Ocenianie wewnątrzszkolne jako element pracy nauczyciela wspierający ucznia w procesie uczenia się w ujęciu konstruktywistycznym
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2025.02.04Słowa kluczowe:
pedagogika szkolna, ocenianie wewnątrzszkolne, proces uczenia się, nauczyciel, konstruktywizm, ocenianie kształtująceAbstrakt
Artykuł podejmuje problematykę oceniania wewnątrzszkolnego w kontekście konstruktywistycznego modelu uczenia się. Celem tekstu jest ukazanie, w jaki sposób ocenianie może wspierać uczniów w procesie uczenia się, jeśli zostanie osadzone w paradygmacie konstruktywistycznym, a nie, jak to często ma miejsce, w podejściu behawioralnym. Analiza dotyczy obowiązujących zapisów prawa oświatowego, dominujących praktyk oceniania oraz ich zgodności z aktualną wiedzą o mechanizmach uczenia się. Szczególną uwagę poświęcono ocenianiu kształtującemu, które poprzez precyzyjne cele, kryteria sukcesu i informację zwrotną umożliwia uczniowi i nauczycielowi aktywne monitorowanie procesu uczenia się. W artykule przedstawiono także praktyczne i teoretyczne wyzwania związane z wdrażaniem oceniania kształtującego w polskiej szkole oraz zaproponowano możliwe rozwiązania kompromisowe. Wskazano, że nawet w ramach obowiązujących regulacji prawnych możliwe jest wdrażanie strategii oceniania zgodnych z konstruktywistyczną wizją edukacji, co może przyczynić się do zwiększenia skuteczności i podmiotowości procesu uczenia się.
Bibliografia
Black P. i Wiliam D. (1998).Assessment and classroom learning. Assessment in Education:Principles, Policy&Practice,5(1), 7–74.
Black P. i Wiliam D. (2009). Developing the theory of formative assessment. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 21(1), 5–31.
Black P. i Wiliam D. (2010). Inside the Black Box: Raising Standards through Classroom Assessment. Phi Delta Kappan, 80(2), 81–90.
Bruner J.S. (1996). The Culture of Education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Dann R. (2014). Assessment as learning: Blurring the boundaries of assessment and learning for theory, policy and practice. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 21(2), 149–166.
Dunn K.E. i Mulvenon S.W. (2009). A Critical Review of Research on Formative Assessments: The Limited Scientific Evidence of the Impact of Formative Assessments in Education. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 14(7).
Earl L. (2006). Assessment – A Powerful Lever for Learning. Brock Education Journal, 16(1).
Engeström Y. (2001). Expansive learning at work: Toward an activity theoretical reconceptualization. Journal of Education and Work, 14(1), 133–156.
Hattie J. (2018). Widoczne uczenie się dla nauczycieli: Jak maksymalizować siłę oddziaływania na uczenie się. Tłum. Z. Janowska. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Illeris K. (2009). Contemporary Theories of Learning: Learning Theorists in Their Own Words. London: Routledge.
Jarvis P. (2006). Towards a Comprehensive Theory of Human Learning. London: Routledge.
Klus-Stańska D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus-Stańska D. (2024). Wiedza w szkole. W: tejże (red.), Dydaktyka i jej paradygmaty. Różnorodne światy szkoły. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Leppert R. (2024). Ocenianie: krytyka albo mobilizacja? Miesięcznik Społeczno-Kulturalny KREATYWNI, 94.
Mezirow J. (2000). Learning as Transformation: Critical Perspectives on a Theory in Progress. San Francisco: Jossey-Bass.
Okoń W. (1998). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Ormrod J.E. (2023). Human Learning. Hoboken: Pearson.
Pintal D. (2022). Ocenianie kształtujące. Od koncepcji do praktycznej realizacji w klasie zróżnicowanej. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. 2019, poz. 373).
Schunk D.H. (2020). Learning Theories: An Educational Perspective. Hoboken: Pearson.
Sterna D. (2018). W szkole jest OK. Ocenianie kształtujące w praktyce. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Szyling G. (2024). Ocenianie szkolne w granicach i na pograniczach paradygmatów. W: D. Klus-Stańska (red.), Dydaktyka i jej paradygmaty. Różnorodne światy szkoły. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tłuściak-Deliowska A. i Czyżewska M. (2018). Od funkcji oceniania do kultury samoregulowanego uczenia się, czyli rozprawa o ocenianiu kształtującym. Przegląd Pedagogiczny, 1, 69–8.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991, nr 95, poz. 425).
Wygotski L.S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Cambridge: Harvard University Press.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
