Aksjologiczne konteksty słabości sfery publicznej
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2016.02.03Słowa kluczowe:
aksjologia pedagogiczna, demokracja, kompetencje obywatelskie, obywatelskość, populizm, sfera publiczna, stereotyp społecznyAbstrakt
W artykule postawiono tezę, że wielu uwarunkowań słabości sfery publicznej należy poszukiwać w obszarze aksjologii. Słabość sfery publicznej przejawia się m.in. obecnością populizmu, manipulacji i indoktrynacji. Negatywne efekty tych zjawisk to różne stereotypy społeczne oraz tak zwane społeczeństwo zakłamane (Wojciech Chudy) czy społeczeństwo dezinformacyjne (Marian Golka). To zaś świadczy o niskim poziomie kultury politycznej wielu obywateli (Edmund Wnuk-Lipiński), co jest warunkowane przede wszystkim niedostatkiem kompetencji obywatelskich. Te negatywne dla demokracji zjawiska są analizowane w kontekście aksjologicznym; za podstawę analiz zostało przyjęte zestawienie wartości dokonane przez Leona Dyczewskiego.
Bibliografia
Canovan M. (2007). Polityka dla ludzi. Populizm jako ideologia demokracji. W: Y. Mény, Y. Surel (red.), Demokracja w obliczu populizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Chimiak G. (2004). Motywacje społeczników działających w organizacjach pozarządowych w Polsce. Próba typologii. W: P. Gliński, B. Lewenstein i A. Siciński (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego. III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie. Warszawa: Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Chudy W. (2003). Indoktrynacja. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. II. Warszawa: Wyd. Akademickie „Żak”.
Chudy W. (2007). Społeczeństwo zakłamane. Esej o społeczeństwie i kłamstwie – 1. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Dyczewski L. (2001). Miejsce i funkcje wartości w kulturze. W: L. Dyczewski (red.), Kultura w kręgu wartości. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Dziubka K. (2001). Teoria demokratycznej obywatelskości – zarys problemu. W: W. Bokajło, K. Dziubka (red.), Społeczeństwo obywatelskie. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Filipowicz S. (2007). Demokracja. O władzy iluzji w królestwie rozumu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Golka M. (2008). Bariery w komunikowaniu i społeczeństwo (dez)informacyjne. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Grabowska B. (2011). Samotny egoista czy odpowiedzialny obywatel? Rozważania na temat liberalnego ideału człowieka i obywatela. Toruń: Wyd. Naukowe UMK.
Koczanowicz L. (2011). Lęk nowoczesny. Eseje o demokracji i jej adwersarzach. Kraków: Wyd. „Universitas”.
Kosyrz Z. (2004). Manipulacja. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. III. Warszawa: Wyd. Akademickie „Żak”.
Kowalczyk S. (2001). U podstaw demokracji. Zagadnienia aksjologiczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Kowalczyk S. (2007). Ontologiczno-aksjologiczne podstawy społeczeństwa obywatelskiego. W: E. Balawajder (red.), Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna. Lublin: Wyd. KUL.
Lewicka M. (2009). Czy jesteśmy racjonalni? W: M. Kofta i T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Szkice ze społecznej psychologii osobowości. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Łukaszewski W., Doliński D., Maruszewski T. i Ohme R. (2009). Manipulacja. Sopot: Wyd. „Smak Słowa”.
Macedo S. (1995). Cnoty liberalne. Kraków: Wyd. „Znak”.
Mair P. (2007). Demokracja populistyczna a demokracja partyjna. W: Y. Mény, Y. Surel (red.), Demokracja w obliczu populizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Mény Y., Surel Y. (2007). Zasadnicza dwuznaczność populizmu. W: Y. Mény, Y. Surel (red.), Demokracja w obliczu populizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Mouffe C. (2005). Paradoks demokracji. Wrocław: Wyd. Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Nowak E. (2009). Ile znaczą kompetencje moralno-dyskursywne dla demokracji? W: K.M. Cern, P.W. Juchacz i E. Nowak (red.), Etyka życia publicznego. Poznań: Wyd. Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Nowak E., Cern K.M. (2008). Ethos w życiu publicznym. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Ossowska M. (1992). Wzór demokraty. Cnoty i wartości. Lublin: Instytut Wydawniczy „Daimonion”.
Papadopoulos Y. (2007). Populizm, demokracja i współczesny model rządzenia. W: Y. Mény, Y. Surel (red.), Demokracja w obliczu populizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Pietrzyk-Reeves D. (2012). Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła. Toruń: Wyd. Naukowe UMK.
Popowicz E. (2009). Manipulacja. W: S. Jedynak, J. Kojkoł (red.), Encyklopedia filozofii wychowania. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza „Branta”.
Przybylska E. (2014). Analfabetyzm funkcjonalny dorosłych jako problem społeczny, egzystencjalny i pedagogiczny. Istota – badania – teorie – obrazowanie – działania. Toruń: Wyd. Naukowe UMK.
Przyszczypkowski K. (1999). Edukacja dla demokracji. Strategie zmian a kompetencje obywatelskie. Toruń-Poznań: Wyd. „Edytor”.
Reykowski J. (2007). Rozwiązywanie sprzeczności ideologicznych i sprzeczności interesów w grupach społecznych – teoria i badania. W: J. Reykowski (red.), Konflikt i porozumienie. Psychologiczne podstawy demokracji deliberatywnej. Warszawa: Wyd. SWPS „Academica”.
Shapiro I. (2006). Stan teorii demokracji. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Solarczyk-Ambrozik E. (2004). Kształcenie ustawiczne w perspektywie globalnej i lokalnej. Między wymogami rynku a indywidualnymi strategiami edukacyjnymi. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
Szacki J. (2007). Wstęp. W: Y. Mény, Y. Surel (red.), Demokracja w obliczu populizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Sztumski J. (2004). Opinia publiczna. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. III. Warszawa: Wyd. Akademickie „Żak”.
Szymczak W. (2007). Znaczenie wartości w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego. W: E. Balawajder (red.), Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna. Lublin: Wyd. KUL.
Taggart P. (2007). Populizm i patologie polityki przedstawicielskiej. W: Y. Mény, Y. Surel (red.), Demokracja w obliczu populizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Taylor C. (2010). Nowoczesne imaginaria społeczne. Kraków: Wyd. „Znak”.
Wiłkomirska A. (2013). Wiedzieć i rozumieć aby być obywatelem. Studium empiryczne. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Wnuk-Lipiński E. (2008). Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wyd. Naukowe „Scholar”.
Wysocka E. (2006). Stereotyp społeczny. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wyd. Akademickie „Żak”.
