Templum Pacis as a Symbol of Victory in Flavian Rome
DOI:
https://doi.org/10.34767/TH.2023.13.03Słowa kluczowe:
Templum Pacis, Wespazjan, wojna żydowska, tryumf, łupy wojenneAbstrakt
Wzniesienie Templum Pacis, świątyni poświęconej bogini Pax w centrum starożytnego Rzymu, wpisywało się w szereg działań podjętych przez Wespazjana i Tytusa w początkach rządów nowej dynastii, których głównym celem było legitymizowanie wyniesienia ich obu na tron cesarski. Poszli drogą wskazaną przez cesarza Augusta, który na początku swych rządów stanął przed podobnymi wyzwaniami i dylematami. Zachowanie Wespazjana było ściśle zgodne z tradycją rzymską, która zakładała, że pokój jest wielką wartością, ale tylko wtedy, gdy jest to pokój rzymski (pax Romana) lub pokój cesarski (pax Augusti) w czasach pryncypatu. Pokój taki powinien być owocem militarnego zwycięstwa, gdy przeciwnik został zmuszony do całkowitego poddania i oddał się na łaskę zwycięzców. Tylko taki pokój był wart krzewienia i mógł stać się ideologiczną podstawą rządów nowego domu cesarskiego. Świątynia Pokoju stała się miejscem ekspozycji najważniejszych łupów wojennych zrabowanych w poprzednich latach, co uczyniło ją – wbrew nazwie – symbolem rzymskiego imperium.
Bibliografia
Balbuza K., Aeternitas Augusti. Kształtowanie się i rozwój koncepcji wieczności w (auto)prezentacji cesarza rzymskiego (od Augusta do Sewera Aleksandra), Poznań 2014
Balbuza K., ‘Der Triumph im Dienste dynastischer Politik’, in: Der römische Triumph in Prinzipat und Spätantike, edited by F. Goldbeck and J. Wienand, Berlin 2017, pp. 255–282
Balbuza K., ‘Główne nurty w ideologii władzy cesarza Galby’, in: Studia Flaviana II, edited by L. Mrozewicz, Poznań 2012, pp. 45–64
Balbuza K., Triumfator. Triumf i ideologia zwycięstwa w starożytnym Rzymie epoki Cesarstwa, Poznań 2005
Bätz A., Seelen der Stadt. Bibliotheken im kaiserzeitlichen Rom, Wiesbaden 2020
Beard M., The Roman Triumph, 2nd ed., Cambridge, MA and London 2009
Beard M., ‘The Triumph of Flavius Josephus’, in: Flavian Rome. Culture, Image, Text, edited by A.J. Boyle and W.J. Dominik, Leiden and Boston 2003, pp. 543–558
Brighton M.A., ‘Flavian Judea’, in: A Companion to the Flavian Age of Imperial Rome, edited by A. Zissos, Chichester 2016, pp. 239–254
Caprariis F. de, ‘La pianta marmorea: novità e prospettive’, Bullettino della Commissione Archeologica Comunale di Roma 117, 2016, pp. 81–98
Coarelli F., s.v. ‘Pax, Templum’, in: Lexicon Topographicum Urbis Romae, a cura di E.M. Stainby, vol. 4, Roma 1999, pp. 67–70
Coarelli F., Statio. I luoghi dell’amministrazione nell’antica Roma, Roma 2019
Cody J.M., ‘Conquerors and Conquered on Flavian Coins’, in: Flavian Rome. Culture, Image, Text, edited by A.J. Boyle and W.J. Dominik, Leiden and Boston 2003, pp. 102–124
Corsaro A., ‘La decorazione scultorea e pittorica del templum Pacis’, in: La biblioteca infinita. I luoghi del sapere nel mondo antico, edited by R. Meneghini and R. Rea, Milano and Roma 2014, pp. 317–326
Cosme P., L’Année des quatre empereurs, Paris 2012
Dix T.K., ‘“Public Libraries” in Ancient Rome: Ideology and Reality’, Libraries and Culture 29, 1994, pp. 282–296
Esler P.F., ‘God’s Honour and Rome’s Triumph’, in: Modelling Early Christianity. Social-scientific studies of the New Testament in its context, edited by P.F. Esler, london and New York 1995, pp. 233–254
Esler P.F., ‘Rome in Apocalyptic and Rabbinic literatur’, in: The Gospel of Matthew in its Roman Imperial Context, edited by J. Riches and D.C. Sim, London and New York 2005, pp. 9–33
Flower H., ‘Augustus, Tiberius, and the End of the Roman Triumph’, Classical Antiquity 39.1, 2020, pp. 1–28
Fogagnolo S., Rossi F.M., ‘Il Templum Pacis come esempio di trasformazione del paesaggio urbano e di mutamenti culturali dalla prima età imperiale ai primi del 900’, Bollettino di Archeologia on line 2010 (volume speciale D/D8/6), pp. 31–46
Gallia A.B., ‘Remaking Rome’, in: A Companion to the Flavian Age of Imperial Rome, edited by A. Zissos, Chichester 2016, pp. 148–165
Griffin M.T., Neron. The End of a Dynasty, 2nd ed., London and New York 2000
Hart H.St.J., ‘Judaea and Rome. The Official Commentary’, The Journal of Theological Studies 3.2, 1952, pp. 172–198
Huitink L., ‘Between Triumph and Tragedy: Josephus, Bellum Judaicum 7.121–157’, in: Reading Greek and Hellenistic-Roman Spolia. Objects, Appropriation and Cultural Change, edited by I.J.F. de Jong and M.J. Versluys, Leiden and Boston 2023, pp. 215–237
Jones B.W., The Emperor Domitian, London and New York 1992
