Kariera zawodowa kobiet w kontekście pełnienia ról opiekuńczych
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2022.01.13Słowa kluczowe:
kobieta, kariera zawodowa, role opiekuńcze, łączenie rólAbstrakt
Łączenie pracy zawodowej z obowiązkami opiekuńczymi jest zjawiskiem powszechnym. W Polsce rola kobiet postrzegana jest jako tych zobligowanych do opieki nad dziećmi czy osobami zależnymi/niesamodzielnymi i w związku z tym to one zdecydowanie bardziej niż mężczyźni są takimi zobowiązaniami obciążone. Stąd też łączenie życia zawodowego i zadań opiekuńczych w wyraźny sposób bardziej ogranicza możliwości rozwoju kariery zawodowej kobiet niż mężczyzn. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie postrzegania łączenia obowiązków zawodowych i opiekuńczych przez pracujące osoby, w tym oddziaływania pełnienia ról opiekuńczych na karierę zawodową kobiet oraz rozwiązań sprzyjających godzeniu tych dwóch obszarów aktywności. W opracowaniu zastosowano metodę badawczą desk research, ale również przywołano wybrane wyniki badań własnych odnoszące się do łączenia ról: zawodowej i rodzinnej, zwłaszcza macierzyństwa przez kobiety realizujące karierę naukową, a także zaprezentowano kontekst teoretyczny dotyczący podjętej problematyki, dla której najszerszą ramę tworzy teoria roli społecznej. Należy podkreśli istnienie silnego związku między nieobecnością kobiet na rynku pracy a słabościami w zakresie rozwiązań systemowych wspierających wypełnianie obowiązków opiekuńczych. To wraz z wpływem wzorców kulturowych przypisujących role opiekuńcze właśnie kobietom, istotnie determinuje ich karierę zawodową. Ważne jest więc wychodzenie pracodawców (wspomaganych przez państwo) naprzeciw oczekiwaniom pracowników-opiekunów i wdrażanie rozwiązań są dla nich szczególnie przydatnych i atrakcyjnych.
Bibliografia
FOB, Praca zawodowa a pełnienie ról opiekuńczych przez kobiety i mężczyzn w Polsce, R. Baszun, A. Zamęcki, T. Joniewicz (eds.), Lipiec 2020, https://odpowiedzialnybiznes.pl/wp-content/uploads/2020/08/FOB_Praca-zawodowa-a-pełnienie-ról-opiekuńczych-przez-kobiety-i-mężczyzn-w-Polsce.pdf (9.02.2021).
Gajewski, Z. (ed.). (2022). Raport: Rosnąca siła kobiet – kobiety na rynku pracy. Warszawa, https://think-tank.pl/wp-content/uploads/2022/01/ROSNACA-SILA-KOBIET-FINAL_raport.pdf (18.03.2022).
Greenhaus, J.H., Beutell, N.J. Sources of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 1 (10). (1985).
Hays Poland, Kobiety na rynku pracy 2021.
Hays Poland, Kobiety na rynku pracy. Kompetencje i różnorodność, Raport 2019.
Hobfoll, S., Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 3 (44). (1989).
Karasek, R., Job demands, job decision latitude, and mental strain. Implications for job redesign. Administrative Science Quarterly, 2 (24). (1979).
Krause, E. (2022). Kariera naukowa a macierzyństwo. Sytuacja naukowczyń w Polsce (maszynopis). Bydgoszcz: UKW.
Lachowska, B. (2010). Konflikt i facylitacja jako mechanizmy wzajemnych oddziaływań pracy i rodziny – analiza różnic płciowych. [In:] T. Rostowska, A. Peplińska (eds.), Psychospołeczne aspekty życia rodzinnego. Warszawa: Difin.
Lipińska-Grobelny, A. (2014). Od konfliktu do równowagi, czyli ewolucja poglądów na relację między życiem zawodowym i pozazawodowym. [In:] R. Tomaszewska-Lipiec (ed.), Równowaga praca - życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki. Bydgoszcz: UKW.
Patterson, J. Integrating family resilience and family stress theory. Journal of Marriage and Family, 2 (64). (2002).
Rostowska, T. (2009). Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. Kraków: Impuls.
Sieber, S.D. Toward a theory of role accumulation. American Sociological Review, 4 (39). (1974).
Tomaszewska-Lipiec, R. (2018). Praca zawodowa - życie osobiste. Dysonans czy synergia? Bydgoszcz: UKW.
UNRISD, Gender Equality in the Workplace Measuring What Matters For Transformative Change, September 2020.