnik Ewa, Polskie kolędy i pastorałki, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1957.
Inny słownik języka polskiego PWN, A…Ó, T. 1, red. Bańko Mirosław, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 644.
Kamińska Beata, Teofil Tomasz Klonowski. Śpiewnik „Szczeble do nieba”. Studium źródłoznawczo-muzykologiczne, „Polihymnia”, Lublin 2009, s. 12.
Klonowski Teofil Tomasz, Szczeble do nieba, Zbiór pieśni z melodyjami w kościele rzymsko-katolickim od najdawniejszych czasów używanych, T. 1, nakładem i czcionkami Ludwika Merzbacha, Poznań 1867.
Kolberg Oskar, Dzieła wszystkie, T. 3: Kujawy, Wrocław-Poznań 1962, s. 208.
Kolędy. Dzisiaj w Betlejem, red. Wojakowski Wojciech, Wydawnictwo Arystoteles, Warszawa 2014.
Kolędy polskie, T. 1: Średniowiecze i wiek XVI, red. Nowak-Dłużewski Juliusz, Wydawnictwo Pax, Warszawa 1966, s. V.
Koziara Stanisław, Tradycja kolędy w języku i kulturze polskiej. Między uniwersalnością a swojskością, Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków 2019.
Leksykon religii od A do Ż, red. Zasieczna Bożena, MUZA S.A. Warszawa 1994.
Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce, Sandomierskie, przedł. Oskar Kolberg, Warszawa 1865, s. 160.
Mioduszewski Michał Marcin, Śpiewnik kościelny czyli pieśni nabożne z melodyjami w kościele katolickim używane a dla wygody kościołów parafialnych przez M. M. Mioduszewskiego zgrom. XX. Miss. Zebrane, drukarnia Stanisława Gierszewskiego, Kraków 1838.
Mizgalski Grzegorz, Encyklopedia muzyki kościelnej, Wydawnictwo Księgarni św. Wojciecha Poznań-Warszawa-Lublin 1959, s. 249.
Mrowiec Karol, Polska pieśń kościelna w opracowaniu kompozytorów XIX wieku, Wydawnictwo Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1964.
Muzyka: encyklopedia, red. Chodkowski Andrzej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 395-396.
Pikulik Jerzy, Polska pieśń religijna w XV wieku, Polskie Towarzystwo Teologiczne w Krakowie, Kraków 1984, s. 80-82.
Polskie śpiewy religijne społeczności katolickich, T. I, Studia i materiały, red. Bartkowski Bolesław, Lublin 1990.
Siedlecki Jan, Śpiewniczek zawierający Pieśni kościelne z melodiami dla użytku młodzieży szkolnej, nakładem Misjonarzy, Kraków 1922.
Sobol Elżbieta, Ilustrowany słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 329.
Sobol Elżbieta, Nowy słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 336.
Szymanderscy Hanna i Witold, Polskie Kolędy Patriotyczne (1830 – do dzisiaj), Wydawnictwo „Epoka”, Warszawa 1989.
Szweykowska Anna, Polskie kolędy i pastorałki. Antologia, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1989.
Węcowski Jan, Śpiewnik kolędowy. Osiem wieków kolęd polskich XIV-XXI w., Agencja Artystyczna MTJ, Warszawa 2005.
Wilkowska-Chomińska Krystyna, Kolędy polskie. Średniowiecze i wiek XVI, suplement, Wydawnictwo Pax, Warszawa 1966.
Zganiacz-Mazur Liliana, Słownik muzyczny – ABC, Wydawnictwo Muzyczne CONTRA, Warszawa 2004, s. 91.
Czasopisma
Adamowski Jan, Kolęda w polskiej tradycji, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2009, nr 5, s. 4.
Feicht Hieronim, Dzieje polskiej muzyki religijnej w zarysie, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1965, z. 4, T. XII, s. 45-46.
Glaeser Albert, Teologiczna treść pieśni adwentowych i bożonarodzeniowych w modlitewniku „Droga do nieba” ks. Ludwika Skowronka (1858-1934), „Liturgia Sacra” 1995, nr 3-4, s. 178-179.
Mrowiec Karol, Czy istniała tradycja Bachowska w praktyce kościelnej organistów polskich XIX wieku?, „Muzyka. Kwartalnik Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk”, 1987, R. XXXII, nr 1, s. 66.
Mrowiec Karol, Kolędy w osiemnastowiecznych rękopisach Biblioteki Klasztoru św. Andrzeja w Krakowie, „Muzyka. Kwartalnik Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk”, 1973, R. XVIII, nr 3, s. 32.
Turkiewicz Kazimierz, Kolędowanie. Nasza specjalność, „Nowości” 2019, nr 296, s. 20.
Dokumenty
Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej, Lublin 2017.