Królczyk K., ‘Bunt Windeksa’, in: Studia Flaviana II, edited by l. Mrozewicz, Poznań 2012, pp. 19–43
La biblioteca infinita. I luoghi del sapere nel mondo antico, edited by R. Meneghini and R. Rea, Milano and Roma 2014 La pianta marmorea di Roma antica. Forma Urbis Romae, edited by G. Carettoni et all., 2 vols, Roma 1960
Leoni T., ‘The Date of Vespasian and Titus’s Triumph de Iudaeis’, Bollettino di Studi Latini 50.2, 2020, pp. 682–695
Levick B., Vespasian, 2nd ed., London and New York 1999
Lovatt H., ‘Flavian Spectacle: Paradox and Wonder’, in: A Companion to the Flavian Age of Imperial Rome, edited by A. Zissos, Chichester 2016, pp. 361–375
Luke T.S., ‘A Healing Touch for Empire: Vespasian’s Wonders in Domitianic Rome’, Greece & Rome 57, 2010, pp. 77–106
Mason S., A History of the Jewish War. A.D. 66–74, Cambridge and New York 2016
Mason S., Jews and Christians in the Roman World. From Historical Method to Cases, Leiden and Boston 2023
Mason S., ‘The Late Republican Triumph: Continuity and Change’, in: Der römische Triumph in Prinzipat und Spätantike, edited by F. goldbeck and J. Wienand, Berlin 2017, pp. 29–58
Meneghini R., ‘La Forma Urbis e le altre cartografie marmoree di Roma antica alla luce delle ultime ricerche e scoperte’, Bullettino della Commissione Archeologica Comunale di Roma 117, 2016, pp. 179–191
Meneghini R., ‘La Forma Urbis severiana. Storia e nuove scoperte’, in: La biblioteca infinita. I luoghi del sapere nel mondo antico, edited by R. Meneghini and R. Rea, Milano and Roma 2014, pp. 327–336
Millar F., ‘Last Year in Jerusalem: Monuments of the Jewish War in Rome’, in: Flavius Josephus and Flavian Rome, edited by J. Edmondson, S. Mason, J. Rives, Oxford, 2005, pp. 101–128
Moormann E., ‘Judaea at the Tiber: Sacred Objects from Judaea and Their New Function in Imperial Rome’, in: Reading Greek and Hellenistic-Roman Spolia. Objects, Appropriation and Cultural Change, edited by I.J.F. de Jong and M.J. Versluys, Leiden and Boston 2023, pp. 238–262
Moormann E., ‘Some Observations on the Templum Pacis: A Summa of Flavian Politics’, in: Flavian Responses to Nero’s Rome, edited by M. Heerink and E. Meijer, Amsterdam 2022, pp. 127–159
Morgan g., 69 A.D. The Year of Four Emperors, Oxford 2006
Noreña C.F., ‘Medium and Message in Vespasian’s Templum Pacis’, Memoirs of the American Academy in Rome 48, 2003, pp. 25–43
Palombi D., ‘La Forma Urbis marmorea “in contesto”’, Bullettino della Commissione Archeologica Comunale di Roma 117, 2016, pp. 207–212
Palombi D., ‘Le biblioteche pubbliche a Roma: luoghi, libri, fruitori, pratiche’, in: La biblioteca infinita. I luoghi del sapere nel mondo antico, edited by R. Meneghini and R. Rea, Milano and Roma 2014, pp. 98–118
Palombi D., ‘Medici al templum Pacis?’ in: La biblioteca infinita. I luoghi del sapere nel mondo antico, edited by R. Meneghini and R. Rea, Milano and Roma 2014, pp. 337–341
Pollard E. A., ‘Pliny’s Natural History and the Flavian Templum Pacis: Botanical Imperialism in First-Century C.E. Rome’, Journal of World History 20, 2009, pp. 309–338
Raimondi Cominesi A., ‘Flavian Architecture on the Palatine: Continuity or Break’, in: Flavian Responses to Nero’s Rome, edited by M. Heerink and E. Meijer, Amsterdam 2022, pp. 89–126
Rajak T., Josephus. The Historian and His Society, 2nd ed., London 2002
Ranucci S., ‘La monetazione dei Flavi. Caratteri generali e aspetti tipologici’, in: Divus Vespasianus. Il bimillenario dei Flavi, edited by F. Coarelli, Roma 2009, pp. 358–367
Rea R., ‘Introduzione storico-topografica. Storia degli scavi’, in: La biblioteca infinita. I luoghi del sapere nel mondo antico, edited by R. Meneghini and R. Rea, Milano and Roma 2014, pp. 242–247
Richardson L., A New Topographical Dictionary of Ancient Rome, Baltimore and London 1992
Rodriguez Almeida E., Forma urbis marmorea: aggiornamento generale 1980, Roma 1981
Ruciński S., Studies in Roman Government and Society, Bydgoszcz 2023.
Stanford Digital Forma Urbis Romae Project (online: 26.06.2022)
Taraporewalla R., ‘The Templum Pacis: Construction of Memory under Vespasian’, Acta Classica 53, 2010, pp. 145–163
Tucci P.l., The Temple of Peace in Rome, 2 vols, New York 2017
Tuck S.L., ‘Imperial Image-Making’, in: A Companion to the Flavian Age of Imperial Rome, edited by A. Zissos, Chichester 2016, pp. 109–128
Tuval M., From Jerusalem Priest to Roman Jew. On Josephus and the Paradigms of Ancient Judaism, Tübingen 2013
Wellesley K., The Long Year A.D. 69, Boulder 1976
