Nadopiekuńczość wobec dziecka: błędy idealizacji, zastępowania i ulegania dziecku a kształtowanie się osobowości zależnej
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2025.01.10Słowa kluczowe:
nadopiekuńczość, osobowość zależna, dopasowanie krzywej modelowejAbstrakt
Badanie koncentruje się na roli nadopiekuńczości rodziców w formowaniu zależnej osobowości u dzieci. Skupia uwagę na trzech określonych błędach wychowawczych: idealizacji, zastępowaniu i uleganiu. Celem badania było zrozumienie, jak te specyficzne zachowania rodzicielskie wpływają na rozwój cechy osobowości znanej jako pasywność (beta minus), która charakteryzuje się wysokim poziomem neurotyzmu, niską ekstrawersją i zamknięciem na doświadczenia. Analiza opierała się na badaniu retrospektywnym przeprowadzonym na grupie 402 kobiet w wieku średnio 34 lat. Respondentki odpowiadały na pytania dotyczące wychowawczych błędów swoich rodziców oraz własnych cech osobowości. Odkrycia wskazują, że kobiety, które w dzieciństwie doświadczyły wyżej wymienionych błędów wychowawczych ze strony rodziców, jako dorosłe prezentują silniejsze cechy pasywności (beta minus), co jest typowe dla osobowości zależnej. Dane empiryczne potwierdzają teoretyczne przypuszczenia, że dzieci wychowywane w nadopiekuńczych warunkach częściej rozwijają zależne cechy osobowości.
Bibliografia
Aranowska E. (1989). Wskaźniki bliskości dowolnej krzywej do krzywej modelowej. Psychologia Matematyczna, 3, 99–114.
Aranowska E. (1996). Metodologiczne problemy zastosowań modeli statystycznych w psychologii. Teoria i praktyka. Warszawa: Studio 1.
Bugental D. i Happaney K. (2000). Parent-child interaction as a power contest. Journal of Applied Developmental Psychology, 21(3), 267–282. https://doi.org/10.1016/S0193-3973(99)00038-6
Chłopkiewicz M. (1975). Zaburzenia dynamiki procesów nerwowych u dzieci zahamowanych w świetle analizy behawioralnej. W: M. Kościelska (red.), Przyczyny i patomechanizmy zaburzeń rozwoju dzieci (s. 5–34). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Drabikowski M. (red.) (1992). Wstęp do bioenergetyki. Warszawa: Jacek Santorski & Co. Agencja Wydawnicza.
Elder J., Hill T., Miner G. i in. (2012). Practical Text Mining and Statistical Analysis for Nono-structured Text Data Application. Oxford: Elsevier.
Gurycka A. (1977). Aktywność i aktywizacja społeczna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gurycka A. (1990). Błąd w wychowaniu. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Konarski R. (2009). Modele równań strukturalnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Millon T. i Davis R. (1996). Disorders of Personality: DSM-IV and Beyond (2nd ed.). New York: John Wiley and Sons.
Nowak S. (2007). Metodologia badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shugar G.W. (1989). Małe dziecko w sytuacji dwupodmiotowej: jak powstaje i na czym polega struktura Działanie Wspólne? W: A. Gurycka i M. Kofta (red.), Podmiotowość w doświadczeniach wychowawczych dzieci i młodzieży. Wychowanek jako podmiot działań (s. 65–95). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Strus W., Cieciuch J. i Rowiński T. (2014). The circumplex of personality metatraits: A synthesizing model of personality based on the big five. Review of General Psychology, 18(4), 273–286. https://doi.org/10.1037/gpr0000017
Szymańska A. (2016). Problematyka hierarchiczności – wyprowadzanie metacech w modelach SEM. Studia Psychologiczne, 1, 65–84.
Szymańska A. (2017). Wykorzystanie analizy skupień metodą data mining do wykreślania profili osób badanych w badaniach psychologicznych. Studia Psychologiczne, 55(1), 25–40.
Szymańska A. (2023). Przemoc wobec dziecka: błędy agresji, obojętności oraz ulegania a kształtowanie się osobowości antyspołecznej u kobiet. Studia z Teorii Wychowania, 42(1), 147–164. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.3430
Szymańska A. i Aranowska E. (2016). Błąd w wychowaniu. W stronę weryfikacji teorii Antoniny Guryckiej. Warszawa: Liberi Libri.
Winterhoff P. (1997). Sociocultural promotions constraining children’s social activity: Comparisons and variability in the development of “friendships.” W: J. Tudge, M. Shanahan i J. Valsiner (red.), Comparative approaches in developmental science. Cambridge: Cambridge University Press.
Zinker J. (1991). Proces twórczy w terapii Gestalt. Warszawa: Jacek Santoski & Co Agencja Wydawnicza.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
