Esej i wywiad jako techniki badania przebiegu życia zawodowego człowieka w kontekście jego zawodowego rozwoju

Abstrakt

W badaniach nad życiem zawodowym człowieka metoda biograficzna – dzięki pogłębionej introspekcji autora wypowiedzi (pisemnej lub ustnej) – umożliwia dotarcie do indywidualnych czynników tworzących swoistą mozaikę zależności, wytyczających i modulujących bieg jego życia zawodowego. Esej i wywiad jako techniki wspierające tę metodę, ułatwiają ten zindywidualizowany wgląd, zgłębiając wybrane obszary aktywności zawodowej i poza­zawodowej człowieka na różnym etapie jego rozwoju. W artykule przybliżono (obie) techniki wykorzystane w badaniach przeprowadzonych wśród studentów studiów drugiego stopnia kierunku pedagogika (n = 97) oraz wśród osób plasujących się na początkowym, środkowym i końcowym etapie kariery zawodowej (n = 56). Analiza treści esejów zatytułowanych „Moja droga do zawodu” oraz wywiadów ustrukturyzowanych umożliwiła wyodrębnienie zarówno powtarzających się czynników sprzyjających tranzycji młodych ludzi na rynek pracy, jak i personalistycznie uwarunkowanych czynników aktywizujących osoby, będące na początkowym etapie kariery zawodowej, do podejmowania działań samosterownych. Artykuł zwraca uwagę na walory jakościowego paradygmatu w badaniach różnych kontekstów aktywności zawodowej człowieka.