Pojęcie symulakrum jako substancjalna kategoria edukacji
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2025.02.01Słowa kluczowe:
edukacja, pedagogika, symulakrum, rzeczywistość, hiperrzeczywistość, symbole, kody, kultura, hipermarketAbstrakt
Tekst odnosi się do pojęcia symulakrum, metafory stworzonej przez Jeana Baudrillarda w pracy pt. Symulakry i symulacja, w której bada związki między rzeczywistością, symbolami i społeczeństwem, a w szczególności stara się określić znaczenie i symbolikę kultury i mediów, które są zaangażowane w konstruowanie rozumienia wspólnej egzystencji. Symulakry rozumie jako kopie przedstawiające rzeczy, które albo od początku nie miały oryginału, albo pierwotny, źródłowy oryginał już zatraciły. Symulacja jest imitacją działania rzeczywistego procesu lub systemu w czasie. Tekst złożony jest z czterech części: 1. Edukacja -uściślenie terminologiczne; 2. Pytanie o symulacyjną funkcję edukacji; 3. Symulakrum jako heurystyczne narzędzie analizy edukacji; 4. Edukacja jako symulakrum hipermarketu. Celem rozważań jest rozbiór zakresu semantycznego symulacyjnej funkcji edukacji w kontekście pytania o przydatność metafory symulakrum jako heurystycznego narzędzia tej analizy.
Bibliografia
Arendt H. (1961). Between Past and Future: Six exercises in political thought. New York: Viking Press. (Pol. ed.: Arendt H. [1994]. Między czasem minionym a przyszłym: osiem ćwiczeń z myśli politycznej. Trans. M. Godyń, W. Madej. Warszawa: Fundacja Aletheia).
Arendt H. (1991). Myślenie. Trans. H. Buczyńska-Garewicz. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
Arystoteles (2001). Polityka. Trans. L. Piotrowicz. In: Arystoteles. Dzieła wszystkie. Vol. VI. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Baudrillard J. (1981). Simulacres et simulation. Paris: Galilée.
Baudrillard J. (2005). Symulakry i symulacja. Trans. S. Królak. Warszawa: Wydawnictwo sic!
Berg H.C. (1983). Freie Schulen als Regelschulen. In: Zeitschrift für Pädagogik zum 8. Kongreβ der Deutschen Gesellschaft für Erziehungswissenschaft. Weiheim-Basel.
Carlgren F. & Klingborg A. (2010). Wychowanie do wolności. Pedagogika Rudolfa Steinera.
Obrazy i relacje z międzynarodowego ruchu szkół waldorfskich. Trans. M. Głażewski. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Dilthey W. (1987). O istocie filozofii i inne pisma. Trans. E. Paczkowska-Łagowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Education [headword]. Encyclopædia Britannica.
Folkierska A. (1990). Wychowanie w perspektywie hermeneutycznej. In: Z. Kwieciński, L. Witkowski (eds.), Ku pedagogii pogranicza. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Ośrodek Studiów Kulturowych i Edukacyjnych.
Głażewski M. (1996). O witalności szkoły. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza WSP Zielona Góra.
Głażewski M. (2010). Dystopia. Pedagogiczne konteksty teorii systemów autopojetycznych Niklasa Luhmanna. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Gnitecki J. (1989a). Empiryczna koncepcja pedagogiki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe PTP.
Gnitecki J. (1989b). Elementy metodologii badań w pedagogice hermeneutycznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe PTP.
Gnitecki J. (1989c). Metodologiczne problemy pedagogiki prakseologicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe PTP.
Goethe J.W. (1967). Faust. Tragedii część pierwsza. Trans. W. Kościelski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Hartman J. (1997). Heurystyka filozoficzna. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Hejnicka-Bezwińska T. (1990). Paradygmat pedagogiki instrumentalnej w Polsce. In: Z. Kwieciński & L. Witkowski (eds.), Ku pedagogii pogranicza. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Ośrodek Studiów Kulturowych i Edukacyjnych.
Hejnicka-Bezwińska T. (1995). Edukacja – kształcenie – pedagogika. Fenomen pewnego stereotypu. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Hessen S. (1973). Filozofia – Kultura – Wychowanie. Introduction T. Nowacki, ed. M. Hessenowa. In: S. Wołoszyn (ed.), Źródła do dziejów myśli pedagogicznej. Vol. XVII. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kamiński W. (1996). Człowiek dorosły w sytuacjach zagrożenia tożsamości. In: T. Wujek (ed.), Wprowadzenie do andragogiki. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji.
