Wolność nie tylko dla ludzi. Polskie środowiska anarchistyczne i lewicowe w walce o prawa zwierząt
DOI:
https://doi.org/10.34767/SIIP.2022.01.03Keywords:
anarchism, the liberation of animals, green anarchism, vegetarianism, direct actionAbstract
Anarchism is a set of brood doctrines, thoughts and philosophies that,despite some differences in worldview and the social, cultural and economic changes resulting from successive historical periods, still today focuses on the struggle against the social insjustices that stem from capitalism and hierarchical social structures. However contemporary schools of anarchism in their theory and practice began to operate in other fields, going beyond social problems, focusing, among others, on the fight against environmental degradation, criticism of consumerism, artistic activities to promote specific ideas.
The recognition of other problems by contemporary anarchists in the reality around them has led to the emergence of new anarchist school such as Green
Anarchism and Querker Anarchism. At he turn of the XX and XXI centuries, anarchisms associated with pro environtmental and anti-technological attitudes began
to be interested in problems realated to the place of animals in capitalism, their exploitation and the lack of legal protection for represcutatives of the world of fauna.
Also the polish anarchist circles formin in the 80s and 90s of the 20 twentieth century were aware that their duty is also to fight for the improvement of conditions of animals functioning in human homes, farm and wild areas. However, in a more radical form, the struggle for animal rights was to take the form of full animal liberation (destruction of animal farms, promotion of veganism, opposition to keeping animals in zoological parks).
The aim of this article is to present the attitude towards animals and their rights, autonomy, together with the methods undertaken to improve their conditions by Polish anarchists and representatives of various left-wing circles (similar to anarchism in their outlook on the world, e. g. addressing anarchist thought in their press) achive in the years 1980–2020.
References
Abramowski, E. (1994). Związki Przyjaźni. Zielona Góra: Red Rat.
Antonów, R. (2012). Za wolnością przeciwko państwu. Poglądy współczesnych polskich anarchistów. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Beek. Pisemko o Prawach Zwierząt (1990), 5, 8.
Bey, H. (2009). Tymczasowa strefa autonomiczna. Kraków: Ha!art.
Borzym, S. (2007). Abramowski, Filozof Epoki Modernizmu. Bystra & Radlin: BIA.
Chwedoruk, R. (2011). Ruchy i myśl polityczna syndykalizmu w Polsce. Warszawa: Elipsa.
Dominick, B.A. (2019). Wyzwolenie zwierząt i społeczna rewolucja. Wegańska perspektywa na anarchizm lub anarchistyczna perspektywa na weganizm. B.m.: Wygrać Nowe Życie.
FaRrsZ. Zielonogórski nieregularnik anarchistyczny (1995), 2, 6–7.
Franke, J. (2013). „Czystość” (1905–1909) Augustyna Wróblewskiego albo iluzja etycznej krucjaty. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Grinberg, D. (2017). Radykalizm żydowski na ziemiach polskich: wyzwania i odpowiedzi. Mielec: Inny Świat.
Grzybowski, A. (2016). O wspólnotach, które uciekają z map. W: R. Skrycki (red.), Studia z dziejów anarchizmu (2). W dwusetlecie urodzin Michaiła Bakunina (s. 289–294). Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Jeleń, A. (2011). Dr Józef Zieliński – polski anarchista w Paryżu. W: E. Krasucki & M. Przyborowski & R. Skrycki (red.), Studia z dziejów polskiego anarchizmu (s. 179–184). Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Kasprzycki, R. (2004). Królestwo nie z tego świata. Chrześcijańsko-anarchistyczne przesłanki filozofii profetycznej Mikołaja Bierdiajewa. Mielec: Inny Świat.
Koenig, Z. (2015). Raplh Waldo Emerson. Wybór pism filozoficznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kuligowski, P. (2020). Zniszczyć wszelkie państwo. Idee wędrowne Ludwika Królikowskiego (1799–1879). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Lange, O. (2005). Idee społeczne Edwarda Abramowskiego. Poznań: Bractwo Trójka.
Laskowski, P. (2006). Szkice z dziejów anarchizmu. Warszawa: Muza.
Lewandowski, W. (2011). Wolność i samotność. Myśl społeczno-polityczna amerykańskiego transcendentalizmu. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Uniwersytet Warszawski.
Machajski, J.W. (1997). Religia socjalistyczna a walka robotnicza. Zielona Góra: Red Rat.
Malendowicz, P. (2013). Ruch anarchistyczny w Europie wobec przemian globalizacyjnychprzełomu XX i XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Piotrowski, G. (2016). Od postanarchizmu do pop-anarchizmu: współczesne interpretacje idei. W: R. Skrycki (red.), Studia z dziejów anarchizmu (2). W dwusetlecie urodzin Michaiła Bakunina (s. 304–307). Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.Płaszczyzna ideowa Federacji Anarchistycznej (druk ulotny).
Potkański, W. (2014). Działalność ruchów anarchistycznych w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX stulecia. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 16 (3), 103–111.
Sekura, A. & Przyborowski, M. (2019). Spełniające się marzenie. Wspomnienia o ruchu anarchistycznym w Polsce 1928–1946. Poznań: Bractwo Trojka.
Siemion, I.Z. (2007). Sława i zniesławienie. O życiu i pracy AuGUStyna Wróblewskiego.Czarny Brzask. Mielec: Inny Świat.
Sikorski, T. (2020). Prekursorzy zielonego anarchizmu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt. Warszawa: Marginesy.
Skowyt (1989), 1, 3–4.
Skrycki, R. (2020). Działalność Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego i początki szczecińskiego anarchizmu. W: D. Bień & W. Mazur & G. Piotrowski & P. Ruchlewski (red.),Ruch Społeczeństwa Alternatywnego. Studia i analizy (s. 27–36). Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
Szczepański, T. (1990). Ruch anarchistyczny na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego w dobie rewolucji 1905–1907. Warszawa: Inny Świat.
Thoreau, H.D. (2000). Sztuka chodzenia. Poznań: Bractwo Trójka.
Thoreau, H.D. (2020). Walden, czyli życie w lesie. Poznań: Rebis.
Trująca Fala (1993), 6, 6.
Weganizm oznacza atak. Podsycanie pożaru przeciw gatunkizmowi i antropocentryzmowi moralnemu (2019). Inny Świat, 50, 14.
Weget Front (1989), 1, 1–4.
Wróblewski, A. (2003). Czerwona Religia. Poznań: Bractwo Trójka.
Wyzwolenie Zwierząt (1989), 5, 2.
Wyzwolenie Zwierząt (1989), 6, 1–2.
Wyzwolenie Zwierząt (1989), 9, 1–2.
Zielona Fala (2021). Zielony anarchizm. B.m.: Oficyna Bractwa Trójka.
