Wybrane problemy współczesnej polityki penitencjarnej w Polsce

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu uczyniono wybrane problemy polskiej polityki penitencjarnej rozważane na tle określonych tendencji w obszarze polityki karnej. W latach 2017–2023 zauważalne stało się dążenie do większego rygoryzmu w obszarze karania, a także wykonywania kary pozbawienia wolności. Rozkwit penalnopopulistycznej retoryki oraz reforma Kodeksu karnego nie pozo stają bez znaczenia dla środowiska instytucji totalnych, jakimi są areszty śledcze oraz zakłady karne. Implementowane na przestrzeni ostatnich lat zmiany tworzą fundament problemów we wskazanych obszarach, a w perspektywie długoterminowej mogą prowadzić do niewydolności systemu penitencjarnego. Celem artykułu jest identyfikacja aktualnie najistotniejszych problemów polityki penitencjarnej. W artykule zdiagnozowano wybrane problemy polskiej polityki penitencjarnej, a także dokonano prognozy ich rozwoju w aspektach takich jak zjawiska prizonizacji, wyuczonej bezradności, marginalizacji i ekskluzji społecznej skazanych. Ponad to, w ograniczonym zakresie, zaproponowano odmienne od aktualnych kierunki polityki wykonywania kary pozbawienia wolności w celu podniesienia poziomu jej efektywności oraz zgodności z międzynarodowymi standardami postępowania z osobami pozbawionymi wolności. Problem badawczy sformułowany został w postaci pytania: jakie są aktualnie najistotniejsze problemy polityki penitencjarnej, a także ich konsekwencje? Posłużono się metodą instytucjonalno-prawną oraz prognostyczną. Ponadto badania oparto na analizie literatury przedmiotu, aktów prawnych oraz danych statystycznych.