Józef Wybicki - adwokat miast i mieszczaństwa

Autor

DOI:

https://doi.org/10.34767/DP.2024.02.01

Słowa kluczowe:

Jozef Wybicki, Andrzej Zamoyski, miasto, XVIII wiek, reforma prawa, literatura

Abstrakt

 W artykule omówiono teksty publicystyczne i utwory dramatyczne Józefa Wybickiego, które świadczą o zaangażowaniu pisarza-prawnika w działania zmierzające do kodyfikacji prawa w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Autorka zwróciła uwagę na obecne w analizowanych wypowiedziach powiązanie kwestii ekonomiczno-gospodarczych z walką o przywrócenie praw mieszczanom. Przedmiotem szczególnego zainteresowania była rola, jaką odegrał Wybicki w dyskusji na temat konieczności przeprowadzenia reform. Omówione w artykule wypowiedzi zostały osadzone na tle historii społeczno-politycznej końca Rzeczpospolitej szlacheckiej. 

Biogram autora

  • Aleksandra Norkowska - Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

    dr hab. Aleksandra Norkowska - autorka monografii Wizerunki władcy. Stanisław August Poniatowski w poezji okolicznościowej 1764-1795 (Warszawa-Kraków 2006) oraz Miasto w piśmiennictwie polskiego oświecenia (Bydgoszcz 2019), a także edycji krytycznej Organy. Poema heroikomiczne (Warszawa 2007) wydanej w serii Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia (t. 7). W jej dorobku znajdują się liczne studia i rozprawy dotyczące przede wszystkim motywu miasta, sensualizmu w piśmiennictwie Wieku Świateł i politycznej poezji okazjonalnej tego okresu.

    Zatrudniona na stanowisku profesora uczelni w Katedrze Literatury Polskiej i Rosyjskiej na Wydziale  Literaturoznawstwa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.    

Bibliografia

Czubaty J., Zasada dwóch sumień. Normy postępowania i granice kompromisu politycznego Polaków w sytuacjach wyboru (1795–1815), Warszawa 2005.

Dmitruk K.M., Józef Wybicki (1747–1822), [w:] Pisarze polskiego oświecenia, t. 2, red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, Warszawa 1994.

Dramaty Józefa Wybickiego, t. 1–2, oprac. zespół P. Chmielewski [i in.], pod kierunkiem I. Kadulskiej, Gdańsk 2013.

Grześkowiak-Krwawicz A., Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee, Toruń 2018.

Kostkiewiczowa T., Oświecenie. Próg naszej współczesności, Warszawa 1994.

Kostkiewiczowa T., Z oddali i z bliska. Studia o wieku oświecenia, Warszawa 2010.

Kostkiewiczowa T., Z zagadnień perswazji w prozie publicystycznej polskiego Oświecenia, „Pamiętnik Literacki” 1987, z. 3.

Kowalkowski J., Wybiccy herbu Rogala od XVI–XX wieku. Studium genealogiczno-majątkowe, Warszawa 2015.

Kurdybacha Ł., „Listy patriotyczne” Józefa Wybickiego „Listy patriotyczne” Józefa Wybickiego, „Pamiętnik Literacki” 1950, z. 3–4.

Łyczywek R., Gdański adwokat, konfederat i wojewoda. (W 150 rocznicę śmierci), „Palestra” 1972, nr 11.

Norkowska A., Miasto w piśmiennictwie polskiego oświecenia, Bydgoszcz 2019.

Olszewicz W., Józef Wybicki jako kodyfikator prawa, „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1935, z. 3.

Przybylska R., Między wykładem a mową polityczną. O niektórych cechach językowo-stylistycznych „Listów patriotycznych” Józefa Wybickiego, [w:] „Byle w ludziach światło było”… Księga pamiątkowa ku czci Profesora Wacława Woźnowskiego w dziesiątą rocznicę Jego śmierci, red. G. Zając, Kraków 2012.

Skałkowski A., Józef Wybicki. 1747–1799. Życiorysy zasłużonych Polaków i Polek XV11I i XIX wieku, Poznań 1928.

Wybicki J., Listy patriotyczne, oprac. K. Opałek, Wrocław 1955.

Wybicki J., Myśli polityczne o wolności cywilnej, wstęp E. Rostworowski, [edycję oprac. Z. Nowak, przekł. i komentarz do tekstów łacińskich Z.L. Pszczółkowska], Wrocław 1984.

Wybicki J., Życie moje oraz wspomnienie o Andrzeju i Konstancji Zamoyskich, z rękopisów wyd. i objaśnił A.M. Skałkowski, Wrocław 1927.

Zajewski W., Wybicki Józef, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, Gdańsk 1999.

Pobrania

Opublikowane

2025-06-28

Jak cytować

Józef Wybicki - adwokat miast i mieszczaństwa. (2025). Dogmatyka Prawa, 1(2), 13-24. https://doi.org/10.34767/DP.2024.02.01