Od uzgodnionych, stabilnych celów edukacji do celów edukacji nastawionych na zmianę – raport z badań longitudinalnych nad wiedzą pedagogiczną przyszłych nauczycieli wczesnoszkolnych
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2022.02.04Słowa kluczowe:
pedagogika, cele edukacji wczesnoszkolnej, dynamika wiedzy pedagogicznej, social representationsAbstrakt
W artykule przedstawione będą wyniki badań nad wiedzą pedagogiczną przyszłych nauczycieli na temat celów edukacji wczesnoszkolnej oraz jej modyfikacjami w procesie uczenia się zawodu w ciągu pierwszych trzech lat studiów. Podstawową kategorię teoretyczną wykorzystaną w badaniach stanowiły „reprezentacje społeczne”, definiowane jako społecznie uzgodniona, podzielana, ponadjednostkowa, uogólniona wiedza o obiektach. Celem badań własnych było zidentyfikowanie dynamiki ewolucji treści, struktury oraz znaczeń nadawanych reprezentacjom celów edukacji wczesnoszkolnej. W badaniach pełnych o charakterze panelu rzeczywistego dwukrotnie (w odstępie dwóch lat), uczestniczyło blisko 400 studentów wczesnej edukacji w województwach lubelskim i świętokrzyskim. Wybrana metodologia umożliwiła nakreślenie map, na których zostały uchwycone przesunięcia elementów reprezentacji społecznych w 1. i 2. etapie badania. Dzięki temu można było zauważyć dynamikę i kierunek zmiany rozumienia celów wczesnej edukacji ilustrujący napięcia między tym, co tradycyjne, uzgodnione, znane, i tym, co nowe, jeszcze niewynegocjowane i niezrozumiane/niedobrze zrozumiane.
Bibliografia
Abric J.-C. (2003). L’Analyse structurale des représentations sociales. In: S. Moscovici & F. Buschini (eds.), Les Méthodes des sciences humaines (pp. 375–392). Paris: Presses Universitaires de France.
Bałachowicz J. (2015). Zmiany współczesnych kontekstów edukacji dziecka. In: J. Bałachowicz, K.V Halvorsen & A. Witkowska-Tomaszewska, Edukacja środowiskowa w kształceniu nauczycieli. Perspektywa teoretyczna (pp. 11–61). Warszawa: Wydawnictwo APS.
Bałachowicz J. & Witkowska-Tomaszewska A. (2015). Edukacja wczesnoszkolna w dyskursie podmiotowości. Studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Bałachowicz J. & Zbróg Z. (2021). Kierunki przemian teoretycznych i badawczych w polskiej pedagogice wczesnoszkolnej – od mono- do polidyskursywności. Studia z Teorii Wychowania, 1 (34), 127–147. DOI: 10.5604/01.3001.0014.8462.
Chaib M., Danermark B. & Selander S. (2011). Introduction: Social Knowledge – Shared, Transmitted, Transformed. In: M. Chaib, B. Danermark & S. Se lander (eds.), Education, Professionalization and Social Representations. On the Transformation of Social Knowledge (pp. 1–15). London: Routledge.
Delors J. (1998). Edukacja: jest w niej ukryty skarb [Learning: the treasure within]. Warszawa: Wydawnictwo UNESCO.
Ferrara M. & Friant N. (2015). The application of a multi-methodology approach to a corpus of social representations. Qual Quant, June, 1–19. DOI: 10.1007/s11135-015-0203-3.
Harre R. & Moghaddam F. (2015). Positioning theory and social representations. In: G. Sammut, E. Andreouli, G. Gaskell & J. Valsiner (eds.), The Cambridge Handbook of Social Representations (pp. 224–233). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Kocowski T. (1982). Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Konarzewski K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa: WSiP.
Kunicka M. (2005). Temporalne orientacje teleologiczne nauczycieli. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Leek J. & Rojek M. (2021). ICT tools in breaking down social polarization and sup[1]porting intergenerational learning: cases of youth and senior citizens. Interactive Learning Environments, 1 (1), 1–18. DOI: 10.1080/10494820.2021.1940214.
Marody M. (2000). Instytucjonalne ramy negocjacji społecznych. In: eadem (ed.), Między rynkiem a etatem. Społeczne negocjowanie polskiej rzeczywistości (pp. 83–100). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Merton R.K. (1968). Social Theory and Social Structure. New York: The Free Press.
Moliner P. & Abric J.-C. (2015). Central core theory. In: G. Sammut, E. Andreouli, G. Gaskell & J. Valsiner (eds.), The Cambridge Handbook of Social Representations (pp. 83–95). Cambridge: Cambridge University Press.
Ratinaud P. & Lac M. (2011). Understanding professionalization as a representational process. In: M. Chaib, B. Danermark & S. Selander (eds.), Education, Professionalization and Social Representations. On the Transformation of Social Knowledge (pp. 55–67). London: Routledge.
Silva da L.A. (2012). Social representations of undergraduates about teacher identity and work a gender perspective. Educação, Sociedade & Culturas, 36, 49–64.
Szplit A. (2016). Modelowanie jako strategia dydaktyczna w akademickim kształceniu refleksyjnych nauczycieli. Edukacja Dorosłych, 2, 134–140.
Szplit A. (2020). Active Professionalism of Teacher Educators. Pedagogical Review, 2, 113–125.
Szwed R. (2011). Reprezentacje opinii publicznej w dyskursie publicznym. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Szymański M.J. (2014). Edukacyjne problemy współczesności. Kraków – Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Zbróg Z. (2017). Preferencje poznawcze studentów wczesnej edukacji w zakresie rozwiązywania problemów. Ruch Pedagogiczny, 3, 77–95.
Zbróg Z. (2019). Wiedza pedagogiczna przyszłych nauczycieli w perspektywie teorii reprezentacji społecznych. Ujęcie dynamiczne. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
