Kolonizacje. Pedagogika krytyczna w okresie transformacji ustrojowej w Polsce (część druga)
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2023.02.01Słowa kluczowe:
kolonizacja, przekład, pedagogika krytyczna, pedagogika krytyczna w Polsce, ideologia edukacyjna, wyobraźnia pedagogiczna, pedagogika ogólnaAbstrakt
Podejmowany problem badawczy, przyjmujący postać pytania o kształt i przebieg kolonizacji pedagogiki ogólnej przez pedagogikę krytyczną w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, ma swoje źródło w potrzebie rozpoznania obecnej dynamiki naszej wyobraźni pedagogicznej i zrozumienia fenomenu zróżnicowania pedagogiki krytycznej rozwijanej w poszczególnych rodzimych ośrodkach akademickich. Przygotowany w latach 2017–2019 materiał został podzielony na dwa artykuły. W części pierwszej rekonstrukcje poszczególnych tematów i wątków z zakresu problematyki teorii krytycznej szkoły frankfurckiej czy postmodernizmu stanowiły wprowadzenie do prezentacji wstępnego obrazu kolonizacji polskiej pedagogiki ogólnej przez pedagogikę krytyczną, który to proces zakorzeniania na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku stanowi zasadnicze zagadnienie części drugiej. Autor koncentruje uwagę na recepcji, reakcji, przebiegu i sposobach zakorzeniania się krytycznej teorii edukacji na gruncie polskiej pedagogiki w początkowej fazie jej osiedlania. Poczyniony wysiłek badawczy ma dostarczyć wiedzy przydatnej do kolejnych badań podjętej problematyki, rozpoznania dalszych losów poszczególnych kolonii pedagogiki krytycznej, ale również kilku wstępnych ustaleń, które Autor przedstawi w zakończeniu tego artykułu.
Bibliografia
Aronowitz S. i Giroux H.A. (2003). Teaching and the Role of the Transformative Intellectual. W: S. Aronowitz i H.A. Giroux, Education Under Siege. The Conservative, Liberal, and Radical Debate over Schooling. London: Routledge & Kegan Paul (I wyd. 1985).
Bachmann-Medick D. (2012). Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze. Przekł. K. Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Bailey L. (1996). Critical Theory and the Sociology of Knowledge. A Comparative Study in the Theory of Ideology. New York: Peter Lang.
Bateson G. (1996). Umysł i przyroda. Jedność konieczna. Przekł. A. Tanalska-Dulęba. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Biesta G. i Säfström C.A. (2011). A Manifesto for Education. Policy Futures in Education, 9(5), 540–547. DOI: 10.2304/pfie.2011.9.5.540.
Czerepaniak-Walczak M. (1994). Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Czerepaniak-Walczak M. (1997). Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela. Toruń: Edytor.
Czerepaniak-Walczak M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Czerepaniak-Walczak M. (2021). Teoretyczne i badawcze osiągnięcia pedagogiki krytycznej w Polsce. Studia z Teorii Wychowania, 1(34), 27–45.
Foley J.A., Morris D., Gounari P. i Agostinone-Wilson F. (2015). Critical Education, Critical Pedagogies, Marxist Education in the United States. Journal for Critical Education Policy Studies, 3, 110–144.
Folkierska A. (1990a). Pytanie o pedagogikę. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Folkierska A. (1990b). Wychowanie w perspektywie hermeneutycznej. W: Z. Kwieciński i L. Witkowski (red.), Ku pedagogii pogranicza. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Folkierska A. (1992). Etyczność a moralność w kontekście pytania o pedagogikę krytyczną. Kwartalnik Pedagogiczny, 2, 5–17.
Folkierska A. (1995). Kształcąca funkcja pytania. Perspektywa hermeneutyczna. W: J. Rutkowiak (red.), Odmiany myślenia o edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Ginsburg M.B. i Clift R.T. (1997). Ukryty program akademickiego przygotowania nauczycieli. Przekł. J. Majchrzak. Acta Universitatis Nicolai Copernici,
Giroux H.A. (1984). Marxism and Schooling: The Limits of Radical Discourse. Educational Theory, 34(2), 113–135. DOI: 10.1111/j.1741–5446.1984.00113.x.
Giroux H.A. (1997). Cultural Politics, Reading Formations, and the Role of Teachers as Public Intellectuals. W: S. Aronowitz i H.A. Giroux, Postmodern Education. Politics, Culture, and Social Criticism. Minneapolis – London: University of Minesota Press (I wyd. 1991).
Giroux H.A. (2001a). Critical Theory & Educational Practice. W: tegoż, Theory and Resistance in Education. A Pedagogy for the Opposition. New York: Bergin & Garvey.
Giroux H.A. (2001b). Schooling & the Politics of the Hidden Curriculum. W: tegoż, Theory and Resistance in Education. A Pedagogy for the Opposition. New York: Bergin & Garvey (I wyd. 1983).
Giroux H.A. (2003). Public Pedagogy and the Politics of Resistance. Notes on a Critical Theory of Educational Struggle. Educational Philosophy and Theory, 35(1), 5–16.
Giroux H.A. (2005). Crossing the Boundaries of Educational Discourse. Modernism, Postmodernism, and Feminism. W: tegoż, Border Crossings. Cultural Workers and the Politics of Education. New York – London: Routledge.
Giroux H.A. i McLaren P.L. (2002). Radical Pedagogy as Cultural Politics: Be[1]yond the Discourse of Critique and Anti-Utopianism. W: P.L. McLaren, Critical Pedagogy and Predatory Culture. Oppositional Politics in a Postmodern Era. London: Routledge.
Giroux H.A. i Penna A.N. (1988). Social Education in the Classroom. The Dynamics of Hidden Curriculum. W: H.A. Giroux, Teachers as Intellectuals. Toward a Critical Pedagogy of Learning. New York: Greenwood Publishing Group.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
