Searching for Identity in the City Space on the Example of Bydgoszcz (Early 20th Century–1939)
DOI:
https://doi.org/10.34767/TH.2023.13.07Keywords:
Bydgoszcz, architecture, national identityAbstract
Bydgoszcz at the end of the 18th century was under the Prussian Partition (with a short break 1807‒1815 Duchy of Warsaw). During the dynamic development of the city (from about 1840) architecture and urban planning were modelled on Prussian and imperial-German. The beginning of the 20th century started the process of awakening national consciousness, which was symbolised by the construction of the Holy Trinity Church (1913). After the city returned to Poland in 1920, the search for identity took place on several levels: searching for traces of Polish history (related to conservation works), the use of national styles (churches, residential architecture), the choice of places to live by Poles who came to the city (looking for architectural elements in opposition to the architecture of Bydgoszcz at the turn of the 19th and 20th centuries). Important for these processes was the change of street names and the perception of analogies to world architecture in the urban landscape (“Venice” of Bydgoszcz) or Polish (“Sukiennice” of Bydgoszcz). The article is an attempt to answer the question whether the directed distinctiveness of architectural and functional forms, urban layouts is still legible in the spatial layout of Bydgoszcz.
References
Bałus W., Gotyk bez Boga? W kręgu znaczeń symbolicznych architektury kościelnej XIX wieku, Toruń 2011
Bręczewska-Kulesza D., Wysocka A., Sielanka bydgoska „dzielnica ogród”, Bydgoszcz 2016
Chojnacka B., Niepodległej – rzeźbiarze bydgoscy, w: Miejsca pamięci w przestrzeni miasta w XIX i XX wieku. Architektura Miast VI. Zbiór studiów, red. A. Wysocka, L. Łbik, K. Strauss, Bydgoszcz 2018, s. 65‒85
Eis J., Kazimierz Kierski i jego kolekcja, „Bibliotekarz Kujawsko-Pomorski”, 1996, nr 1, s. 44‒55
Grysińska-Jarmuła K., Pomniki pruskie jako element sąsiedztwa polsko-niemieckiego w kontekście zmieniającej się sytuacji politycznej tj. powrotu Bydgoszczy do macierzy w 1920 roku, w: Dobre i złe sąsiedztwa. Obce – nasze – inne. Sąsiedzi w historiografii, edukacji i kulturze, t. 2, red. T. Maresz, K. Grysińska-Jarmuła, Bydgoszcz 2018, s. 225‒242
Kierski K., Autografy i pieczęcie polskie, „Przegląd Bydgoski”, 1937, z. 3–4, s. 120‒138
Klause G., Kościół pw. św. Trójcy w Bydgoszczy – dzieło Rogera Sławskiego, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, 2008, z. 13, s. 43–66
Kuberska I., Architektura sakralna Bydgoszczy w okresie historyzmu, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, 1998, z. 3, s. 61‒82
Kutta J., Społeczeństwo Bydgoszczy w latach 1920‒1939, w: Historia Bydgoszczy, t. 2, cz. 1: (1920‒1939), red. M. Biskup, Bydgoszcz 1999, s. 177‒231
Mincer F., Przemiany administracyjne i społeczno-gospodarcze w pierwszym okresie rządów pruskich (1772‒1806), w: Historia Bydgoszczy, t. 1: do 1920 roku, red. M. Biskup, Warszawa‒Poznań 1991, s. 341‒393
Mincer F., Biblioteka bernardynów bydgoskich i jej ofiarodawcy, „Kronika Bydgoska”, T. XI: (1989) 1991, s. 221‒236
Nowikiewicz E., Bydgoszcz to nie Heidelberg…, a Brda to nie Neckar. Ale i tu da się żyć. Polsko-niemieckie sąsiedztwo w Bydgoszczy na przełomie XIX i XX w. w świetle literatury Marchii Wschodniej (Ostmarkenliteratur), „Kronika Bydgoska”, T. 26: 2004, s. 51‒68
Ociepa J., Katalog inkunabułów Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1999
Olszewski A.K., Nowa forma w architekturze polskiej 1900‒1925. Teoria i praktyka, Wrocław 1967
Jastrzębska-Puzowska I., Od miasteczka do metropolii. Rozwój architektoniczny i urbanistyczny w Bydgoszczy w latach 1850‒1920, Toruń 2005
Wysocka A., Dwie epoki, dwa style – pomniki Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy, w: Miejsca pamięci w przestrzeni miasta w XIX i XX wieku. Architektura Miast VI. Zbiór studiów, red. A. Wysocka, L. Łbik, K. Strauss, Bydgoszcz 2018, s. 89‒100
Wysocka A., Kompleks szkół dla mniejszości niemieckiej – Heimatstil w międzywojennej Bydgoszczy, w: Dobre i złe sąsiedztwa. Obce – nasze – inne. Sąsiedzi w historiografii, edukacji i kulturze, t. 2, red. T. Maresz, K. Grysińska-Jarmuła, Bydgoszcz 2018, s. 216‒224
Wysocka A., Osiedle w Lesie Gdańskim, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, 2002, z. 7, s. 134‒150
Zimna-Kawecka K., Działalność konserwatorska na terenie Bydgoszczy w latach 1920‒1939, „Kronika Bydgoska”, T. 28: (2006) 2007, s. 151‒201
