Browary w Chojnicach i Człuchowie po II wojnie światowej (1945–1958)
DOI:
https://doi.org/10.34767/TH.2022.11.04Słowa kluczowe:
Chojnice, Człuchów, piwowarstwo, Państwowy Przemysł FermentacyjnyAbstrakt
Artykuł prezentuje dzieje browarów w Chojnicach i Człuchowie po II wojnie światowej. W tekście poruszono problem upaństwowienia zakładów oraz ich przekształceń organizacyjnych na szerokim tle społeczno-gospodarczym. Wskazano na typowe zjawiska i mechanizmy zachodzących procesów, związane z polityką gospodarczą państwa w latach 1945–1958. W tekście i tabelach przedstawiono dane statystyczne dotyczące wielkości produkcji, kosztów, stanu zatrudnienia itp., jako przyczynek do historii gospodarczej tego okresu.
Bibliografia
Źródła
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
– Ministerstwo Finansów w Warszawie, sygn.: 26/5309, 26/5386, 26/5397,26/5398, 26/5399
– Centralny Zarząd Przemysłu Spożywczego w Warszawie, sygn. 108
– Polska Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie, sygn. 11/295/XI/294
– Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych w Warszawie, sygn. 577
Archiwum Gesellschaft für Geschichte des Brauwesens, teczka: Brauregister der Vereinigung der Deutschen Brauwirtschaft, karta: Lagerbier-Brauerei Rudolf Ley
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego LVI, sygn. 264, Inwentarz starostwa Człuchowskiego, Województwo pomorskie
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Zjednoczenie Przemysłu Piwowarsko-Słodowniczego w Bydgoszczy, sygn.: 192, 562, 587, 598, 627, 639,676, 1024, 1076, 1077, 1078, 1145, 1155, 1172, 1174
Archiwum Państwowe w Katowicach, oddział w Gliwicach, Państwowe Zjednoczenie Przemysłu Fermentacyjnego w Zabrzu, sygn.: 5, 6, 109
Archiwum Państwowe w Szczecinie, Urząd Wojewódzki Szczeciński, sygn.4210
Archiwum Państwowe we Wrocławiu:
– Okręgowy Urząd Likwidacyjny we Wrocławiu, sygn. 304
– Browary Dolnośląskie „Piast” we Wrocławiu, sygn. 3/147
Dziennik Urzędowy Ministerstwa Aprowizacji i Handlu1946, nr 5
Dziennik Ustaw 1944 Nr 4; 1945 Nr 27; 1946 Nr 3, 13; 1950 Nr 49
Monitor Polski 1948 Nr 44; 1949 Nr 72
Pomorski Dziennik Wojewódzki 1949, nr 15
Inwentarz starostwa człuchowskiego z roku 1753, wyd. M. Fryda, Człuchów– Gdańsk 2008
Rok 1945. Województwo Pomorskie. Sprawozdania pełnomocników rządu i wojewody, red. R. Kozłowski, wybór i opracowanie tekstów E. Borodij i J. Kutta, w: Nowe Miscellanea Historyczne, t. 2. Seria: Początki Polski Ludowej, z. 1, Warszawa 1997
Literatura
„Przegląd Piwowarsko-Słodowniczy”, 1936, nr 1
„Przemysł Piwowarski”, 1930, nr 18
Błażewska-Marciniak A., Zarys dziejów ziemi człuchowskiej 1100–1945, w: Z dziejów Ziemi Człuchowskiej, red. K. Ślaski, Poznań – Słupsk 1967
Borzyszkowski J., Chojnice w II Rzeczypospolitej – w latach wolności i okupacji hitlerowskiej, w: Dzieje Chojnic, red. K. Ostrowski, Chojnice 2003
Bruski K., Chojnice w średniowieczu (do roku 1466), w: Dzieje Chojnic, red. K. Ostrowski, Chojnice 2003
Die Brauereien und Mälzereien im Deutschen Reich 1938/39. Handbuch der Wirtschaftsgruppe Brauerei und Mälzerei und des Reichsinnungsverbandes des Brauer- und Mälzerhandwerks. 40 Auflage, Berlin 1939
Die Brauereien und Mälzereien im Deutschen Reich 1941/42. Handbuch der Wirtschaftsgruppe Brauerei und Mälzerei und des Reichsinnungsverbandes des Brauer- und Mälzerhandwerks. 40 Auflage, Berlin 1942
Draws J., Butelka z browaru. Chojnickie piwo w latach 1360–1939, „Filomata. Chojnicki Biuletyn Informacyjny”, T. 2: 2006
Dryja S., Browar parowy w Osieku, Kraków 2017
Dryja S., Browary województwa rzeszowskiego w latach 1944–1950, Kraków 2021
Dryja S., Państwowy Browar w Głuchołazach w latach 1945–1948. Przyczynek do historii browarnictwa na Śląsku, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R: 77 (1): 2022
Dryja S., Sławiński S., Mała encyklopedia piwowarska Krakowa i Kazimierza w wieku XVI i pierwszej połowie XVII. Studia z dziejów piwowarstwa Krakowa i Kazimierza z uwzględnieniem Kleparza i przedmieść, Kraków 2018
Dryja S., Słownik biograficzny słodowników, piwowarów i karczmarzy krakowskich 1501–1655, Kraków 2018
Friedrich M., Brauerei-Verzeichnis Polen, Heidelberg 2001
Fryda M., „Familia Castriensis”. Urzędnicy starościńscy, załoga zbrojna i służba na zamku człuchowskim w okresie staropolskim, w: Wokół człuchowskiego wzgórza zamkowego od XIV do XX w. Architektura – administracja– polityka, red. K. Monikowska, Człuchów 2016
Gerschke L., Wenn der „Bock” läuft… Eine feuchte Erzählung aus dem Schlochauer Land, w: Der Kreis Schlochau: Ein Buch aus preußisch-pommerscher Heimat, red. M. Vollack, H. Lemke, Kiel 1974
Groth A., Człuchów w latach 1772–1815. Z problematyki małego miasta pomorskiego, Człuchów – Gdańsk 2006
Groth, A., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej, w: Dzieje Chojnic, red.K. Ostrowski, Chojnice 2003
Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2001
Klonder A., Browarnictwo w Prusach Królewskich (2 połowa XVI–XVII w.), Wrocław 1983
Kronika przemysłu piwowarskiego, cz. I: lata 1945–1980, red. J. Komornicki, Warszawa 1995
Kunzendorf-Samulowska A., Kloskowski J., Slaski K., Dzieje zamku człuchowskiego, w: Z dziejów ziemi człuchowskiej, red. K. Ślaski, Poznań – Słupsk 1967
Lorbiecki A., Browarnictwo i browary w Chojnicach (dokończenie), „Chojniczanin.pl”, 2020, nr 10 (94)
Lorbiecki A., Browarnictwo i browary w Chojnicach, „Chojniczanin.pl”,2020, nr 8 (92)
Ostrowski K., Bedeker chojnicki A – Ż, Chojnice 2009
Ostrowski K., W Polsce Ludowej i III Rzeczypospolitej, w: Dzieje Chojnic, red. K. Ostrowski, Chojnice 2003
