Children and youth health education and hygiene in the light of guides for parents (1850-1977)
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2015.02.05Keywords:
history of education: children, youth, hygiene, guides, health education, health, 19th and 20th centuryAbstract
The aim of this paper is an attempt to reconstruct the recommendations made to parents, especially mothers,
in the care of hygiene and health of children and youth. The basis of these findings is the reading of handbooks
on health and hygiene, and education of the child and youth, published in Poland in the second half of the
19th and 20th century (1850-1970). It should be emphasized that the content of advice is very rich and
diverse. These related issues concern proper hygiene of pregnancy, childbirth, the health of infants and toddlers.
It was pointed out how to act in the field of child nutrition, clothing, care for the cleanliness of the body, how
to decorate children’s room, recommended outdoor activities, sex education and sexual awareness.
References
Antoszka (pseudonim) (1913). Przy kądzieli. Pogadanki dla kobiet o ważnych sprawach. Warszawa: Księgarnia Polska.
Archangielski B., Sperański G. (1951a). Jak wychować zdrowe dziecko. Warszawa: Spółdzielnia Wydawniczo-Oświatowa „Czytelnik”.
Archangielski B., Sperański G. (1951b). Macierzyństwo. Łódź: PZWS.
Arct M. (1907). M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego. T. 2. Warszawa: Wyd. M. Arcta.
Auderska H. (red.) (1964). Słownik języka polskiego. T. 6. Warszawa: PWN.
Babik M. (2010). Polskie koncepcje wychowania seksualnego w latach 1900-1939. Kraków: Wyd. WAM.
Baranowski M. (1920). Pedagogika do użytku seminariów nauczycielskich i nauczycieli szkół ludowych. Wyd. 10. Warszawa: Nakładem Gebethnera i Wolffa.
Barnaś-Baran E. (2010). Magiczne dzieciństwo. Tradycja i obrzędowość w opiece nad dzieckiem w Galicji w II połowie XIX i na początku XX wieku. Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, t. LXIII. Kraków.
Baytel F. (1910). Higiena i zdrowie. O własnościach leczniczych promieni słonecznych. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Bączkiewicz J. (1906). Jak ochraniać życie i zdrowie niemowląt. Warszawa.
Beaupre J. (1967). Macierzyństwo. Warszawa: PZWL.
Beck L. (1958). O dojrzewaniu seksualnym. Warszawa: PZWL.
Beer W. (1962). Bezsenność i inne zaburzenia snu u dorosłych i u dzieci. Warszawa: PZWL.
Bergman L. (1909). Przeciw alkoholizmowi. Warszawa.
Bergman L. (1912). Alkoholizm a zwyrodnienie potomstwa. Warszawa.
Bernhardt R. (1923). Zarys chorób wenerycznych i skórnych wieku dziecięcego. Warszawa: nakładem autora.
Biehler M. (1905). Higiena dziecka. Warszawa: nakład Gebethnera i Wolffa.
Biehler M. (1919). Higiena dziecka. Wyd. 4 uzup. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Biehler M. (1921). Podręcznik higieny. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Bielicka I. (1966). Dziecko rośnie. Warszawa: PZWL.
Bielicka I. (1967). Kłopotliwe pytania. Warszawa: PZWL.
Bilz F.E. (1903). Nowe lecznictwo przyrodne: książka do nauczania i podręcznik leczenia przyrodnego i ochrony zdrowia. Lipsk: Księgarnia i Instytut Sztuk Pięknych Spółka Akcyjna.
Blaim A. (1962). Dziecko otyłe. Warszawa: PZWL.
Boczkowski K. (1969). Prawidłowy i nieprawidłowy rozwój płciowy. Warszawa: PZWL.
Bogdanowicz J. (1954). Jak chronić dziecko przed chorobami zakaźnymi. Warszawa: PZWL.
Bokiewicz L. (1870). Higiena popularna, czyli nauka zachowania zdrowia dla ludu wiejskiego. Poznań: Wyd. Franc. Bażyński.
Bołdyrew A. (2003a). Model miłości macierzyńskiej w społeczeństwie polskim w XIX i na początku XX w. w świetle poradników dla kobiet. W: M. Malinowski (red.), Niebem i sercem okryta. Studia historyczne dedykowane dr Jolancie Malinowskiej. Toruń: Wyd. A. Marszałek.
Bołdyrew A. (2003b). Przesądy i zabobony dotyczące zdrowia, higieny i wychowania dzieci w rodzinie polskiej w XIX i na początku XX wieku. Studia z Dziejów Kultury Medycznej, t. VI: Życie codzienne w XVIII-XX wieku i jego wpływ na stan zdrowia ludności, red. B. Płonka-Syroka. Wrocław: Wyd. Arboretum.
Bołdyrew A. (2004). „Higiena polska”, czyli o roli popularnych poradników medycznych w krzewieniu osiągnięć nauki w zakresie higieny i pielęgnacji zdrowia dzieci na ziemiach polskich w XIX i na początku XX wieku. Studia z dziejów Kultury Medycznej. T. 8: Przełom nowożytny w nauce europejskiej i jego kontekst społeczno-kulturowy, red. B. Płonka-Syroka. Wrocław: Wyd. Arboretum. s. 293-306.
Bołdyrew A. (2008). Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795-1918. Warszawa: Wyd. Neriton.
Borudzka W. (red.), (bdw). Kalendarz dziecka i matki na lata 1929 i 1930. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Bluszcz”.
Bożkowa K., Witkowska S. (1964). Żywienie dzieci chorych. Warszawa: PZWL.
Brejnak W. (1997). Poradnie wychowawczo-zawodowe (psychologiczno-pedagogiczne). W: W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Wyd. Fundacja Innowacja.
Breyer S. (1913). Lekarz domowy. Grudziądz: drukiem i nakładem Wiktora Kulerskiego („Gazeta Grudziądzka”).
Bromowiczowa T., Wolfowa W. (1956). O nauczaniu i wychowaniu dzieci przewlekle chorych. Warszawa: PZWS.
Brzeziński M. (1902). Jak wychować dzieci na zdrowych i silnych ludzi? Warszawa.
Brzeziński Z., Leowski J., Serejski J. (1959). O dojrzewaniu. Sprawy nie tylko drażliwe. Warszawa: „Iskry”.
