Effectiveness of vocational education and training from the perspective of formal and legal changes ‒ analysis of external factors (part 1)
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2021.01.07Keywords:
school plans, curricula, Integrated Qualifications System, comparability of qualifications, learning outcomes (knowledge, skills, competences)Abstract
The article (part 1 and 2) presents the results of the research into external and internal factors contributing to the increase in the effectiveness of vocational education and training, and to preparing future graduates of vocational schools for entering the labour market. The analysis was made in the context of the changes observed in vocational education and training in the years 2012‒2016, taking into account the reform of the education system introduced on 1 September 2017.
The identification of vocational qualifications in order to make it easier for students to acquire the learning outcomes defined in the core curriculum for training for particular occupations was the main feature of the new model of vocational education and training introduced in 2012.
The Integrated Qualifications System, which aims to bring vocational education and training closer to the labour market, plays a special role here. The article discusses the issues of the Integrated Qualifications System, which ensures the comparability of qualifications awarded in Poland with those acquired in other EU Member States. Shaping the system of education, and vocational education and training in particular, by adopting legal regulations gives raise to the following questions: To what extent can formal and legal changes impact on social and educational reality? Can you change the world with reforms? Do subsequent reforms bring a positive change? Does the system of education become more effective thanks to them?
References
Agresti, A. (2018). Statistical Methods for the Social Sciences, Fifth Edition. Boston Mass: Peaarson.
Agresti, A. (2002). Categorical data analysis. Second edition. New York: Wiley. Falissard, B. (2012). Analysis of Questionnaire Data with R. Boca Raton, FL: CRC Press.
Dylak, S. (2000). Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania. Warszawa: Wyd. Szkolne PWN.
Jeruszka, J. (ed.). (2012). Modernisation of methods and forms of vocational training in Poland. Diagnoza i oczekiwane kierunki zmian. Warszawa: IPiSS.
Kotarbiński, T. (1969). Traktat o dobrej robocie. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Kopeć, M., Odpowiedź na interpelację poselską nr 8652 w sprawie zmian w edukacji prowadzących do jej deformacji, z dnia 30.01.2017 roku, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=6A132548 (31.01.2019).
Kust, I., Dziedzictwo kultury wartości w poglądach Uczniów Szkoły Lwowsko-Warszawskiej jako wzorzec dla młodzieży szkół zawodowych. Szkoła – Zawód – Praca, 18 (2019).
Kust, I., Vocational Education and Training the Light of the Reforms of Polish Education System in the Years 1999–2017. Przegląd Badań Edukacyjnych, 30 (1). (2020), DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2020.012
Kwiatkowski, S.M. (2018). Kompetencje przyszłości. W: S.M. Kwiatkowski (red.), Kompetencje przyszłości. Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Madalińska-Michalak, J. (2011). Przywództwo i jego wyzwania w warunkach kultury neoliberalnej. W: S.M. Kwiatkowski, J. Madalińska-Michalak, & I. Nowosad (red.), Przywództwo edukacyjne w szkole i jej otoczeniu. Warszawa: Difin.
Michalak-Dawidziuk, J. (2018a). Aspiracje zawodowe nauczycieli w procesie ich rozwoju zawodowego. W: F. Szlosek, R. Gerlach (red.), W świecie nauki, pracy i edukacji. 90-lecie urodzin Profesora Zygmunta Wiatrowskiego. Warszawa: APS.
Michalak-Dawidziuk, J. (2018b). Awans zawodowy nauczycieli jako proces dynamicznych zmian – współczesna praktyka i perspektywa przyszłości. W: J. Madalińska-Michalak & N. Pikuła (red.) Edukacyjne konteksty współczesności ‒ z myślą o przyszłości. Kraków: Impuls.
Michalak-Dawidziuk, J. (2018c). Stres w pracy nauczyciela a jego dialogiczne relacje z uczniem. W: U. Jeruszka, J. Łaszczyk, B. Marcinkowska & F. Szlosek (red.), Nauka, edukacja, praca: profesorowi Stefanowi Michałowi Kwiatkowskiemu w 70-lecie urodzin. Warszawa: APS.
Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego, Reforma kształcenia zawodowego w Polsce – 4 grudnia 2012 r. zakładane cele i oczekiwane rezultaty, https://www.google.com/search?q=Reforma+kszta%C5%82cenia+zawodowego+w+Polsce+%E2%80%934+grudnia+2012+r.zak%C5%82adane+cele+i+oczekiwane+rezultaty&ie=utf-8&oe=utf-8 (20.12.2018).
Nowosad, I. (2018). Zmiana jako podstawowa kategoria rozwoju szkoły. W: J. Madalińska-Michalak (red.), Przywództwo nauczycieli. Warszawa: FRSE.
Nowosad, I. (2008). Autonomia szkoły publicznej w Niemczech. Poszukiwania – konteksty – uwarunkowania. Zielona Góra: UZ.
Osiecka-Chojnacka, J., Opinia merytoryczna do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe i ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw (druk sejmowy nr 2861) z dnia 11.10.2018 roku Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=2861 (17.12.2018).
Piekarski, J. (2013). Jakość wiedzy, jakość szkoły – podstawa programowa a rynek pracy. W: I. Kust & J. Michalak-Dawidziuk (red.), Kształcenie i wychowanie dla pracy i rozwoju. Warszawa: Wyższa Szkoła Menedżerska.
Piekarski, J. (2011). Jakość wiedzy pod kontrolą – uwagi na temat „klątwy” ewaluacji biurokratycznej. W: G. Michalski (red.), Ewaluacja a jakość edukacji. Koncepcje ‒ doświadczenia – kierunki praktycznych rozwiązań. Łódź: UŁ.
Potulicka, E. & Rutkowiak, J. (2010). Noeoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Impuls.
Puchalski, T. (1969). Statystyka. Wykład podstawowych zagadnień z ćwiczeniami. Warszawa: PWN.
World Bank Group. Secondary Vocational Education International Experience. Final Report. New Delhi 2015, [http://documents.worldbank.org/curated/en/470241468000264353/pdf/103893-WP-P145371-PUBLIC-Vocational-Education-Report-Final.pdf (20.12.2018).
Symela, K. (2018). Od standardów kwalifikacji i kompetencji zawodowych do zbiorów informacji o zawodach. W: U. Jeruszka, J. Łaszczyk, B. Marcinkowska & F. Szlosek (red.), Nauka, Edukacja Praca Profesorowi Stefanowi Michałowi Kwiatkowskiemu w 70-lecie urodzin. Warszawa: APS.
MEN, DKZiU, Reforma kształcenia zawodowego w Polsce – 4 grudnia 2012 roku, zakładane cele i oczekiwane rezultaty. Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Ministerstwo Edukacji Narodowej, https://www.google.com/search?q=Reforma+kszta%C5%82cenia+zawodowego+w+Polsce+%E2%80%934+grudnia+2012+r.zak%C5%82adane+cele+i+oczekiwane+rezultaty&ie=utf-8&oe=utf-8 (18.01.2019).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. 2012, poz. 184).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2012, poz. 204, zał. 8).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 roku w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. 2017, poz. 703).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 roku w sprawie nadzoru pedagogicznego ( Dz. U. 2017, poz. 1658).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 roku w sprawie celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. 2019, poz. 316).
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (tj. Dz. U. 2018, poz. 2153 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe (Dz. U. 2018, poz. 996 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 22 listopada 2018 roku o zmianie ustawy ‒ Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 2245 z późn. zm.).
Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2008/C111/01).
