Fearful. Fear of (and) safety as a category of teachers’ experiences of school reality
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2025.01.09Keywords:
safety, anxiety, teacher, student, schoolAbstract
The article refers to the diagnoses of modern times affected by various threats and risks, pointing out that they generate both social and individually felt anxiety. Attention was paid to the relationship between fear and the need to provide safe conditions for students at school. The subject of the analysis in this text are the voices of several teachers, in which the topic of fear experienced during everyday work at school is heard. Qualitatively read and interpreted fragments of statements help to capture several dimensions of institutional reality that generate anxious discomfort. These include: the primacy of child protection, the control and supervision that teachers are subject to, and the sense of lack of autonomy or social trust. The conclusions try to look for a strategy to deal with teachers’ anxiety.
References
Angrosino M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Arias L.A. (2014). Niebieska szkoła – bezpieczna szkoła. Poradnik dla pracowników oświaty. Warszawa: Stowarzyszenie na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”.
Bauman Z. (2006a). Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bauman Z. (2006b). Społeczeństwo w stanie oblężenia. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Beck U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej rzeczywistości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Berger P.L. i Luckmann T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Boudon R. (2008). Efekt odwrócenia. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Domagała-Kręcioch A. (2020). Pedagog szkolny. Homo viator w labiryncie życia szkolnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Dudzikowa M. i Czerepaniak-Walczak M. (2010). Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. T. 5. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Foucault M. (2020). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia.
Freud S. (2014). Histeria i lęk. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Freud Z. (2010). Wstęp do psychoanalizy. Kęty: Marek Derewiecki.
Fromm E. (2012a). Mieć czy być? Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Fromm E. (2012b). Patologia normalności. Przyczynek do nauki o człowieku. Kraków: Wydawnictwo vis-à-vis/Etiuda.
Fromm E. (2012c). Zdrowe społeczeństwo. Kraków: Wydawnictwo vis-à-vis/Etiuda.
Giddens A. (2006). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Goffman E. (2008). Człowiek w teatrze życia społecznego. Warszawa: Aletheia.
Goffman E. (2011). Instytucje totalne. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Goleman D. (2005). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
Gołębniak D.B i Zamorska B. (2014). Nowy profesjonalizm nauczycieli. Podejścia – praktyka – przestrzeń rozwoju. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa.
Grala K. (2020). Zaangażowanie w pracę a wypalenie zawodowe nauczycieli. Mediująca rola orientacji pozytywnej. Psychologia Wychowawcza, 17, 96–110.
Hammersley M. i Atkinson P. (2000). Metody badań terenowych. Poznań: Zysk i S-ka.
Honoré C. (2011). Pod presją. Warszawa: Drzewo Babel.
Hornby G., Hall E. i Hall C. (2005). Nauczyciel wychowawca. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Horney K. (2005). Neurotyczna osobowość naszych czasów. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Jackson P.W. (1968). Life in Classromms. New York: Teachers College Press.
Kaczmarek J., Łepkowski W. i Zdrodowski B. (red.) (2008). Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Kapuściński R. (2007). Lapidarium VI. Warszawa: Czytelnik.
Kierkegaard S. (2000). Pojęcie lęku. Proste rozważania o charakterze psychologicznym, odniesione do dogmatycznego problemu grzechu pierworodnego autorstwa Vigiliusa Haufniensisa. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Korczak J. (2017). Momenty wychowawcze. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka.
Kordziński J. (2019). Przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Kozielecki J. (2000). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Kretschamnn R., Kirschner-Liss K., Lange-Schmidt I. i in. (2003). Stres w zawodzie nauczyciela. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kwaśnica R. (2007). Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu.
Kwieciński Z. i Śliwerski B. (2003). Pedagogika 2. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kwieciński Z. (2012). Pedagogie Postu. Preteksty – konteksty – podteksty. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Przedruk z: Kwieciński Z. i Kwiecińska-Zdrenka M. (2000). Lęk i edukacja wobec przyszłości świata. Tropy – Ślady – Próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza. Poznań – Olsztyn: Edytor.
LeDoux J. (2023). Lęk. Neuronauka na tropie źródeł strachu i lęku. Kraków: Copernicus Center Press.
Lythcott-Haims J. (2018). Pułapka nadopiekuńczości: czy wyrządzamy krzywdę dzieciom, starając się za bardzo? Warszawa – Słupsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
Mańkowska B. (2023). Wypalenie zawodowe. Źródła. Mechanizmy. Zapobieganie. Gdańsk: Harmonia Universalis.
Maté G. i Maté D. (2023). Mit normalności. Trauma, choroba i zdrowienie w toksycznej kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
McCredy A. (2017). Epidemia egoizmu. Warszawa. Samo Sedno.
Melosik Z. (2013). Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Nelsen J. (2020). Pozytywna dyscyplina. Warszawa: CoJaNaTo.
Nowak-Dziemianowicz M. (2014). Edukacja i wychowanie w dyskursie nauki i codzienności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Robinson K. i Aronica L. (2015). Kreatywne szkoły. Kraków: Wydawnictwo Element.
Schaefer K. (2005). Jak przeżyć szkołę. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Sekułowicz M. (2013). Wypalenie się sił rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Silverman D. (2012). Interpretacja danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Suchodolski B. (1979). Kształt życia. Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia
Szempruch J. i Cieśleńska B. (2021). Wypalenie w pracy zawodowej nauczyciela. Społeczeństwo. Edukacja. Język, 13, 37–51.
Szpunar M. (2020). Hiperlękowa rzeczywistość i edukacja do słabości. Forum Akademickie, 3. Zaczerpnięte 2 grudnia 2024 roku. Strona internetowa https://forumakademickie.pl/wokol-nauki/hiperlekowa-rzeczywistosc-a-edukacja-do-slabosci/
Wilkinson I. (2008). W stronę socjologicznej konceptualizacji problemu lęku. W: P. Sztompka i M. Boguni-Borowska (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