Key E. (2005). Stulecie dziecka. Trans. I. Moszczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Kmita J. (1982). Praktyka pedagogiczna i jej badanie w świetle teorii kultury. In: idem (ed.), Studia z teorii kultury i metodologii badań nad kulturą. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Konarzewski K. (1982). Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kowalski S. (1979). Socjologia wychowania w zarysie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Król M. (1991). Introduction. In: H. Arendt, Myślenie. Trans. H. Buczyńska-Garewicz. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
Kunowski S. (1993). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Kwieciński Z. (1982). Konieczność – niepokój – nadzieja. Problemy oświaty w latach siedem-dziesiątych. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Kwieciński Z. (1988). Aporia edukacji wobec pęknięcia moralnego. Zarys problematyki. Referat na konferencję „Kultura jako czynnik rozwoju edukacji humanistycznej”.
Kwieciński Z. (1987). Wspólnota złudzeń reformatorów oświaty i ich ekspertów. W: Badania oświatowe i polityka oświatowa. Materiały na konferencję „Badania oświatowe”, w ramach CPBP. Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, IRWIR PAN.
Kwieciński Z. (1990). Dynamika funkcjonowania szkoły. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kwieciński Z. (2011). Co robić? In: idem, Dylematy. Inicjatywy. Przebudzenia. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.
Kwieciński Z. (2012). Nowe nierówności społeczne w edukacji wyższej. In: idem, Peda-gogie postu. Preteksty – konteksty – podteksty. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Lechte J. (1999). Panorama współczesnej myśli humanistycznej. Od strukturalizmu do post-modernizmu. Trans. T. Basznia. Warszawa: Książka i Wiedza.
Lichenberg G.C. (2005). Pochwała wątpienia. Bruliony i inne pisma, ed. T. Zatorski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Łotman J. (2008). Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Łukaszewicz R. (1990). W poszukiwaniu alternatywy humanistycznej: od zaufania edukacji do zaufania człowiekowi. In: B. Suchodolski (ed.), Alternatywna pedagogika humanistyczna. Wrocław: Ossolineum.
Markowski M.P. (2001). Słownik. In: J. Baudrillard, Ameryka. Trans. R. Lis. Warszawa: Wydawnictwo sic!.
Mead M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Trans. J. Hołówka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mirski J. (1936). Wychowanie i wychowawca. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Muszyński H. (1976). Zarys teorii wychowania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mysłakowski Z. (1964). Wychowanie człowieka w zmiennej społeczności. Warszawa: Książka i Wiedza.
Obuchowski K. (1987). Mikro- i makroświat człowieka, paper for the scientific conference: „Strategia obrony i rozwoju cywilizacji humanistycznej”.
Okoń W. (1981). Słownik pedagogiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Olszewska-Dyoniziak B. (2000). Zarys antropologii kulturowej. Zielona Góra: Zachodnie Centrum Organizacji.
Ritzer G. (2003). Makdonaldyzacja społeczeństwa. Trans. L. Stawowy. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
Sawisz A. (1989). Szkoła a system społeczny. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Schulz R. (1992). Szkoła – instytucja – system – rozwój. Toruń: Wydawnictwo Edytor.
Suchodolski B. (1981). Społeczeństwo istniejące i społeczeństwo pożądane. Studia Filozoficzne, 7–8.
Suchodolski B. (1985). Kim jest człowiek? Warszawa: Wiedza Powszechna.
Szacki J. (1986). Florian Znaniecki. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Szołtysek A.E. (1986). Kontrowersje wokół arystotelesowskich kategorii paidagogike i „politykon dzoon”. Studia Filozoficzne, 7.
Thomasson A.A. (2004). Categories. In: Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stan-ford University.
Witkowski L. (1988). Spór o edukację jako spór o zmianę społeczną. W: J. Nowak (ed.), Oświata i wychowanie w okresie cywilizacyjnego przełomu. Warszawa: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.
Znaniecki F. (1987). Znaczenie rozwoju świata i człowieka. In: idem, „Myśl i rzeczywistość” i inne pisma filozoficzne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Znaniecki F. (1964). Social Groups in the Modern World. In: M. Berger, T. Abel & Ch.H. Page (eds.), Freedom and Control in Modern Society. Toronto–New York–London: D Van Nostrand Company–Macmillan & Company.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
