Sexual health in Poland – recommendations, implementation and perspectives
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2024.01.12Keywords:
andragogy, sexual health, prevention politics, HIV/AIDS prevention, STIs prevention, harm reductionAbstract
The aim of this article is to conduct a comprehensive critical analysis of the infrastructure, discourses, and representations pertaining to sexual health in Poland. The analysis is based on established guidelines and expert positions within the international context (such as WHO, UNESCO, UNAIDS) and national frameworks (such as the National Program for HIV Prevention and AIDS Control). Additionally, contemporary scientific insights from medical and social domains are incorporated into the analysis. The exploration is organized into specific subsections, each addressing distinct facets of the topic. The first subsection scrutinizes institutions, including educational establishments and counseling and diagnostic centers, with a focus on their role in supporting and guiding the public on sexual rights and practices. The second subsection delves into prevention, examining the system of state-organized discourses and institutions aimed at averting diseases that pose both epidemiological and economic challenges to the state. Lastly, the third subsection investigates the social discourses underpinning public campaigns in the domains of HIV prevention, AIDS prevention, and other sexually transmitted infections (STIs). These campaigns contribute to the formation of particular representations that become ingrained in the public imagination. The article concludes by advocating for the implementation of “living prevention policies,” which can bring an answerto the impasse confronting Polish initiatives in sexual health prevention.
References
Baumeister R.F. (2004). Gender and erotic plasticity: sociocultural influences on the sex drive. Sexual and Relationship Therapy, 19(2), 133–139. DOI: 10.1080/14681990410001691343.
Bieńko B. i Woźniak M. (2017). Współczesne narracje w sferze wychowania i edukacji seksualnej w Polsce. Societas Communitas, 1(23), 15–36.
Brzeska A. (2020). Edukacja seksualna po polsku. Onet. Zaczerpnięte 3 września 2023. Strona internetowa
Davies D. i Barker M.J. (2015). Gender and sexuality diversity (GSD): respecting difference, The Psychotherapist, (60), 16–17. Zaczerpnięte 4 sierpnia 2023. Strona internetowa
Diamond L.M. (2008). Sexual Fluidity. Understanding Women’s Love and Desire. Cambridge – Massachusetts: Harvard University Press.
Dora M. (2013). Lepiej nie mówić. O edukacji seksualnej w Polsce. Przegląd Pedagogiczny, 2, 101–107.
Ferfecki W. (2013). Państwo edukuje gejów. Rzeczpospolita. Zaczerpnięte 18 sierpnia 2023. Strona internetowa
Ferfecki W. (2013). Portal porno do walki z epidemią. Rzeczpospolita. Zaczerpnięte 18 sierpnia 2023. Strona internetowa
Florêncio J. (2021). Chemsex cultures: Subcultural reproduction and queer survival. Sexualities, 26(5–6), 1–18. DOI: 10.1177/1363460720986922.
Foucault M. (1998). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Foucault M. (2010). Historia seksualności. Tłum. B. Banasiak, T. Komendant i K. Matuszewski. Warszawa: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Giami A. (2002). Sexual health: the emergence, development, and diversity of a concept. Annual Review of Sex Research, 13(1), 1–35.
Grace D., Jollimore J. i in. (2018). The Pre-Exposure Prophylaxis-Stigma Paradox: Learning from Canada’s First Wave of PrEP Users. AIDS Patient Care STDS, 32(1), 24–30.
InterAlia: A Journal of Queer Studies (2013). Nienormatywne praktyki rodzinne, nr 8. Zaczerpnięte 22 grudnia 2023. Strona internetowa
Ipsos (2014). Raport 1: diagnoza stanu wiedzy Polaków na temat HIV/AIDS i zakażeń przenoszonych drogą płciową (ZPDP) oraz zachowania seksualne. Raport przygotowany dla Krajowego Centrum ds. AIDS.
Janik M. (2017, 10.02). Wywiad z dr. Bartoszą Szetelą. „Paradoksy polskiej wenerologii”. EUROIMMUN. Zaczerpnięte 12 października 2023. Strona internetowa
Król T. (2018). Wędrując ku dorosłości. Program Nauczania. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klasy 8 szkoły podstawowej. Warszawa: Rubikon.
Król T. (red.) (2009). Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klas I–III gimnazjum. Warszawa: Rubikon.
Lew-Starowicz Z. i Lew-Starowicz M. (2003). Zdrowie seksualne. Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej, 3(1), 1–6.
Lisowska K. (2023, 12.05). Kiła w Polsce: statystyki szybują w górę. „Dramatem jest to, że mamy kiłę wrodzoną”. PulsMedycyny.pl.
Loewe A. (2018, 9.10). Terapia GSRD i Pink Therapy – co to takiego? portalzdrowiaseksualnego.pl. Zaczerpnięte 19 września 2023. Strona internetowa
Lubecka J. (2023). Bezpieczeństwo bez wymówek. vogue.pl.
Łobocki M. (2009). Wychowanie moralne w zarysie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Łukaszek M. (2019). Raport. Postawy studentów uczelni podkarpackich wobec HIV/AIDS. Rzeszów:
Majka R. (2015). Poza „bezpieczniejszym seksem” – bareback i fetyszyzacja seksu bez zabezpieczenia. InterAlia: A Journal of Queer Studies, 10, 195–216. DOI: 10.51897/interalia/BUUZ6740.
Mitchell K.R., Lewis R., O’Sullivan LF. i in. (2021). What is sexual wellbeing and why does it matter for public health? Lancet Public Health, 6(8): e608–13. DOI: 10.1016/S2468-2667(21)00099-2.
NIZP-PIB (2022). Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2022.
