Bambo the Little Negro still alive and well, or the reality of political correctnessin school handbooks
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2012.02.04Abstract
Political correctness (PC) is regarded here as one of discursive practices regulating the manner of naming or, as some claim, “misnaming” individuals and groups, which arises out of a particular way of representing the world in language (rules of speech and enforced silence) by existing power relations. Political correctness as a discursive practice has a long history. Irrespective of the belief voiced by critics arguing that PC is a type of censorship imposed by liberal elites to exclude certain words from public discourse and force people to use others, every historical age and every environment has its own dominant rule regulating the manner of expression.Education, including the compilation of texts for school use, is also a discursive practice, which means it is not free of political correctness dilemmas. The central question addressed in the present work concerns the rule of speaking which dominates handbooks used in Polish middle schools. Is it a rule phrased symbolically as “Bambo the Little Negro still alive and well”? Or, perhaps, the opposite rule of using non-discriminatory and non-exclusive language? An attempt is also made to name and describe the most common problems associated with selection of the speech/silence rule in the compilation of school handbooks.
References
Appleby J., Hunt L., Jacob M. (2000). Powiedzieć prawdę o historii, Poznań: Zysk i S-ka.
Bem S.L. (2000). Męskość, kobiecość. O różnicach wynikających z płci. Przeł. S. Pikiel. Gdańsk: GWP.
Bobiński W. (2000, kl. 2), (2001 , kl. 3), (2002 , kl.1). Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klas 1, 2, 3 gimnazjum. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Butler J. (2010). Walczące słowa. Mowa nienawiści i polityka performatywu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Chomczyńska-Rubacha M. (red.) (2011). Podręczniki i poradniki. Konteksty. Dyskursy. Perspektywy, Kraków: Impuls.
Garsztka T. Grabowska Z., Olszowska G. (2001, kl. 1), (2003, kl. 2,3). Do Itaki. Kształcenie literacko-kulturowe. Podręcznik dla ucznia. Kraków: Znak.
Giddens A. (2004). Socjologia. Warszawa: WN PWN.
Gis A. (2000, kl. 1), (2000, kl.2), (2002, kl.3). Zrozumieć słowo. Język polski. Podręcznik do kształcenia literackiego [i kulturowego]. Poznań: Wydawnictwo Arka (kl.1,3), Warszawa: Wydawnictwo Nowa Era (kl.2).
Jędrychowska M., Kłakówna Z. A. (2003, kl.1), (2004, kl.2,3). To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Teksty i zadania. Książka dla ucznia. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J. (2010). Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kowalczykowa A., Mrowcewicz K. (2000, kl.1,2,), (2003, kl.3). Kto czyta, nie błądzi. Literatura i kultura. Warszawa: Wydawnictwo STENTOR.
Leszkowicz P., Kitliński T. (2005). Miłość i demokracja. Rozważania o kwestii homoseksualnej w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Aureus.
Mróz L. (2008). Między tradycją a współczesną polityką. Rozterki liderów romskich. W: T. Paleczny, J. Talewicz-Kwiatkowska (red.). Tożsamość kulturowa Romów w procesach globalizacji. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Rorty R. (1996). Przygodność, ironia i solidarność. Przełożył W.J. Popowski. Warszawa: Wydawnictwo SPACJA.
Stasiuk K. (2003). Krytyka kultury jako krytyka komunikacji. Pomiędzy działaniem komunikacyjnym, dyskursem a kul-turą masową. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szahaj A. (2004). E pluribus unum? Dylematy wielokulturowości i politycznej poprawności. Kraków: Universitas.
Walzer M. (1999). O tolerancji. Przeł. T. Baszniak. Warszawa: PIW.Zamojska E. (2010). Równość w kontekstach edukacyjnych. Wybrane aspekty równości w polskich i czeskich podręcznikach szkolnych. Poznań: Wydawnictwo UAM.
