Mieszkańcy Bydgoszczy wobec wejścia Armii Czerwonej do miasta w styczniu 1945 r.

Abstract

W artykule przedstawiono postawy i reakcje polskich mieszkańców Bydgoszczy na wejście Armii Czerwonej do miasta w 1945 r. Część mieszkańców zdawała sobie sprawę ze zbliżającego się frontu. Oczekiwano wkroczenia wojska sowieckiego, oznaczało to bowiem przede wszystkim zakończenie okrutnej, ponad pięcioletniej okupacji niemieckiej. Dlatego zdobycie Bydgoszczy ludność przyjęła z radością; powodem dużego entuzjazmu było pojawienie się polskich jednostek wojskowych. Walki trwały kilka dni, a w działania wojenne włączali się również mieszkańcy. W tym czasie panowała na ulicach anarchia i chaos; ludność i żołnierze dokonywali szabru w sklepach, magazynach itp. Poważnym problemem dla bydgoszczan była działalność czerwonoarmistów, którzy dopuszczali się powszechnych rabunków i gwałtów. Ich odbiór społeczny był zdecydowanie negatywny. Już w trakcie bitwy o miasto przystępowano do zabezpieczania mienia państwowego i jego odbudowy. Wbrew twierdzeniom propagandy z czasów Polski „ludowej” ideologia komunistyczna nie odgrywała w tym zakresie żadnej roli. Omawiane zagadnienie nie było dotychczas tematem szerszego opracowania. W badaniach oparto się przede wszystkim na relacjach świadków, wykorzystano wspomnienia drukowane (literatura i prasa) i nieopublikowane, audycje radiowe oraz zasoby historii mówionej.