Prawne podstawy przymusu ekonomicznego jako metody działania komunistów polskich w latach 1944-1946
DOI:
https://doi.org/10.34767/DP.2024.01.03Słowa kluczowe:
socjotechnika, komuniści polscy, Polska Ludowa, przymus ekonomicznyAbstrakt
W procesie dążenia do pełni władzy politycznej w powojennej Polsce komuniści wykorzystywali wszelkie dostępne metody. Czynili to zgodnie z, formułowanymi na gruncie marksizmu, dyrektywami Lenina. Pośród metod oddziaływania socjotechnicznego na jednostki znajdował się przymus ekonomiczny. Było to narzędzie bardzo skuteczne w wyniszczonym wojną kraju, w którym obywatele nie mieli zaspokojonych podstawowych potrzeb bytowych. Przedmiotem artykułu jest prezentacja wybranych regulacji prawnych mających na celu zaostrzenie przymusu ekonomicznego stosowanego przez komunistów wobec społeczeństwa polskiego w okresie poprzedzającym wybory do Sejmu Ustawodawczego w styczniu 1947 r. Do badania przedmiotowej problematyki wykorzystane zostały: metoda dogmatyczno-prawna oraz analiza treści.
Bibliografia
Andrzejewski A., Polityka mieszkaniowa, zagadnienia ekonomiczne i socjalne, Warszawa 1959.
Brzeziński W., Prawo mieszkaniowe, Warszawa 1953.Chajn L., Ustawa o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, Demokratyczny Przegląd Prawniczy 1946, nr 1.
Fermus-Bobowiec A., Prawne instrumenty polityki mieszkaniowej w Polsce w latach 1944–1956, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2019, t. 18 z. 2.
Fermus-Bobowiec A., Problem „kwaterunku” lokali mieszkalnych w ustawodawstwie i na-uce Polski Ludowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie” 2015, nr 104.
Gomułka W., Nasze trudności i drogi ich przezwyciężenia, w: W. Gomułka, W walce o de-mokrację ludową (Artykuły i przemówienia),Warszawa 1947, t. 1.
Jarosz D., Historia mięsa w stalinizmie, w: D. Jarosz, Rzeczy, ludzie, zjawiska. Studia z hi-storii społecznej stalinizmu w Polsce, Warszawa 2017.
Jarosz D., Stalinizm a bieda w: D. Jarosz, Rzeczy, ludzie, zjawiska. Studia z historii społecz-nej stalinizmu w Polsce, Warszawa 2017.
Kania R., Ideologiczne i prawne uwarunkowania polityki mieszkaniowej komunistów w po-czątkach Polski Ludowej, Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 2023; 16 (3), s. 349–371.
Kania R., Prawo w służbie ideologii. Myśl polityczna komunistów polskich i prawo stano-wione od Manifestu PKWN do wyborów do Sejmu Ustawodawczego, Warszawa 2023.
Karwat M., Podstawy socjotechniki dla politologów, polityków i nie tylko, Warszawa 2014.
Kraus A., Ustawa o nacjonalizacji przemysłu, „Państwo i Prawo” 1946, nr 5–6.
Lenin W.I., Dziecięca choroba „lewicowości” w komunizmie, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 31, Warszawa 1955.
Lenin W.I., Dziecięca choroba „lewicowości” w komunizmie, w: W.I. Lenin, Dzieła Wybrane, t. 2, Warszawa 1949.
Lenin W.I., Referat o pracy na wsi, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1949.
Lenin W.I., Zadania związków młodzieży, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1949.
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991, czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, wyd. 3, Warszawa 2017.
Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Rok 1944.
Machnikowska A., Prawo własności w Polsce w latach 1944–1981. Studium historyczno-prawne, Gdańsk 2010.
Machnikowska A., Wymiar sprawiedliwości w Polsce w latach 1944–1950, Gdańsk 2008.
Marks B.P., Wsparcie UNRRA w odbudowie polskiego przemysłu i rolnictwa (1945–1946) w: T. Głowiński (red.), Na gruzach starego świata. Rok 1945 z perspektywy gospodarczej i społecznej, Wrocław 2020.
Mazur M., Uwagi o stosowaniu ustawy o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, „Państwo i Prawo” 1947, nr 3.
Miche J., Filozofia bolszewicka, rok VII, z. 10–13, b.m. 1946.
Minc H., Aktualne zagadnienia i perspektywy gospodarcze demokratycznej Polski. Referat wygłoszony na I Zjeździe PPR, Warszawa 1945.
Mlicki M.K., Socjotechnika. Zagadnienia etyczne i prakseologiczne, Ossolineum 1986.
Okólnik Wydziału Przemysłowego KC PPR do kierowników wydziałów przemysłowych wszystkich instancji partyjnych w sprawie realizacji ustawy z 3 I 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi przemysłu, w: H. Jędruszczak (oprac.), Upań-stwowienie i odbudowa przemysłu w Polsce w latach 1944–1948, H. Jędruszak (oprac.), Warszawa 1969, t. 2, s. 8–10.
Paczyńska I., Dekret o Nadzwyczajnej Komisji Mieszkaniowej i jego realizacja w Krakowie (1946–1947), „Przegląd Historyczny” 1993, nr 84/3.
Podgórecki A., Charakterystyka nauk praktycznych, Warszawa 1962.Protokół Biura Politycznego, odbytego w dniu 2 września 1945 r. oraz Protokół z posiedzenia Biura Politycznego, odbytego w dniu 29 września 1945 r., w: Protokoły posiedzeń Biura Politycznego KC PPR 1944–1945, J. Kochański (oprac.), Warszawa 2001.
Słabińska E., Rzecz o urzędach zatrudnienia. Kształtowanie systemu instytucjonalnego do realizacji polityki zatrudnienia w 1945 roku, w: T. Głowiński (red.), Na gruzach starego świata. Rok 1945 z perspektywy gospodarczej i społecznej, Wrocław 2020.
Sprawozdanie stenograficzne z posiedzeń Krajowej Rady Narodowej w dn. 29, 30 i 31 grudnia 1945 r. oraz w dn. 2 i 3 stycznia 1946 r.
Tezy programowe pt. „O co walczymy”, opracowanie dla aktywu 1 dywizji piechoty i 1 korpusu (Materiały do dyskusji), w: Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1945.
Wybór dokumentów, t. 4, Warszawa 1963.Zakrzewski S. (red.), Gospodarka mieszkaniowa w Polsce Ludowej, Warszawa 1952.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947, Kraków 2012.Ziembiński Z., Analiza pojęcia czynu, Warszawa 1972.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Licencja ta umożliwia ponownym użytkownikom rozpowszechnianie, remiksowanie, dostosowywanie i tworzenie materiałów na dowolnym nośniku lub w dowolnym formacie, pod warunkiem wskazania twórcy. Licencja pozwala na wykorzystanie komercyjne.
