Państwa członkowskie Unii Europejskiej : nowy paradygmat suwerenności? Zarys problemu
DOI:
https://doi.org/10.34767/SIIP.2015.14.10Słowa kluczowe:
Unia Europejska, integracja, suwerenność, kompetencje, państwo, władza, stosunki międzynarodowe.Abstrakt
Polityczna i gospodarcza integracja państw dokonująca się w ramach Unii Europejskiej powoduje modyfi kację, przynajmniej niektórych, tradycyjnych atrybutów suwerenności państwa, takich jak np. wyłączna kompetencja jurysdykcyjna odnośnie do własnego terytorium i obywateli czy prowadzenie samodzielnej polityki fi nansowej, budżetowej i fiskalnej. Daje to asumpt do badań mających na celu ustalenie, czy i na ile członkostwo państwa w Unii Europejskiej wpływa na jego suwerenność. Opinie w tej kwestii są podzielone: część teoretyków utrzymuje, że integracja ta ogranicza, a nawet znosi suwerenność państw, inni natomiast twierdzą, że państwa zachowują swą suwerenność, a integracja jest właśnie przejawem realizacji suwerenności a nie jej ograniczania. Celem niniejszego artykułu jest więc analiza i refl eksja dotycząca wspomnianych teorii, również w kontekście tezy o nowym paradygmacie suwerenności państw unijnych uwzględniającym nowe relacje pomiędzy takimi podmiotami, jak jednostka, społeczeństwo, naród, państwo.
Bibliografia
Anioł W., Państwo postsuwerenne? Rozproszenie władzy w środowisku międzynarodowym, „Sprawy Międzynarodowe” 2002, nr 4.
Anioł W., Paradoksy globalizacji, Warszawa 2002.
Azzariti G., Forme e soggetti della democrazia pluralista: considerazioni su continuità e trasformazioni dello Stato costituzionale, Torino 2000.
Barcz J., Pojęcie suwerenności w świetle współzależności między sferą ponadnarodową i państwową, [w:] Suwerenność i ponadnarodowość a integracja europejska, red J. Kranz, Warszawa 2006.
Ciapała J., Wokół pojmowania i wykonywania suwerenności w warunkach członkostwa w Unii Europejskie – kilka uwag podstawowych, lecz czy przekonujących?, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, nr 31.
Colombo A., L’interminabile tramonto del sistema degli Stati, [w:] La sovranità nell’epoca della politica globale, „Quaderni di relazioni internazionali” 2007, nr 6.
Czajowski J., Zasada suwerenności narodu, [w:] Szkice o zasadach i instytucjach ustrojowych II i III Rzeczypospolitej, red. J. Czajowski, M. Grzybowski, Kraków 2002.
Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2004.
Czaputowicz J., Suwerenność, Warszawa 2013.
Czaputowicz J., Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Warszawa 2008.
Draetta U., La costituzione europea e il nodo della sovranità nazionale, „Il Diritto dell’Unione Europea” 2004, nr 3.
Ehrlich L., Prawo narodów, Kraków 1947.
Fioravanti M., È possibile un profi lo giuridico dello Stato moderno?, [w:] Lo stato globale, red. R. Gherrardi, M. Ricciardi, Bologna 2009.
Fioravanti M., Il processo costituente europeo, „Quaderni fi orentini” 2002, nr 31.
Focarelli C., Il sistema degli Stati e il governo dell’umanità nel diritto internazionale contemporaneo, [w:] La sovranità nell’epoca della politica globale, „Quaderni di relazioni internazionali” 2007, nr 6.
Galizia M., La teoria della sovranità del Medio Evo alla Rivoluzione francese, Milano 1951.
Globalizacja-mechanizmy i wyzwania, red. B. Liberska, Warszawa 2002.
Globalizzazione e crisi dello Stato sovrano, red. L. Levi, A. Mosconi, Torino 2005.
Griff i A.P., L’Europa e la sovranità condivisa: appunti di un discorso sulle ragioni del Diritto costituzionale europeo, “Diritto Pubblico Europeo – Rassegna on-line” 2015, nr 1.
Grasso G., Il costituzionalismo della crisi. Uno studio sui limiti del potere e sulla sua legittimazione al tempo della globalizzazione, Napoli 2012.
Gulczyński M., Wawrzyniak J., Suwerenne prawo narodu do sprawowania władzy zwierzchniej we współczesnych warunkach, [w:] Spór o suwerenność, red. W.J. Wołpiuk, Warszawa 2001.
Hardt M., Negri A., Impero. Il nuovo ordine della globlizzazione, Milano 2002.
Keohane R.O., Ironies of Sovereignty: The European Union and the United States, „Journal of Common Market Studies” 2002, nr 40.
Konopacki S., Problem suwerenności w Unii Europejskiej, „Studia Europejskie” 2008, nr 3.
Kranz J., Suwerenność państwa i prawo międzynarodowe, [w:] Spór o suwerenność, red. W.J. Wołpiuk, Warszawa 2001.
Kranz J., Wspólnoty i Unia: ponadnarodowość, federalizm, subsydiarność i suwerenność, [w:] Drogi do Europy, red. J. Kranz, J. Reiter, Warszawa 1998.
MacCormick N., Beyond the Sovereing State, „Modern Law Review” 1993, nr 56.
MacCormick N., Questioning Sovereignty, Law, State, and Nation in the European Commonwealth, Oxford 2002.
Mattioni A., Fardella F., Teoria generale dello Stato e della Costituzione. Un’antologia ragionata, Torino 2009.
Morawski L., Suwerenność i prawo międzynarodowe – od prawa państw do prawa ludów, „Forum Prawnicze” 2011, nr 1.
Pasini D., Rifl essioni in tema di sovranità, Milano 1968.
Pizzorno A., La dispersione dei poteri, [w:] Una Costituzione senza Stato, red. G. Bonacchi, Bologna 2001.
Poggi G., Państwo. Jego natura, rozwój i perspektywy, Warszawa 2010.
Portinaro P.P., Lo Stato nel laboratorio politico europeo, [w:] Lo Stato globale, red. R. Gherardi, M. Ricciardi, Bologna 2009.
Sowiński S., Suwerenność, ale jaka? Spór o suwerenność Rzeczpospolitej w polskiej euro debacie, „Studia Europejskie” 2004, nr 1.
Suwerenność państwa w dobie integracji i globalizacji, red. S. Jaczyński, A. Wielowski, Siedlce 2007.
Szczerski K., Suwerenność w Europie-Suwerenność Europy. Zarys problematyki w kontekście zmian politycznych w Unii Europejskiej, „Zeszyty Polityczne PiS” 2012, nr 1.
Wasilkowski A., Uczestnictwo w strukturach europejskich a suwerenność państwowa, „Państwo i Prawo” 1996, nr 4 – 5.
Ventura L., Stato e sovranità. Profi li essenziali, Torino 2010.
Woś J., Hnatyszyn-Dzikowska A., Koncepcje suwerenności państwa w sferze polityki gospodarczej warunkach europejskiej integracji gospodarczej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2007, z. 1.
Wójtowicz K., Konstytucja Rzeczpospolitej a członkostwo w UE, [w:] Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, red. E. Popławska, Warszawa 2000.
Wójtowicz K., Suwerenność w procesie integracji europejskiej, [w:] Spór o suwerenność, red. W. Wołpiuk, Warszawa 2001.
Ziółkowska J.E., Państwo narodowe w perspektywie Wspólnoty Europejskiej,Warszawa 2009.
