Dorpacka i mińska szkoła psychologii twórczości – pomiędzy myślą zachodnią i radziecką

Autor

  • Józef Górniewicz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

DOI:

https://doi.org/10.34767/PP.2025.02.02

Słowa kluczowe:

psychologia twórczości, szkoła naukowa, osobowościowe i społeczne źródła kreatywności, edukacji do twórczości

Abstrakt

W artykule omawiam osiągnięcia badawcze uczonych estońskich z Uniwersytetu w Dorpacie (Tartu) i w Mińsku w zakresie psychologii twórczości. Ta szkoła naukowa powstała w latach 60. XX wieku jako odpowiedź strony radzieckiej na dynamiczny rozwój amerykańskiej psychologii. Konfrontacja między Blokiem Wschodnim i Zachodem obejmowała nie tylko badania z zakresu podstaw natury, technologii militarnych i kosmicznych, lecz także z obszaru nauk społecznych, w tym psychologii i pedagogiki. Estońska i mińska szkoła psychologii twórczości przekraczała granice myśli zachodniej, jak i radzieckiej. Stworzono tutaj oryginalną koncepcję wyjaśniającą fenomen kreatywności człowieka.

Bibliografia

Arieti S. (1967). The intrapsychic self, feeling, cognition and creativity in health and mental illness. New York: Basic Books.

Bergson H. (1957). Ewolucja twórcza. Tłum. E. Waleniak. Warszawa: Książka i Wiedza.

Dewey J. (1957). Jak myślimy. Tłum. Z. Bartgenówna. Warszawa: Książka i Wiedza.

Freud Z. (2013). Kultura jako źródło cierpień. Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Guilford J.P. (1982). Cognitive psychology’s ambiguities: Some suggested remedies. Psychological Review, 89(1), 48–59.

Guilford J.P. (1971). The Nature of Human Intelligence. London: Mc Graw-Hill.

Limont W. (1994). Synektyka a zdolności twórcze – eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Limont W. (1996). Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Limont W. (2010). Uczeń zdolny: jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ribot T. (1900). O wyobraźni twórczej. Studium psychologiczne. Tłum. H. Świerowski. Warszawa: Redakcja Głosu.

Rogers C.R. (2023). O stawaniu się osobą. Tłum. M. Karpiński. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Rogers C.R. (2016). Teoria terapii, osobowości i relacji interpersonalnych rozwinięta w oparciu o podejście skoncentrowane na kliencie. Tłum. M. Król. Warszawa: Wydawnictwo Zielone Drzewo.

Rozet I. (1982). Psychologia fantazji. Badania twórczej aktywności umysłowej. Tłum. A. Nowińska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Szmidt K.J. (2007). Pedagogika twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Szmidt K.J. (2017). Edukacyjne uwarunkowania rozwoju kreatywności. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szmidt K.J. (2019). ABC kreatywności: kontynuacje. Warszawa: Difin.

Tomaszewska M. (2005). Trening kreatywności w rozwoju zdolności myślenia twórczego. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.

Wallas G. (2004). Human Nature in Politics. Third Edition. London: Project Gutenberg.

Żuk T. (1986). Uzdolnienia twórcze a osobowość. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Pobrania

Opublikowane

2025-12-10

Numer

Dział

Studia i rozprawy

Jak cytować

Dorpacka i mińska szkoła psychologii twórczości – pomiędzy myślą zachodnią i radziecką. (2025). Przegląd Pedagogiczny, 2, 29–40. https://doi.org/10.34767/PP.2025.02.02