„Pory roku” Noskowskiego jako materiał dydaktyczny dla młodych odbiorców. Walory artystyczne

Abstrakt

Zygmunt Noskowski (1846-1909) to nieco zapomniana postać polskiego życia muzycznego. Był kompozytorem, dyrygentem, pedagogiem i publicystą muzycznym. Dnia 2 maja 2016 roku minęła 170. rocznica jego urodzin. Nie tylko z tego powodu jego dorobek kompozytorski i wszechstronna działalność artystyczna zasługują na przypomnienie i propagowanie. Jego dorobek kompozytorski jest bardzo bogaty, zróżnicowany i zawiera kilkaset pozycji. Skomponował między innymi 3 symfonie, 24 utwory sceniczne (jak balet Święto ognia, opery Livia Quintilla, Zemsta), szereg utworów kameralnych, liczne utwory fortepianowe, chóralne, pieśni na głos z fortepianem. Na uwagę zasługują jego utwory orkiestrowe: programowa uwertura koncertowa Morskie Oko op. 19 (1875) czy też pierwszy polski poemat symfoniczny Step op. 66 (1896). We wrześniu 1888 roku został powołany na profesora warszawskiego Konserwatorium Muzycznego. Spośród licznych uczniów Noskowskiego wielu zapisało się na trwałe w polskiej kulturze muzycznej, a przede wszystkim kompozytorzy, którzy na początku XX wieku stworzyli grupę pod nazwą „Młoda Polska”: Grzegorz Fitelberg (1879-1953), Ludomir Różycki (1884-1953), Apolinary Szeluto (1884-1966) i Karol Szymanowski (1882-1937). za bardzo ważną dziedzinę życia muzycznego uważał Noskowski muzyczne kształcenie dzieci i młodzieży. Wypowiadał się na ten temat wielokrotnie na różnych forach publicznych i w swych licznych publikacjach. Skomponował wiele utworów dla dzieci – instrumentalnych i wokalnych. Przykładem takiej postawy jest omawiany w niniejszym artykule Śpiewnik dla dzieci na głos z fortepianem do tekstów Marii Konopnickiej. Śpiewnik zawiera 50 piosenek, które Noskowski zestawił według kolejności pór roku: zima, wiosna, lato, jesień. Każda z pór roku ma swoją sferę dźwięków. Wiosna – naśladowanie głosów ptaków, a także jako motyw towarzyszący piosence czy zabawie; zimą dźwięki są ostre, oddają dzwonki sanek, skrzypienie śniegu. Lato jest porą, która opisuje prace w polu, koszenie zboża, śpiew ptaków, po czym niezauważalnie przechodzi w jesień. Każda z pór roku została odmalowana muzycznie przez szereg piosenek, w których z. Noskowski wykorzystał wszystkie walory poetyckie i artystyczne poezji M. Konopnickiej. Konopnicka w swoich wierszach dawała wskazówki postępowania, ale także ukazała prawdziwe piękno polskiej przyrody. te wszystkie cechy poezji Konopnickiej wykorzystał w swych piosenkach zygmunt Noskowski. Stworzył zbiór zróżnicowanych pod względem charakteru, tempa, ekspresji, skali głosu i wyrazu artystycznego piosenek dostosowanych do wieku i możliwości wokalnych dzieci ze szkoły podstawowej. Stworzył Śpiewnik o dużych walorach artystycznych, który jest jednocześnie przykładem wartościowej liryki wo kalnej.