Paprzycka E., Dec-Pietrowska J. i Walendzik-Ostrowska A. (2016). Różnica versus różnorodność – konteksty definiowania kobiecości i męskości w podręcznikach do przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie. Analiza jakościowa (s. 140–166). W: I. Chmura-Rutkowska, M. Duda, M. Mazurek i in. (red.), Gender w podręcznikach. Projekt badawczy. Raport. Tom 3. Raporty przedmiotowe i rekomendacje. Warszawa: Fundacja Feminoteka.
Pataj M. (2021). Kampanie społeczne promujące zdrowie w Polsce w latach 1989-2020. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Pickett K. i Wilkinson R. (2011). Duch równości. Tam, gdzie panuje równość, wszystkim żyje się lepiej. Tłum. P. Listwan. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Ponton (2009). Jak naprawdę wygląda edukacja seksualna w Polsce? Raport. Warszawa: Grupa Edukatorów Seksualnych „Ponton”.
Potkański J. i Pruszczyński R. (red.) (2012). Poza monogamią. Warszawa: Elipsa Dom Wydawniczy.
Rosińska M. (2020). ChemSex jako nowe zjawisko. W: ChemSex Polska – ogólnopolskie badanie dotyczące zjawiska ChemSex w populacji MSM. Raport końcowy (s. 5–8). Warszawa: NIZP-PZH.
Seidman S. (2012). Społeczne tworzenie seksualności. Tłum. P. Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Stafiej-Bartosik A. i Maison D. (2007). Reklama społeczna – czym jest i jak się zmienia. W: P. Wasilewski (red.), Szlachetna propaganda dobroci, czyli drugi tom o reklamie społecznej. Kraków: Agencja Wasilewski.
Standardy edukacji seksualnej w Europie. 2012 (2010). Federalne Biuro ds. Edukacji Zdrowotnej (BZgA). Tłum. M.H.J. Sikorska-Jaroszyńska, B. Balińska, E. Pieszczyk i in. Lublin: Wydawnictwo Czelej
Starzyńska-Rosiecka D. (2023). Minister Czarnek: edukacja seksualna jest i będzie w polskich szkołach. Zakaz ma dotyczyć promocji seksu, w tym niemoralnego. pap.pl. Zaczerpnięte 18 września 2023. Strona internetowa
Stowarzyszenie Program Stacja (2013). Merytoryczne stanowisko w sprawie kampanii „Seks w moim mieście”. Zaczerpnięte 26 listopada 2023. Strona internetowa
Struzik J. (2021). Narcophobia Meets Queerphobia: Criminalisation, Harm Reduction and Responsibility in Polish Drug Policies. InterAlia: A Journal of Queer Studies, 16, 106–111. DOI: 10.51897/interalia/SPUM9550.
Struzik J. (2022a). Seks w Polsce jest polityczny – wywiad z Agnieszką Walendzik-Ostrowską. W: J. Struzik i A. Dziuban (red.), HIVstorie. Żywe polityki HIV/AIDS w Polsce. Kraków: NOMOS.
Struzik J. (2022b). HIV jest zakażeniem specjalnego znaczenia – wywiad z Michałem Pawlęgą. W: J. Struzik i A. Dziuban (red.), HIVstorie. Żywe polityki HIV/AIDS w Polsce (s. 168–187). Kraków: NOMOS.
Szetela B. (2023, 22.06). Choroby przenoszone drogą płciową – „Wstydliwy problem” poza kontrolą. Prezentacja. Akademia Roche Diagnostics. Zaczerpnięte 26 sierpnia 2023. Strona internetowa
Szetela B., Ankiersztejn-Bartczak M. i Łapiński Ł. (2023). Zasady testowania w kierunku zakażenia HIV. W: M. Parczewski, M. Witak-Jędra i B. Aksak--Wąs (red.), Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV. Zalecenia PTN AIDS 2023 (s. 10–19). Warszawa – Szczecin: Agencja Wydawnicza EkoPress.
Tannahill R. (2013). Historia seksu. Tłum. G. Woźniak. Warszawa: Aletheia. Uzasadnienie do Krajowego programu zapobiegania zakażeniom HIV i zwalczania AIDS opracowanego na lata 2017–2021 (2016).
Walendzik-Ostrowska A. i Dec J. (2012). Pozytywne życie. O profilaktyce HIV/AIDS dla edukatorów. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Wądołowska A. (2013, 19.11). „Rz” oburzyła się akcją „Seks w moim mieście”. Strona zdjęta. Twórcy: Grzeczne kampanie nie działają. gazeta.pl.
WHO (1975). Education and Treatment in Human Sexuality: The Training of Health Professionals. Report of a WHO Meeting. W: Technical Report Series 572. Geneva: World Health Organization.
Wilkinson R. (1996). Unhealthy Societies. The Afflictions of Inequality. London: Routledge.
Wojtczak A. (2017). Zdrowie publiczne. Najważniejsze zagadnienia dla studiujących i zainteresowanych nauką o zdrowiu. Warszawa: CeDeWu.
Wołochowiczowie M. i P. (2019). Skąd się biorą dzieci? O płodności dla młodzieży. Częstochowa: Wydawnictwo Misjonarzy Krwi Chrystusa POMOC.
Wołosowski J. (2022, 9.09). Profilaktyka i leczenie HIV w Polsce. Dlaczego przy bywa zakażeń? cowzdrowiu.pl.
Zagórski S. (2022, 4.02). W 2021 roku w Polsce 1341 nowych zakażeń HIV i 1124 zachorowań na kiłę. Za mało testów, „wstydliwy temat”… oko.press.pl.
Zespół wGospodarce (2013, 18.11). Sex, drugs and pieniądze podatników – instrukcja homoseksualnego sexu i zażywania narkotyków – wszystko za publiczne pieniądze. wGospodarce.pl.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
