Style tożsamości młodzieży – prezentacja wyników badań własnych

Abstrakt

Zdaniem E.H. Eriksona (2004) kształtowanie się tożsamości jest jednym z najważniejszych zadań okresu adolescencji. Zgodnie z najnowszymi wynikami badań wiemy, że tożsamość nie jest stałym, niezmiennym konstruktem, lecz formułuje się, podlegając różnorodnym wpływom, zwłaszcza kulturowym, społeczno-ekonomicznym i to nie tylko w okresie dojrzewania, ale również w kolejnych stadiach dorosłości. Kształtowanie się tożsamości jest proce-sem rodzącym u jednostki mnóstwo wyzwań, ograniczeń i konfliktów, których odczuwanie uruchamiać u niej może różne sposoby radzenia sobie z nimi. Sposoby te nazywane są stylami przetwarzania tożsamościowego (identity processing style) czy też orientacjami przetwarzania tożsamościowego (identity processing orientation). W artykule zaprezentowano wyniki badań własnych przeprowadzonych nad poznaniem stylów tożsamości młodzieży uczęszczającej do bydgoskich publicznych szkół ponadgimnazjalnych (N=1.541). Style te badane były w oparciu o społeczno-poznawczą koncepcję Michaela Berzonsky’ego, zgodnie z którą poprzez style tożsamości rozumie się preferencje jednostki przy radzeniu sobie z zadaniem kształtowania tożsamości osobistej oraz konfliktami pojawia-jącymi się w trakcie jej formułowania. Berzonsky (2005; 2011) używa zamiennie terminu: styl tożsamości (identity processing style) i orientacja (identity processing orientation), podkreślając, że ma na uwadze organizację strategii przetwarzania tożsamościowego. Opracowany przez niego model stylów tożsamości zakłada różnice dotyczące tego, jak młodzi ludzie radzą sobie z zadaniem kształtowania, utrzymywania i zmiany tożsamości lub jak unikają podjęcia się tego zadania. W jego ramach wyróżnia się trzy style tożsamości: informacyjny, normatywny i dyfuzyjno-unikowy oraz ważny czynnik zwany zaangażowaniem (commitment), który dostarcza jednostce poczucia celu i kierunku. Style te w badaniach własnych poddane zostały pomiarowi w oparciu o polską adaptację Inwentarza stylów tożsamości (ISI-5 Identity Style Inventory) autorstwa A. Senejko i Z. Łoś, której oryginalna wersja została opracowana przez Berzonskyego i współpracowników.