Zdarzenia trudne w procesie uczenia się przyszłych nauczycieli: analiza narracji studenckich po praktykach w szkole podstawowej
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2025.02.07Słowa kluczowe:
praktyki zawodowe, portfolio, nauczyciel wczesnej edukacji, pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna, trudne sytuacje edukacyjneAbstrakt
W artykule przedstawiam wyniki analizy badań jakościowych, których celem była identyfikacja sytuacji zaobserwowanych podczas praktyk dydaktyczno-wychowawczych realizowanych w szkołach podstawowych, ocenionych przez studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej za trudne. Analizie poddałam dane zastane, obejmujące 50 portfolio wykonanych przez studentów po zrealizowaniu 100 godzin praktyk szkolnych. Studenci jako szczególnie trudne ocenili sytuacje osadzone w obiektywistycznym paradygmacie nauczania, w tym brak wsparcia, dyscyplinowanie oraz ograniczanie aktywności i autonomii dzieci.
Bibliografia
Angrosino M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bałachowicz J. (2017). Szkoła jako przestrzeń budowania przyszłości. W: J. Bałachowicz,A. Korwin-Szymanowska, E. Lewandowska i A. Witkowska-Tomaszewska (red.), Zrozumieć uczenie się. Zmienić wczesną edukację (s. 11–96). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Barnes D. (1988). Nauczyciel i uczniowie. Od porozumienia się do kształcenia. Tłum.J. Radzicki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Borowska-Beszta B., Bartnikowska U. i Ćwirynkało K. (2017). Analiza wtórna jakościowych danych zastanych: przegląd założeń teoretycznych i aplikacji metodologicznych. Jakościowe Badania Pedagogiczne, 2(1), 5–24.
Czerepaniak-Walczak M. (2012). Ile „techne”, ile „praxis”?: w poszukiwaniu koncepcji praktyki jako elementu kształcenia nauczycielskiego profesjonalizmu. Teraźniejszość –Człowiek – Edukacja, 3(59), 7–22.
Dylak S. (2000a). Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa w kształceniu nauczycieli. W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki i S. Dylak (red.), Współczesność a kształcenie nauczycieli (s. 15–32). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP.
Dylak S. (2000b). Nauczycielskie ideologie pedagogiczne a kształcenie nauczycieli. W: K. Kruszewski (red.), Pedagogika w pokoju nauczycielskim (s. 176–191). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Filipiak E. (2008). Uczenie się w klasie szkolnej w perspektywie socjokulturowej. W: tejże (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy (s. 17–34). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Filipiak E. (2015). Budowanie rusztowania dla myślenia i uczenia się dzieci w perspektywie społeczno-kulturowej teorii Lwa S.Wygotskiego. W: tejże (red.), Nauczanie rozwijające we wczesnej edukacji według Lwa S. Wygotskiego. Od teorii do zmiany w praktyce. Bydgoszcz: Agencja Reklamowo-Wydawnicza ArtStudio.
Gołębniak B.D. (2024). Nauczyciele. Sposoby bycia w świecie nauczania. W: D. Klus-Stańska (red.), Dydaktyka i jej paradygmaty. Różnorodne światy szkoły (s. 67–113). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus-Stańska D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus-Stańska D. (2023). Zakazana samodzielność poznawcza: kształcenie początkowe pod przymusem rozumowania zapożyczonego. Studia Edukacyjne, 70, 19–37.
Kwiatkowska H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Kwaśnica R. (2003). Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu. W: Z. Kwieciński i B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mizerek H. (1999). Dyskursy współczesnej edukacji nauczycielskiej. Między tradycjonalizmem a ponowoczesnością. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Newman B.M. i Newman P.R. (2024). Teorie rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowak-Łojewska A. (2024). Komunikacja w szkole. W: D. Klus-Stańska (red.), Dydaktyka i jej paradygmaty. Różnorodne światy szkoły (s. 179–209). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowicka M. (2010). Socjalizacja na lekcjach w klasach początkowych. Praktyki –przestrzenie – konceptualizacje. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Polak K. (1999). Indywidualne teorie nauczycieli. Geneza, badanie, kształtowanie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Szyling G. (2019). Atrofia nieformalnej diagnostyki edukacyjnej we wczesnej edukacji. Między biernością i przemocą poznawczą w epoce ekspertów. Problemy Wczesnej Edukacji,4(47), 58–69.
Zalewska E. (2010). Pedagogika wczesnoszkolna. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji (s. 291–320). T. 4. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
