Bolesław Wytrążek (1907–1978) and his contribution to the organization and developmentof pedagogical education in the Olsztyn region
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2024.02.09Keywords:
pedagogy, Warmia and Mazury, Bolesław Wytrążek, teachers’ education institutionsAbstract
The study presents the biography of the Pomeranian Bolesław Wytrążek, especially his path to the profession and working as a teacher his contribution to the development of teachers’ education institutions. Particular activity in the field of organizing pedagogical education developed in Warmia and Mazury, a region with which he became associated in 1945 year and remained until the end of his days. He founded and directed secondary pedagogical schools in Morąg, Mrągowo and Giżycko, established the Study Teachers’ College in Olsztyn, he worked at the Teachers’ College in Olsztyn. Wytrążek, a graduate from the Jagiellonian University, dealt with teaching, educational, pedagogical, organizational and social activities. It is justified to recall the Wytrążek’s merits in the organizational proces of pedagogical education and institutionalization concerning Olsztyn pedagogy.
References
Achremczyk D. (2000). Bolesław Wytrążek – założyciel Liceum Pedagogicznego w Mrągowie. Mrągowskie Studia Humanistyczne, 2, 84–99.
Achremczyk S. (2000). Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie. W: A. Faruga i S. Achremczyk (red.), Olsztyn Akademicki 1945–1950–2010. Łódź: Wydawnictwo EDYCJA s. c. w Olsztynie.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół: Ministerstwo Oświaty, teczka: Biuro Ziem Odzyskanych, sygn. 1234.
Archiwum Państwowe w Olsztynie, zespół: Urząd Wojewódzki, sygn. 1253/15/791, Księga pamiątkowa Zasłużeni dla Oświaty i Wychowania (316), ob. Bolesław Wytrążek, b. p.
Archiwum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Akta osobowe pracowników WSP, Wytrążek Bolesław.
Biblioteka Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, zespół Zbiory Specjalne, sygn. R-158/V/3.
Bork B. (1994). Nowy Dwór Wejherowski. Gniewowo i Sopieszyno. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Wejherowo: Rada Gminy Wejherowo.
Cierzniewska R. (2001). Nauczyciel – wzrastanie w zawód w perspektywie pedagogicznej – autorska propozycja. W: I. Michalska i G. Michalski (red.), Reformy edukacyjne w Polsce: tradycje i współczesność. Skierniewice: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna.
Dawid J. (1895). Zasób umysłowy dziecka: przyczynek do psychologii doświadczalnej. Warszawa: Wydawnictwo „Przeglądu Pedagogicznego”.
Dekret O kształceniu nauczycieli szkół powszechnych w Państwie Polskim. Dz.Urz. MWRiOP, 1919, nr 2, poz. 3.
Dekret Ministra b. dziel. prusk. z dnia 17 stycznia 1920 r. o przejęciu ziem przyznanych Polsce traktatem wersalskim. Dz.Urz. 1920, nr 3.
Dziennik Bydgoski, 1929, z dn. 27 lipca, nr 171, s. 7.
Eustachiewicz T. (red.) (1936). Seminarja nauczycielskie Poznańskiego Okręgu Szkolnego, księga zbiorowa. Poznań: Dyrekcja Seminariów Nauczycielskich. Historia parafii. Zaczerpnięte 31 maja 2024. Strona internetowa https://diecezja--pelplin.pl/parafie/parafia-pw-swietego-jana-chrzciciela-w-grucznie/
Januszewski B. (2023). Pomorscy pedagodzy ofiary II wojny światowej. Gdańsk: Instytut Pamięci Narodowej.
Mackiewicz Z. (red.) (2004). Historia szkolnictwa wyższego w Bydgoszczy. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
Magiera E. (2018). Obowiązki kierownika szkoły powszechnej w Polsce w latach 1932–1939 w świetle zaleceń centralnych władz oświatowych. Pedagogika, 1, 389–408.
