Emancypacyjne wymiary praktyk edukacji wczesnoszkolnej w polskich szkołach
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2020.02.04Słowa kluczowe:
emancypacja, uczeń, rodzic, praktyki edukacyjneAbstrakt
W badaniu przeanalizowano, w jaki sposób praktyki edukacyjne wspierają emancypacyjne doświadczenia rodziców i uczniów w polskiej szkole 27 lat po zmianie ustroju. Przedmiotem badania były praktyki wychowawcze, jakich doświadczają w klasie dwie grupy społeczności szkolnej: uczniowie wczesnej edukacji oraz rodzice dzieci w tym wieku. Dane uzyskano z nagrań lekcji i spotkań rodziców z nauczycielami w dwóch szkołach: małej i dużej. W doświadczeniach praktyk edukacyjnych rozpoznano cztery obszary: miejsca, komunikację, wiedzę i działania. Zarówno uczniowie, jak i rodzice odczuwają brak możliwości zachowań krytycznych i emancypacyjnych. Praktyki edukacyjne w badanych obszarach: miejsca, komunikacja, wiedza i działania są kontrolowane wyłącznie przez nauczyciela.
Bibliografia
Angrosino M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Transl. M. Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bernstein B. (1990). Odtwarzanie kultury. Transl. Z. Bokszański, A. Piotrowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bourdieu P., Passeron J.-C. (2006). Reprodukcja. Transl. E. Neyman. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bruner E.M. (2011). Przeżycie i jego ekspresje. In: V.W. Turner, E.M. Bruner (red.), Antropologia doświadczenia. Transl. E. Klekot, A. Szurek. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czerepaniak-Walczak M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Rozwoj świadomości krytycznej człowieka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Czerepaniak-Walczak M. (2018). Proces emancypacji kultury szkoły. Warszawa: Wolters Kluwer.
Dewey J. (1988). Jak myślimy?. Transl. Z. Bastgenowna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Evert G. (1993). Habermas edukacja. (Wpływ Habermasa na anglosaską literaturę pedagogiczną). In: Z. Kwieciński (red.), Nieobecne dyskursy, cz. III. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Fletcher S. (2000). Education and Emancipation: Theory and Practice in a New Constellation. New York: Teachers College Press.
Freire P. (2005). Pedagogy of the oppressed. Transl. M. Bergman Ramos. New York: London CONTINUUM.
Freire P. (1985). Rethinking critical pedagogy: The politics of education, culture, power, and liberation. Granby: Bergin and Garvey.
Foucault M. (2009). Nadzorowac i karać. Transl. T. Komendant. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Geertz C. (2011). Zdobywając doświadczenia, autoryzując siebie. In: V.W. Turner, E.M. Bruner (red.), Antropologia doświadczenia. Transl. E. Klekot, A. Szurek. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Giroux H.A. (2010). Teoria krytyczna i racjonalność w edukacji obywatelskiej. In: H.A. Giroux, L. Witkowski (red.), Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej. Krakow: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
Giroux H.A. (2003). Critical Theory and educational practice. In: A. Darder, M. Boltodano, R.D. Torres, The Critical Pedagogy Reader. New York–London: Routlege Falmer.
Habermas J. (1971). Knowledge and Human Interests. Boston: Beacon Press.
Hejnicka-Bezwińska T. (2015). Praktyka edukacyjna w warunkach zmiany kulturowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus-Stańska D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kwaśnica R. (2007). Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogolnej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Kwaśnica R. (2014). Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności. Wrocław: Wydawnictwo DSW.
Kwatera A. (2015). O ukrzesłowieniu rodzicow w szkole. In: I. Ocetkiewicz, J. Wnęk-Gozdek, I. Wierzbicka (red.), Szkoła, wspołczesne konteksty interpretacyjne. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
Leogrande C., Shor I. (2014). Chapter 6. In: S. Totten, J. Pedersen (red.), Educating About Social Issues in the 20th and 21st Centuries. Vol 4: Critical Pedagogues and Their Pedagogical Theories. Charlotte, NC 2014, Information Age Publishing Inc.
McLaren P. (2015). Życie w szkołach: Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej.
Transl. J. Dzierzgowski, A. Dziemianowicz-Bąk. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Nouri A., Sajjadi S.M. (2014). Emancipatory Pedagogy in Practice: Aims, Principles and Curriculum orientation. International Journal of critical pedagogy 5, 2, 76–87.
Perakyla A. (2008). Analiza rozmow i tekstow. In: N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Metody badań jakościowych, t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rapley T. (2013). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentow. Transl. A. Gąsior-Niemiec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shor I. (1992). Empowering Education. Critical Teaching For Social Change. Chicago–London: The University of Chicago Press.
Shor I. (1996). When students have power. Negotiating authority in a critical pedagogy. Chicago, IL: The University of Chicago Press.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
