Proces kształtowania systemu antyterrorystycznego w Polsce w latach 1989–2016
DOI:
https://doi.org/10.34767/SIIP.2022.02.09Słowa kluczowe:
system antyterrorystyczny, Polska, terroryzm, zagrożenie terroryzmem wobec Polski, kształtowanie systemu antyterrorystycznego w Polsce, zwalczanie terroryzmu, polityka antyterrorystyczna, rozwiązania instytucjonalno-prawneAbstrakt
Eskalacja oraz charakter zagrożenia terroryzmem zdeterminowały konieczność systemowego podejścia do jego zwalczania. Celem artykułu jest przedstawienie procesu kształtowania systemu antyterrorystycznego w Polsce w latach 1989–2016, z rysem historycznym rozwiązań istniejących w okresie Polski Ludowej. Ze względu na istotę zagadnień pokrewnych Autor przybliżył problematykę definiowania terroryzmu i charakteru zagrożenia terroryzmem wobec Polski. Problemy badawcze sformułowano w postaci pytań. Jak przebiegał proces kształtowania systemu antyterrorystycznego w Polsce w latach 1989–2016? Jakie rozwiązania instytucjonalno-prawne przyjęto w Polsce? Jakie czynniki zdeterminowały proces i formę przyjmowanych rozwiązań? Proces kształtowania systemu antyterrorystycznego w Polsce wiązał się z koniecznością wypracowywania nowatorskich rozwiązań organizacyjnych, szczególnie w zakresie prawa, koordynacji działań i wymiany informacji. Budowa systemowych rozwiązań, ich forma została zdeterminowana eskalacją zagrożenia terroryzmem w obszarze euroatlantyckim, zagrożeniami wobec Polski oraz włączeniem państwa w dynamiczne procesy integracji międzynarodowej, szczególnie w ramach Unii Europejskiej. Na rzecz weryfikacji przyjętego podejścia badawczego, posłużono się metodą analizy instytucjonalno-prawnej, analizy i krytyki piśmiennictwa oraz analizy wytworów.
Bibliografia
Adamczuk, M., Kluczyński, M., Krawczyk, A. i in. (2020). Raport PTBN: Zagrożenia o charakterze terrorystycznym a system antyterrorystyczny w RP, t. 1. Gliwice: Polskie Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego.
Aleksandrowicz, T. (2008). Terroryzm międzynarodowy. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Antonów, R. (2015). Charakterystyka współczesnego terroryzmu. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 4(37), 73–79.
Bertalanffy, L. (1984). Ogólna teoria systemów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bolechów, B. (2002). Terroryzm w świecie podwubiegunowym. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Borkowski, R. (2014). Terroryzm ponowoczesny: studium z antropologii polityki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Chomentowski, P. (2014). Polski system antyterrorystyczny: prawno-organizacyjne kierunki ewolucji. Warszawa: Difin.
Czop, A. (2021). Rola specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych w przeciwdziałaniu zagrożeniom terrorystycznym. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Decyzja ramowa Rady (2002/475/WSiSW) z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu (Dz.U. L 164 z 22.6.2002).
Dekret z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. 1946 nr 30 poz. 192).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2017/541 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie zwalczania terroryzmu i zastępująca decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW oraz zmieniająca decyzję Rady 2005/671/WSiSW (Dz. U. UE L 88/6 z 31.3.2017).
Hoffman, B. (1999). Oblicza terroryzmu. Warszawa: Bertelsmann Media.
Jakubczak, R. (2016), Bezpieczeństwo narodowe jako system. W: K. Jałoszyński, T. Aleksandrowicz & K. Wiciak (red.), Bezpieczeństwo państwa a zagrożenie terroryzmem – instytucje państwa wobec zagrożenia terroryzmem, t. 2 (s. 29–85). Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi, sporządzona w Warszawie dnia 16 maja 2005 r. (Dz.U. 2008 nr 161 poz. 998).
Kumar, C., Riamei, L. & Gupta, S. (2017). Understanding Global Politics. New Delhi: Knowledge World Publishers.
Liedel, K. & Kańciak, A. & Szlachter, D. (2013) Świat i Polska wobec zagrożenia o charakterze terrorystycznym. W: K. Jałoszyński (red.), Współczesne zagrożenia terroryzmem (s. 253–324). Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.
Liedel, K. (2010). Zwalczanie terroryzmu międzynarodowego w polskiej polityce bezpieczeństwa. Warszawa: Difin.
Makarski, A. (2010). Centrum Antyterrorystyczne Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Geneza, zasady działania oraz doświadczenia po pierwszym roku funkcjonowania. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 2, 101–112.
Mosiul, K. (2014). Bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej wobec współczesnego zagrożenia terroryzmem. Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.
Obuchowicz, M. (2014). Pięć lat funkcjonowania Centrum Antyterrorystycznego ABW. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 10(6), 275–280.
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu terroryzmu (Dz.U. 2003 nr 153 poz. 1505).
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 lutego 2018 r., w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o działaniach antyterrorystycznych (Dz.U. 2018 poz. 452).
Oleksiewicz, I. (2013). Polityka antyterrorystyczna Unii Europejskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Raczyński, R. (2015). Wpływ migracji międzynarodowych na bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Bezpieczeństwo: Teoria i Praktyka, 2(9), 13–30.
Savosh, L. & Baula, O. (2019). Globalized Terrorism as a Threat of International Safety. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 1(13), 66–76.
Socha, R. & Jałoszyński, K. (2016) Obszar spraw wewnętrznych państwa wobec zagrożenia terroryzmem. W: K. Jałoszyński, T. Aleksandrowicz & K. Wiciak (red.), Bezpieczeństwo państwa a zagrożenie terroryzmem. Instytucje państwa wobec zagrożenia terroryzmem, t. 2 (s. 87–102). Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.
Sońta, C. (2009). Przestępstwo o charakterze terrorystycznym w prawie polskim. W: K. Indecki & P. Potejko (red.), Terroryzm, materia ustawowa? (s. 146–170). Warszawa: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Stelmach, J. (2017). System antyterrorystyczny Rzeczypospolitej Polskiej w obliczu zagrożenia współczesnym terroryzmem. Bezpieczeństwo Teoria i Praktyka, 2, 17–30.