Mauersberg S. i Walczak M. (1999). Oświata polska w latach 1944–1956. Wybór źródeł. Część pierwsza lata 1944–1948. T. 1. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Nowak Z. (red.) (2002). Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Suplement II. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe.
Okólnik z dnia 27 listopada 1944 r. w sprawie organizacji 3-miesięcznych Kursów pedagogicznych. Dziennik Urzędowy Resortu Oświaty PKWN 1944, nr 1–4, poz. 30.
Pan Bolesław Wytrążek, Dziennik Bydgoski, 1937, z dn. 7 lutego, nr 30, s. 13.
Płotek M. (2011). Trudne początki Okręg Mazurski w latach 1945–1946. Dąbrówno: Oficyna Retman.
Radziszewska M. (2016). Losy uczestników strajku szkolnego 1905 roku na przy[1]kładzie biografii Tadeusza Młodkowskiego. Rozprawy z Dziejów Oświaty, LIII, 83–94.
Radziszewska M. (2019a). Początki instytucjonalizacji pedagogiki w Kortowie. W: U. Pulińska i M. Radziszewska, 50 lat olsztyńskiej pedagogiki Narodziny – konteksty – wyzwania. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Radziszewska M. (2019b). Organizacja szkolnictwa w okresie pionierskim w Olsztynie przez Wydział Oświaty przy Urzędzie Pełnomocnika Rządu RP (kwiecień–sierpień 1945). Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1, 57–76.
Radziszewska M. (2017). Studium Nauczycielskie w Olsztynie w latach 1954–1969. Przyczynek do badań szkolnictwa pedagogicznego na Warmii i Mazurach. Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 3, 517–541.
Radziszewska M. i Zakrzewska A. (2014). Zakłady kształcenia nauczycieli na Warmii i Mazurach w okresie PRL. W: J. Górniewicz i M. Warmiński (red.), Pobrzeża badań pedagogicznych. Olsztyn: Katedra UNESCO UWM Centrum Badań Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Rogucki K. (2013). Naczelnik Państwa Józef Piłsudski i Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na Pomorzu i Kujawach. W: M. Białkowski i W. Polak (red.), Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej na Pomorzu i Kujawach. Toruń: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu.
Sempioł J. (1983). Licea pedagogiczne w województwie olsztyńskim 1945–1970. Olsztyn: IKN ODN.
Sowa P. (1969). Po obu stronach kordonu. Wspomnienia. Olsztyn: Pojezierze.
Stankowski A. (1998). Lipkowski Otton. W: W. Bobrowska-Nowak i D. Drynda (red.), Słownik pedagogów polskich. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Uchwała nr 276 Prezydium Rządu z dnia 18 maja 1954 r. w sprawie ulepszenia systemu kształcenia nauczycieli szkół podstawowych i średnich. Dz.U. MO z 1955 r. nr 7, poz. 57.
Ustawa z dnia 1 lipca 1926 r. o stosunkach służbowych nauczycieli. Dz.U. 1926 nr 92, poz. 530.
Ustawa z dnia 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa. Dz.U. 1932, poz. 389.
Wezwanie do nauczycielstwa polskiego, Dz.Urz. Resortu Oświaty PKWN 1944, nr 1–4.
Wypisy polskie dla klas wyższych szkół realnych i seminariów nauczycielskich (1904). Cz. 2 /z wypisów St. Tarnowskiego przerobił Romuald A. Bobin. Lwów: nakł. I. Związkowej Drukarni we Lwowie.
Wytrążek B. (1975). Udział związkowych sekcji zawodowych w procesie doskonalenia nauczycieli i wychowawców. W: Związek Nauczycielstwa Polskiego na Warmii i Mazurach. Materiały na sesję naukową z okazji trzydziestolecia działalności (do użytku wewnętrznego). Olsztyn: IKNiBO.
Zagórowski Z. (red.) (1924). Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów – Warszawa: Książnica Polska.
Żydowskie machlojki, Dziennik Bydgoski, 1937, z dn. 5 lutego, nr 28, s. 10.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
