Motywacje do podjęcia studiów pedagogicznych w kontekście przejawianych wartości
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2023.02.08Słowa kluczowe:
motywacje, wartości, studenci pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, przyszli nauczycieleAbstrakt
Podjęcie studiów z zakresu pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej jest istotną decyzją, która może determinować przyszłe życie jednostki. Celem niniejszego artykułu było poznanie motywów, jakimi kierują się kandydaci na nauczycieli, a także zinterpretowanie ich w kontekście przejawianych wartości. Dobór grupy był celowy. W badaniach wzięło udział 91 studentek pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, które kończyły studia licencjackie stacjonarne w roku akademickim 2015/2016 na Uniwersytecie Pedagogicznym
im. KEN w Krakowie. W ramach sondażu diagnostycznego poproszono studentów o pisemne udzielenie odpowiedzi na pytanie: Dlaczego podjęłam/łem studia z zakresu pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej? Narracje poddano analizie jakościowej. Badania pokazały, iż motywacje respondentów najczęściej wynikały z przejawianych wartości: odczuciowych, utylitarnych, osobowych i poznawczych. Znacznie rzadziej respondenci uzasadniali swoje wybory wartościami estetycznymi, chociaż edukacja muzyczna i plastyczna stanowi istotny element przygotowania przyszłych nauczycieli pracujących w przedszkolach i klasach I-III. Respondenci koncentrowali się wyłącznie na pozytywnych aspektach pracy nauczyciela. Niniejsze badania stanowią próbę wzbogacenia wiedzy na temat motywów podjęcia studiów pedagogicznych w kontekście reprezentowanych wartości. Motywacje do podjęcia studiów nauczycielskich stanowią nośny temat podejmowany przez badaczy w różnych ośrodkach akademickich, brakuje jednak kompleksowych i ogólnopolskich badań w zakresie poznawania motywów i ujawnianych wartości.
Bibliografia
Adamski, F. (red.). (1991). Spór o wartości w kulturze i wychowaniu. Kraków: UJ.
Babbie, E. (2013). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN.
Brzozowski, P. (1995). Skala Wartości Schelerowskich. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Chodkowski, Z. Motywacje młodzieży w zakresie wyboru kierunku studiów w świetle zmiennej – płeć. Kultura – Przemiany – Edukacja, VIII (2020), https://doi.org/10.15584/kpe.2020.8.17.
Dejna, D., Nalaskowski, F. Background przyszłych pedagogów na podstawie badań nad młodzieżą planującą podjąć studia pedagogiczne oraz badań nad studentami kończącymi pedagogikę. Przegląd Badań Edukacyjnych, 21 (2015).
Denek, K. (1994). Wartości i cele edukacji szkolnej. Poznań – Toruń: Edytor.
Denek, K. (2011). Uwarunkowania studiów uniwersyteckich. W: K. Denek (red.), Uniwersytet w perspektywie społeczeństwa wiedzy. Nauka i edukacja w uniwersytecie XXI wieku. Poznań: WSPiA.
Domurat, A. (2009). Identyfikacja wartości osobistych w badaniach psychologicznych. Wartości jako cele działań i wyborów. Warszawa: UW.
Dróżka, W., Madalińska-Michalak, J. Droga do zawodu nauczyciela i motywy jej wyboru w świetle autobiograficznych wypowiedzi studentów studiów pedagogicznych . Forum Oświatowe, 28(1) (2016).
Gajda, J. (2013). Wartości w życiu człowieka i edukacji człowieka. Toruń: Adam Marszałek.
Galarowicz, J. (1997). W drodze do etyki wartości. Fenomenologiczna etyka wartości. Kraków: PAT.
Gibbs, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych, przeł. M. Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: PWN.
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
Konarzewski, K. Jakiej pedagogiki potrzebujemy? Rocznik Pedagogiczny, 12 (1990).
Kostkiewicz, J. (red.). (2004). Aksjologia edukacji dorosłych. Lublin: KUL.
Koźmińska, I., Olszewska, E. (2014). Z dzieckiem w świat wartości. Warszawa: Świat Książki.
Kruszewska, A., Nazaruk, S., Fasnerová, M., Bernátová, R. Attitudes and motives for choosing to become a teacher: a comparative analysis of self-assessments of female aspirant early years teachers in Polish, Slovak and Czech universities. Education, 3-13 (2023), https://doi.org/10.1080/03004279.2023.2182163.
Kunowski, S. (2023). Wartości w procesie wychowania. Kraków: Impuls.
Kupisiewicz, C., Kupisiewicz, M. (2009). Motyw. W: tychże, Słownik pedagogiczny. Warszawa: PWN.
Langier, C., Siembida, M. Wartości preferowane przez studentów edukacji wczesnoszkolnej i wychowania przedszkolnego. Edukacja – Technika – Informatyka, 4(26) (2018).
Lewicka, M. (2015). Świat wartości młodzieży akademickiej. Bydgoszcz: UKW.
Morszczyński, W. Wartości w kształceniu. Ruch Pedagogiczny, 3-4 (1992).
Motywacja (hasło). W: Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/motywacja;2568523.html (11.12.2023).
Muszyński, W. (2010). Wartości w rodzinie: ciągłość i zmiana. Toruń: Adam Marszałek.
Mydłowska, B. Świadomy vs. przypadkowy wybór kierunku studiów pedagogicznych – analiza porównawcza. Kwartalnik Pedagogiczny, 3(257) (2020), https://doi.org/10.31338/2657-6007.kp.2020-3.7.
Okoń, W. (2007). Motywacja. W: W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Żak.
Onyefulu, C., Madalińska-Michalak, J., Bavli, B. (2023). Teachers’ motivation to choose teaching and remain in the profession: A comparative mixed methods study in Jamaica, Poland and Turkey. Power and Education, 15(1) (2023), https://doi.org/10.1177/17577438221109907.
Puzynina, J. (1992). Język wartości. Warszawa: PWN.
Reber, A.S., Reber, E.S. (2008a). Motywacja. W: tychże, Słownik psychologii. Warszawa: Scholar.
Reber, A.S., Reber, E.S. (2008b). Motywacja wewnętrzna. W: tychże, Słownik psychologii. Warszawa: Scholar.
Reber, A.S., Reber, E.S. (2008c). Motywacja zewnętrzna. W: tychże, Słownik psychologii. Warszawa: Scholar.
Rodek, V., Szadzińska, E., Wendreńska, I. (2012). Przemiany celów kształcenia. Toruń: Akapit.
Sosnowska-Bielicz, E. „Marzyłam, aby zostać nauczycielką”. O motywach wyboru zawodu nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej – doniesienie z badań. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, XXXIX, 4 (2020).
Spitzer, M. (2012). Jak uczy się mózg. Warszawa: PWN.
Szczyrba-Poroszewska, J. (2020). Kompetencje muzyczne studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, niepublikowana rozprawa doktorska. Kraków: UKEN.
Szymański, M.J. (2006). Młodzież wobec wartości: próba diagnozy. Warszawa: IBE.
Wędzińska, M. Człowiek na drodze do wartości. Myśl etyczna Maxa Schelera – implikacje pedagogiczne. Przegląd Pedagogiczny, 1 (2013).
Wojciechowska, M. System wartości przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 17, 4(67) (2022), https://doi.org/10.35765/eetp.2022.1767.05.
Wołosiuk, B. (2010). Wychowanie do wartości w edukacji wczesnoszkolnej. Lublin: KUL.
