Działalność polityczna Romana Rybarskiego w II RP
DOI:
https://doi.org/10.34767/SIIP.2018.17.20Słowa kluczowe:
Roman Rybarski, Związek Ludowo-Narodowy, Stronnictwo Ludowe, obóz narodowyAbstrakt
W niniejszym artykule poddano analizie działalność polityczną Romana Rybarskiego, zaliczanego do czołowych przywódców obozu narodowego. W sposób szczególny zarysowano jego wkład w rozwój polskiej myśli politycznej. Ważną datą w jego politycznej biografi i był rok 1919, kiedy to Rybarski został powołany w charakterze eksperta polskiej delegacji na konferencję pokojową w Paryżu. Po powrocie uaktywnił się politycznie, wiążąc się z kolejnymi organizacjami obozu narodowego. Formułując nie tylko program gospodarczy, ale także poglądy na naród i społeczeństwo, stawał się ich ważnym ideologiem. W latach 1928–1935 zasiadał w Sejmie II i III kadencji, gdzie pełnił funkcję prezesa Klubu Narodowego. W artykule poruszono również kwestie dotyczące współpracy Rybarskiego z Romanem Dmowskim, jak i okoliczności narastających między nimi rozbieżności politycznych.
Bibliografia
Archiwum Akt Narodowych, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, sygn. 852, Polityczny Komunikat Informacyjny za okres 1–28 lutego 1934, KL. 22F. Archiwum Akt Nowych, Akta Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenie Publicznego, sygn. 5494, teczka osobowa R. Rybarskiego.
Archiwum Akt Nowych, Akta W. Sikorskiego, sygn. 674, luty 1936 r.Archiwum Akt Nowych, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, Ministerstwo byłej Dzielnicy Paryskiej, nominacje wewnątrzministerialne, październik 1919 – kwiecień 1922, t. 118.
Archiwum Akt Nowych, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, Ministerstwo Skarbu, nominacje i dymisje pozaministerialne, marzec 1919 – sierpień 1922, t. 80.
Archiwum Akt Nowych, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, Nominacje i dymisje na wniosek Ministra Skarbu, styczeń 1919 – październik 1922, t. 79.
Armia Krajowa w dokumentach, Londyn 1970, t. 5.
Białokur M., Myśl społeczno-polityczna Joachima Bartoszewicza, Toruń 2005.
Bielecki T., W szkole Dmowskiego. Szkice i wspomnienia, Londyn 1968.
Chodorowski J., Roman Rybarski (1887–1942). Z historii polskiej myśli ekonomicznej i prawno-ustrojowej pierwszej połowy XX wieku, Wrocław 1997.
Dmowski R., Niemcy, Rosja i kwestia polska, Lwów 1908.
Dmowski R., Pisma, t. 8, 10, Częstochowa 1938.
Dziennik Juliusza Zdanowskiego, t. 3: 4 sierpnia 1919–28 marca 1921, t. 3, t. 5: 1 stycznia 1923–10 maja 1926, przedmowa i opracowanie J. Faryś, T. Sikorski, H. Walczak, A. Wątor, Szczecin 2014.Giertych J., O wyjście z kryzysu, Warszawa 1938.
Jakubowska U., Rybarski R., Polski Słownik Biografi czny, t. 33/2, z. 137, Wrocław 1991.
Kaczmarek Z., Obóz Wielkiej Polski. Geneza i działalność społeczno-polityczna w latach 1926–1933, Poznań 1980.
Kawalec K., Roman Dmowski, Warszawa 1996.
Kilian S., Myśl społeczno-polityczna Tadeusza Bieleckiego, Kraków 2000.
Kornaś J., Naród i państwo w myśli politycznej Związku Ludowo-Narodowego, Kraków 1995.
Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964.
Kozicki S., Pamiętnik, Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego, sygn. P. 128/III.
Łomżanin B. (B. Winiarski), Wspomnienie o Romanie Rybarskim, [w:] Straty kultury polskiej 1939–1944, t. 1., red. A. Ordęga, T. Terlecki, Glasgow 1945.
Maj E., Legenda Romana Dmowskiego, [w:] Roman Dmowski i jego współpracownicy, red. M. Białokur, M. Patelski, A. Szczepaniak, Toruń 2008.
Maj E., Związek Ludowo-Narodowy 1919–1928. Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin 2000.
Myśl polityczna i społeczno-ekonomiczna Stanisława Głąbińskiego, Kraków 2014.
Narodowiec (R. Dmowski): W naszym obozie, „Przegląd Wszechpolski” 1901, nr 7.
Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864–1945, t. 3, Londyn 1960.
Przybylski H., Front Morges w okresie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1972.
Relacja Stanisława Duńskiego z 27 kwietnia 1987 r., w posiadaniu autora.
Romer E., Pamiętnik paryski (1918–1919), Wrocław 1989.Rudnicki S., Obóz Narodowo-Radykalny. Geneza i działalność, Warszawa 1985.
Rudnicki S., Wstęp, [w:] Roman Rybarski o narodzie, ustroju i gospodarce, wstęp, wybór i opracowanie S. Rudnicki, Warszawa 1997.
Ryba M., Naród a polityka. Myśl społeczno-polityczna twórców ruchu narodowego w okresie międzywojennym, Lublin 1999.
Rybarski R., Naród, jednostka i klasa, Warszawa 1926.
Rybarski R., Siła i prawo, Warszawa 1936.
Rymar S., Pamiętnik, cz. 1, Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego, sygn. P. 181/1.
Słownik pseudonimów i kryptonimów pisarzy polskich oraz Polski dotyczących, opracowanie A. Bar, Warszawa 1980.
Skorek K., Myśl społeczna i ekonomiczna Romana Rybarskiego, Gdańsk 2015.
Szafl ik J.R., Początki konspiracyjnego ruchu ludowego. Studium o taktyce politycznej Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego 1939–1943, Warszawa 1972.
Terej J.J., Rzeczywistość i polityka. Ze studiów nad dziejami najnowszymi Narodowej Demokracji, Warszawa 1971.
Tokarzewski-Karaszewicz M., U podstaw tworzenia Armii Krajowej, „Zeszyty Historyczne” 1964, t. 6.
„Warszawski Dziennik Narodowy” z 9 marca 1936 r., nr 68.
Wapiński R., Historia polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Gdańsk 1997.
Waskan J., Koncepcje społeczno-polityczne Romana Rybarskiego, Toruń 1991.Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893–1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław 1980.
Wątor A., Chrześcijańsko-narodowi. Z dziejów nurtu politycznego do 1928 roku, Szczecin 1999.
Wątor A., Narodowa Demokracja w Galicji do 1918 roku, Szczecin 2002.
Witos W., Moja tułaczka 1933–1939, Warszawa 1963.Wojskowy Instytut Historyczny, W. Jaworski, Stronnictwo Narodowe w czasie wojny 1939–1945, sygn. III 68/4.
Wójtowicz N., „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 8–9.
Wyrobiec L., Roman Rybarski – ekonomista, polityk, publicysta. Nota biografi czna, [w:] Krakowscy twórcy myśli ekonomicznej Roman Rybarski. Materiały z sesji naukowej, Kraków 1987.
