Evaluative potential of executive functions in preschool children
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2024.01.06Keywords:
evaluation in prevention, predictive dimension of executive functions, preschool childrenAbstract
Executive functions represent a multidimensional and intricate system enabling individuals to regulate activities ranging from the most basic to the most intricate. Longitudinal studies assessing executive function skills from early childhood onwards reveal a noteworthy predictive capacity of this system, surpassing the influence of intelligence quotient (IQ) or social competencies. The article presents findings stemming from research regarding the feasibility of forecasting the progression of language and mathematical proficiencies, along with fostering beneficial peer interactions by assessing the executive functions of preschool-aged children. Furthermore, the utility of utilizing the conceptual framework of executive functions to anticipate future accomplishments among children, implement strategic interventions, and undertake evaluative inquiries concerning preventative interventions was also highlighted.
References
Bedyńska S., Campfield D., Kaczan R. i in. (2021). Narzędzia diagnostyczne do oceny zdolności poznawczych dzieci i młodzieży – projekt wdrożeniowy. Przegląd Psychologiczny, 64(2), 9–23. DOI: 10.31648/pp.7323.
Biechowska D. i Sowińska M. (2019). Dysfunkcje wykonawcze a problemowe używanie internetu. Raport z badań. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
Blaszczynski A. i Nower L. (2002). A pathways model of problem and pathological gambling. Addiction, 97(5), 487–499. DOI: 10.1046/j.1360-0443.2002.00015.X.
Brzezińska A.I. i Nowotnik A. (2012). Funkcje wykonawcze a funkcjonowanie dziecka w środowisku przedszkolnym i szkolnym. Edukacja. Studia, Badania, Innowacje, 1(117), 61–74.
Bull R., Espy K.A. i Wiebe S.A. (2008). Short-Term Memory, Working Memory, and Executive Functioning in Preschoolers: Longitudal Predictors of Mathematical Achievement at Age 7 Years. Journal Developmental Neuropsychology, 33(3), 205–228. DOI: 10.1080/87565640801982312.
Castiello U., Becchio C., Zoia S. i in. (2010). Wired to Be Social: The Ontogeny of Human Interaction. PLoS One, 5(10). DOI: 10.1371/journal.pone.0013199.
Dawson P. i Guare R. (2012). Zdolne, ale rozkojarzone. Wspieranie rozwoju dziecka za pomocą umiejętności wykonawczych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Diamond A., Barnett W.S., Thomas J. i in. (2007). Supporting Online Material for Preschool Program Improves Cognitive Control. Zaczerpnięte 10 maja 2019. Strona internetowa
Filipiak S. (2022). Wybrane poznawcze korelaty zdolności planowania w średnim dzieciństwie. W: E. Zawadzka i S. Filipiak (red.), Wielowymiarowość funkcji wykonawczych: perspektywa rozwojowa i kliniczna. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Holmes Ch.J., Kim-Spoon J. i Deater-Deckard K. (2016). Linking Executive Function and Peer Problems from Early Childhood trough Middle Adolescence. Journal of Abnormal Child Psychology, 44(1), 31–42. DOI: 10.1007/s10802-015-0044-5.
Jabłoński S., Kaczmarek I., Kaliszewska-Czeremska K. i in. (2012). Pomiar kontroli hamowania testem sortowania kart dla dzieci. Edukacja, 1(117), 44–60.
Jaśkowski P. (2008). Neuronauka poznawcza: jak mózg tworzy umysł. Warszawa: Vizja PRESS&IT.
Korporowicz L. (2012). W poszukiwaniu ewaluacji rozwojowej. W: G. Mazurkiewicz (red.), Jak być lepszym? Ewaluacja w edukacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kosno M. (2012). Funkcje zarządzające a tutoring rówieśniczy. Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. M. Kielar-Turskiej. Zaczerpnięte 10 maja 2024. Strona internetowa
Lan X., Legare C.H., Ponitz C.C. i in. (2011). Investigating the links between the subcomponents of executive function and academic achievement: A cross-cultural analysis of Chinese and American preschoolers. Journal of Experimental Child Psychology, 108(3), 677–692. DOI: 10.1016/j.jecp.2010.11.001.
Liew J. (2011). Effortful Control, Executive Functions, and Education: Bringing Self-Regulatory and Social-Emotional Competencies to the Table. Child Development Perspectives, 6(2), 1–7. DOI: 10.1111/j.1750-8606.2011.00196.x.
McClelland M.M., Cameron C.E., Connor C.M. i in. (2007). Links between be havioral regulation and preschoolers’ literacy, vocabulary and math skills. Developmental Psychology, 43(4), 947–959. DOI: 10.1037/0012-1649.43.4.947.
Murray L. (2019). Psychologia małego dziecka. Jak relacje społeczne wspierają rozwój dziecka w pierwszych dwóch latach życia. Warszawa: Wydawnictwo PARADYGMAT.
Nęcka E., Orzechowski J. i Szymura B. (2013). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Poćwiardowska B. (2020). The Preventive Dimension of Executive Function in Preschool Children. Przegląd Pedagogiczny, 2, 173–188.
Pufund D. (2020). Funkcje wykonawcze u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w świetle wybranych badań. Edukacja, 2(153), 43–5. DOI: 10.24131/3724.200203.
Putko A. (2013). Zimne versus gorące funkcje zarządzające i język a rozumienie przez dzieci własnych oraz innych osób stanów umysłowych. Psychologia Rozwojowa, 18(4), 65–82.
Sherman E.M.S. i Brooks B.L. (2010). Behavior Rating Inventory of Executive Function – Preschool Version (BRIEF-P): Test Review and Clinical Guidelines for Use’. Child Neuropsychology, 16(5), 503–519. DOI: 10.1080/09297041003679344.
Stępień-Nycz M. (2013). Zarządzanie emocjami? Funkcje zarządzające a rozwój emocjonalny. Psychologia Rozwojowa, 18(4), 29–46. DOI: 10.4467/20843879PR.13.020.1721.
Zelazo P.D., Muller U., Frye D. i in. (2003). The development of executive function in early childhood. Monographs of the Society for Research in Child Development, 68(3), 1–137. DOI: 10.1111/j.0037-976X.2003.00261.x.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
