Inkluzje spraw polityczno-społecznych i światopoglądowych w badaniach z zakresu historii sztuki średniowiecznej. Studia przypadku
DOI:
https://doi.org/10.34767/SIIP.2016.15.24Słowa kluczowe:
historia sztuki, średniowiecze, sztuka, recepcja, sztuka a polityka, historia sztuki a polityka, interpretacjeAbstrakt
Sztuka średniowieczna nierzadko pełniła funkcje polityczne. Po nakreśleniu zakresu i przykładu aspektów politycznych w iluminatorstwie ottońskim następuje analiza ujęć sztuki średniowiecznej. Podejście do architektury romańskiej może być nacechowane światopoglądem charakterystycznym dla danej epoki. Tym ważniejsze są szeroko zakrojone, przeprowadzane badania obejmujące architekturę romańską w Polsce. Podejmowane są próby demitologizacji sztuki i odideologizowania podejścia do niej. Omówiono dwa odmienne przykłady upolitycznienia odbioru dwóch bardzo znanych gotyckich statui. Rozważania, których celem było wskazanie aspektów politycznych w podejściu do dzieł sztuki w ich analizach, prowadzą do wniosku o konieczności uwzględniania zmiennego czynnika politycznego, ale też zwracania uwagi na dzieła sztuki po prostu jako obiekty artystyczne.
Bibliografia
Belting H., Germans and their art: a troublesome relationship, tyt. oryg. Deutschen und ihre Kunst transl. by S. Kleager, New Haven, London 1998.
Conant K.J., Carolingian and Romanesque architecture 800 to 1200, New Haven, London 1993.
Diskussionsbericht, [w:] Das Kunstwerk zwischen Wissenschaft und Weltanschauung, Hrsg. M. Warnke, Gütersloh 1970.
Fernie E., Romanesque architecture: the first style of the European age, New Haven, London 2014.
Herrmann Ch., von Winterfeld D., Resümee, [w:] Mittelalterliche Architektur in Polen: romanische und gotische Baukunst zwischen Oder und Weichsel, Hrsg.Ch. Herrmann, D. von Winterfeld; mit Beitr. von U. Arnold, Ch. Herrmann, J. Jarzewicz, A. Konieczny, J. Kowalski, M. Ober, A. Tomaszewski, D. von Winterfeld, Fotogr. von Ch. Herrmann, Petersberg 2015, t. 2.
Hinz B., „Jeździec Bamberski”, tłum. S. Michalski, [w:] Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce: dwadzieścia sześć artykułów uczonych europejskich i amerykańskich, wybrał, przeł. przejrzał, wstępem opatrzył J. Białostocki, Warszawa 1976.
Jakubowski M.N., Ciągłość historii i historia ciągłości: polska filozofia dziejów, Toruń 2004.
Jarzewicz J., Kościoły romańskie w Polsce, zdj. J. Andrzejewski, Kraków 2014.
Karłowska-Kamzowa A., Der Drache des Nordens. Eine ikonographische Analyse der Stockholmer Darstellung des Kampfes des Heiligen Georgs von Bernt Notke, [w:] Kościół i sztuka pobrzeża Bałtyku. Kirche und Kunst im Ostseeraum, red. D. Murawska, Toruń 1998.
Kłoczowski J., Młodsza Europa: Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 2003.
Kwiatkowski K., [Rec.:] Cura animarum. Seelsorge im Deutschordensland Preußen, hrsg. v. Stefan Samerski, „Ordines Militares – Colloquia Torunensia Historica. Yearbook for the Study of the Military Orders” 2014, Bd. 19.
Mittelalterliche Architektur in Polen: romanische und gotische Baukunst zwischen Oder und Weichsel, Hg. Ch. Herrmann, D. von Winterfeld; mit Beitr. von U. Arnold, Ch. Herrmann, J. Jarzewicz, A. Konieczny, J. Kowalski, M. Ober, A. Tomaszewska D. von Winterfeld, Fotogr. von Ch. Herrmann, Petersberg 2015, Bd. 1, 2.
Rodzińska-Chorąży T., Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Kraków 2009.
Roszak S., Historia – Polityka – Edukacja, „Klio: czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2011, t. 16, nr 1.
Skubiszewski P., Polen und die deutsche Kunstgeschichte: aus persönlicher Sicht, [nadbitka z:] „Zeitschrift des Deutschen Vereins für Kunstwissenschaft” 2008, Bd. 62.
Skubiszewski P., Polnische mittelalterliche Kunst oder mittelalterliche Kunst in Polen?, „Jahrbuch für Geschichte” 1981, Bd. 23.
Skubiszewski P., Polska sztuka średniowieczna czy sztuka średniowieczna w Polsce?, „Kwartalnik Historyczny” 1979, nr 4.
Skubiszewski P., W służbie cesarza, w służbie króla. Temat władzy w sztuce ottońskiej, [w:] Funkcja dzieła sztuki: materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin, listopad 1970, red. E. Studniarkowa, Warszawa 1972.
Svanberg J., Was the St. George Group in Stockholm Made in Antwerp by an Unknown Flemish Master? Review of Peter Tångeberg’s Book (2009), [w:] Art, cult and patronage: die visuelle Kultur im Ostseeraum zur Zeit Bernt Notkes, Hrsg. A. Mänd und U. Albrecht, Kiel 2013.
Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, red. M. Walicki, Warszawa 1971, t. 1, 2.
Świechowski Z., „Gorące dziesięciolecie” badań 1997–2007, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9–11 kwietnia 2008 roku, red. T. Janiak, Gniezno 2009.
Świechowski Z., Architektura wczesnego średniowiecza w Polsce między rzeczywistością a fantazją, [w:] Polska na przełomie I i II tysiąclecia, Poznań 2001.
Świechowski Z., Palatium na Ostrowie Lednickim a mity polskiej historii sztuki, „Rocznik Historii Sztuki” 2005, t. 30.
Świechowski Z., Wczesna architektura murowana na ziemiach polskich – jak dawna, [w:] Początki architektury monumentalnej w Polsce: materiały z sesji naukowej, Gniezno, 20–21 listopada 2003 roku, red. T. Janiak, D. Stryniak; Gniezno 2004.
Wczesne średniowiecze: od 400 do 1000 r., red. R. McKitterick; tłum. Z. Dalewski, Warszawa 2003.
