Między współpracą, grą o niezależność a świadomą opozycją. Polityka historyczna w relacjach rządowo-samorządowych – wybrane aspekty

Abstract

Celem artykułu jest analiza roli lokalnej polityki historycznej w kontekście relacji rządowo-samorządowych. Odwołując się do kategorii typów idealnych Maxa Webera, przyjęto założenie, że w stosunkach między rządem a samorządem w kontekście wspomnianej polityki można dostrzec trzy typy relacji: współpracę, dążenie do niezależności ze strony samorządu oraz świadomą opozycję. Rozwiązanie problemu badawczego wymagało też określenia funkcji polityki historycznej na poziomie samorządu. Założyłem, że ma ona charakter integracyjny, legitymizacyjny, ideologiczny i promocyjny. Może być też wykorzystywana jako jeden z czynników ograniczających omnipotencję władzy centralnej. Sformułowanie konkluzji jest utrudnione przez fakt zróżnicowanych działań podejmowanych przez samorządy oraz dynamicznie zmieniające się interakcje między władzą centralną a samorządem. Analiza aktów prawnych, wybranych przykładów polityki pamięci prowadzonej przez władze lokalne oraz publicystyki prowadzi do wniosku, iż lokalne polityki historyczne prowadzone są we współpracy z administracją państwową. W ostatnim okresie wykorzystuje się jednak spór o miejsca pamięci do podkreślenia niezależności samorządu. Świadoma opozycja występuje na poziomie ideowym i związana jest z odmienną wizją przeszłości eksponowaną przez samorządy zdominowane przez opozycyjne wobec rządu partie polityczne.