Breweries in Chojnice and Człuchów after World War II (1945–1958)
DOI:
https://doi.org/10.34767/TH.2022.11.04Keywords:
Chojnice, Człuchów, brewing, State Fermentation IndustryAbstract
The article presents the history of the breweries in Chojnice and Człuchów after World War II. The text deals with the problem of the nationalization of plants and their organizational transformations against a broad socio-economic background. Typical phenomena and mechanisms of the processes taking place, related to the economic policy of the State in the years 1945–1958,
were indicated. The text and tables present statistical data on the volume of production, costs, employment, etc., as a contribution to the economic history of this period.
References
Źródła
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
– Ministerstwo Finansów w Warszawie, sygn.: 26/5309, 26/5386, 26/5397,26/5398, 26/5399
– Centralny Zarząd Przemysłu Spożywczego w Warszawie, sygn. 108
– Polska Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie, sygn. 11/295/XI/294
– Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych w Warszawie, sygn. 577
Archiwum Gesellschaft für Geschichte des Brauwesens, teczka: Brauregister der Vereinigung der Deutschen Brauwirtschaft, karta: Lagerbier-Brauerei Rudolf Ley
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego LVI, sygn. 264, Inwentarz starostwa Człuchowskiego, Województwo pomorskie
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Zjednoczenie Przemysłu Piwowarsko-Słodowniczego w Bydgoszczy, sygn.: 192, 562, 587, 598, 627, 639,676, 1024, 1076, 1077, 1078, 1145, 1155, 1172, 1174
Archiwum Państwowe w Katowicach, oddział w Gliwicach, Państwowe Zjednoczenie Przemysłu Fermentacyjnego w Zabrzu, sygn.: 5, 6, 109
Archiwum Państwowe w Szczecinie, Urząd Wojewódzki Szczeciński, sygn.4210
Archiwum Państwowe we Wrocławiu:
– Okręgowy Urząd Likwidacyjny we Wrocławiu, sygn. 304
– Browary Dolnośląskie „Piast” we Wrocławiu, sygn. 3/147
Dziennik Urzędowy Ministerstwa Aprowizacji i Handlu1946, nr 5
Dziennik Ustaw 1944 Nr 4; 1945 Nr 27; 1946 Nr 3, 13; 1950 Nr 49
Monitor Polski 1948 Nr 44; 1949 Nr 72
Pomorski Dziennik Wojewódzki 1949, nr 15
Inwentarz starostwa człuchowskiego z roku 1753, wyd. M. Fryda, Człuchów– Gdańsk 2008
Rok 1945. Województwo Pomorskie. Sprawozdania pełnomocników rządu i wojewody, red. R. Kozłowski, wybór i opracowanie tekstów E. Borodij i J. Kutta, w: Nowe Miscellanea Historyczne, t. 2. Seria: Początki Polski Ludowej, z. 1, Warszawa 1997
Literatura
„Przegląd Piwowarsko-Słodowniczy”, 1936, nr 1
„Przemysł Piwowarski”, 1930, nr 18
Błażewska-Marciniak A., Zarys dziejów ziemi człuchowskiej 1100–1945, w: Z dziejów Ziemi Człuchowskiej, red. K. Ślaski, Poznań – Słupsk 1967
Borzyszkowski J., Chojnice w II Rzeczypospolitej – w latach wolności i okupacji hitlerowskiej, w: Dzieje Chojnic, red. K. Ostrowski, Chojnice 2003
Bruski K., Chojnice w średniowieczu (do roku 1466), w: Dzieje Chojnic, red. K. Ostrowski, Chojnice 2003
Die Brauereien und Mälzereien im Deutschen Reich 1938/39. Handbuch der Wirtschaftsgruppe Brauerei und Mälzerei und des Reichsinnungsverbandes des Brauer- und Mälzerhandwerks. 40 Auflage, Berlin 1939
Die Brauereien und Mälzereien im Deutschen Reich 1941/42. Handbuch der Wirtschaftsgruppe Brauerei und Mälzerei und des Reichsinnungsverbandes des Brauer- und Mälzerhandwerks. 40 Auflage, Berlin 1942
Draws J., Butelka z browaru. Chojnickie piwo w latach 1360–1939, „Filomata. Chojnicki Biuletyn Informacyjny”, T. 2: 2006
Dryja S., Browar parowy w Osieku, Kraków 2017
Dryja S., Browary województwa rzeszowskiego w latach 1944–1950, Kraków 2021
Dryja S., Państwowy Browar w Głuchołazach w latach 1945–1948. Przyczynek do historii browarnictwa na Śląsku, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R: 77 (1): 2022
Dryja S., Sławiński S., Mała encyklopedia piwowarska Krakowa i Kazimierza w wieku XVI i pierwszej połowie XVII. Studia z dziejów piwowarstwa Krakowa i Kazimierza z uwzględnieniem Kleparza i przedmieść, Kraków 2018
Dryja S., Słownik biograficzny słodowników, piwowarów i karczmarzy krakowskich 1501–1655, Kraków 2018
Friedrich M., Brauerei-Verzeichnis Polen, Heidelberg 2001
Fryda M., „Familia Castriensis”. Urzędnicy starościńscy, załoga zbrojna i służba na zamku człuchowskim w okresie staropolskim, w: Wokół człuchowskiego wzgórza zamkowego od XIV do XX w. Architektura – administracja– polityka, red. K. Monikowska, Człuchów 2016
Gerschke L., Wenn der „Bock” läuft… Eine feuchte Erzählung aus dem Schlochauer Land, w: Der Kreis Schlochau: Ein Buch aus preußisch-pommerscher Heimat, red. M. Vollack, H. Lemke, Kiel 1974
Groth A., Człuchów w latach 1772–1815. Z problematyki małego miasta pomorskiego, Człuchów – Gdańsk 2006
Groth, A., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej, w: Dzieje Chojnic, red.K. Ostrowski, Chojnice 2003
Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2001
Klonder A., Browarnictwo w Prusach Królewskich (2 połowa XVI–XVII w.), Wrocław 1983
Kronika przemysłu piwowarskiego, cz. I: lata 1945–1980, red. J. Komornicki, Warszawa 1995
Kunzendorf-Samulowska A., Kloskowski J., Slaski K., Dzieje zamku człuchowskiego, w: Z dziejów ziemi człuchowskiej, red. K. Ślaski, Poznań – Słupsk 1967
Lorbiecki A., Browarnictwo i browary w Chojnicach (dokończenie), „Chojniczanin.pl”, 2020, nr 10 (94)
Lorbiecki A., Browarnictwo i browary w Chojnicach, „Chojniczanin.pl”,2020, nr 8 (92)
Ostrowski K., Bedeker chojnicki A – Ż, Chojnice 2009
Ostrowski K., W Polsce Ludowej i III Rzeczypospolitej, w: Dzieje Chojnic, red. K. Ostrowski, Chojnice 2003
