Pedagogika pamięci wobec lęku. Gdy boję się i robię
DOI:
https://doi.org/10.34767/PP.2025.01.14Słowa kluczowe:
historia mówiona, lęk, narracja, pedagogika pamięci, trauma historyczna, tanatopedagogikaAbstrakt
Lęk bywa paraliżujący w edukacji. Edukacyjne dylematy pamięci są wyzwaniem dla dziadków, rodziców, nauczycieli czy świadków historii. Co pamiętać, jak opowiadać, czy mówić tylko o pięknych chwilach, jaki język jest adekwatny, gdy mowa o traumie i śmierci. W centrum edukacji związanej z pedagogiką pamięci, historią mówioną czy tanatopedagogiką jest spotkanie narratora i odbiorcy, jest też opowieść i płynące z niej lekcje życiowe. Współdzielenie pamięci, uczenie się z czyjejś biografii nie likwiduje lęku, może pomóc go oswoić, odnaleźć w biografii epifanie, retrospektywnie zrozumieć przeszłość czy znaleźć inspirację do działania pomimo lęku, z akceptacją traum i trudnych części zasłyszanych historii.
Bibliografia
Augé M. (2001). Formy zapomnienia. Kraków: Universitas.
Augé M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bettelheim B. (2023). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bilewicz M. (2024). Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości. Kraków: Wydawnictwo Mando.
Demetrio D. (2009). Pedagogika pamięci. W trosce o nas, z myślą o innych. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
Fenikowski F. (1955). Okręt w herbie. Legendy gdańskie, Z pokolenia niech głos... Lubimyczytać.pl.
Grollman E.A. (1990). Talking about Death. A dialogue between parent and child. Boston: Bacon Press.
Janiak A. (2021). Współczesna schola mortis. Perspektywa kulturowa, komunikacyjna i pedagogiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Jarząbek M. (2024). Podręcznik do historii mówionej. Warszawa: Centrum Archiwistyki Społecznej.
Kultura Powiatów (2023). Pan Tadeusz – wywiad z Tadeuszem Rydzewskim | Marsz Śmierci | Stutthof | AK. Zaczerpnięte 26 lutego 2025 roku. Strona internetowa https://www.youtube.com/watch?v=lf3iua9OdNw
Kurowska-Susdorf A. (2019). Oswoić śmierć. Edukacyjny potencjał kaszubskich rytuałów około pogrzebowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kurowska-Susdorf A. (2022). Historia jest w nas. Zacznij zadawać pytania. Kaszubskie nieopowiedziane historie. W: Nieopowiedziane historie. Zapomniane miejsca pamięci.
Kurowska-Susdorf A. (2024). The borderland experience in the memory of witnesses to history during the 1945 Death March in the Polish Northern Lands. Pedagogical dimensions of a memory-place. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 14, 74–106. https://doi.org/10.26774/wrhm.336
Maksymowicz L. i Rodari P. (2022). Dziewczynka, która nie potrafiła nienawidzić. Kraków: Znak Horyzontu.
Tausch D. i Bickel L. (2015). Wenn Kinder nach dem Sterben fragen. Ein Begleitbuch fur Kinder, Eltern und Erziehende. Freiburg im Breisgau: Kreuz Verlag.
Thompson P. i Bornat J. (2021). Głos przeszłości. Wprowadzenie do historii mówionej. Warszawa: Centrum Archiwistyki Społecznej.
Wieczorek A. (2022). Raport o dobrym umieraniu. Druga edycja: Zaufaj bliskości. Puck: Hospitium.
Wolyn M. (2016). Nie zaczęło się od ciebie. Jak dziedziczona trauma wpływa na to, kim jesteśmy i jak zakończyć ten proces. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Yehuda R., Bierer L.M., Schmeidler J. i in. (2000). Low cortisol and risk for PTSD in adult offspring of holocaust survivors. American Journal of Psychiatry, 157(8), 1252–1259. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.157.8.1252
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
