Efektywność procesu kształcenia zawodowego z perspektywy zmian formalnoprawnych ‒ analiza czynników zewnętrznych (część I)
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2021.01.07Słowa kluczowe:
plany i programy nauczania, Zintegrowany System Kwalifikacji, porównywalność kwalifikacji, efekty uczenia się (wiedza, umiejętności, kompetencje)Abstrakt
W artykułach (część I i II) przedstawiono wyniki badań dotyczące czynników zewnętrznych i wewnętrznych mających wpływ na zwiększenie efektywności kształcenia w zawodach oraz przygotowania absolwentów szkół zawodowych do rynku pracy. Analizę przeprowadzono w kontekście przemian w edukacji zawodowej w latach 2012– 2016 z uwzględnieniem wdrażanej od 1 września 2017 roku reformy systemu oświaty.
Założeniem wprowadzonego w 2012 roku modelu kształcenia w szkolnictwie zawodowym było wyodrębnienie kwalifikacji w zawodach celem ułatwienia uczniom osiągania efektów kształcenia określonych w podstawie programowej. Szczególną rolę odgrywa Zintegrowany System Kwalifikacji, którego ideą jest powiązanie kształcenia zawodowego z rynkiem pracy. W artykule poruszono kwestie Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, który stwarza możliwość porównania kwalifikacji uzyskanych w Polsce z kwalifikacjami nadawanymi w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Modelowanie systemu oświatowego, w szczególności kształcenia zawodowego przez regulacje prawne skłania do pytania: Do jakiego stopnia zmiany formalnoprawne mogą zmienić rzeczywistość społeczną, rzeczywistość edukacyjną? Czy reformami możemy zmienić świat? Czy rzeczywiście korzystną zmianą są kolejne reformy a system oświatowy zwiększa swoją efektywność?
Bibliografia
Agresti, A. (2018). Statistical Methods for the Social Sciences, Fifth Edition. Boston Mass: Peaarson.
Agresti, A. (2002). Categorical data analysis. Second edition. New York: Wiley. Falissard, B. (2012). Analysis of Questionnaire Data with R. Boca Raton, FL: CRC Press.
Dylak, S. (2000). Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania. Warszawa: Wyd. Szkolne PWN.
Jeruszka, J. (ed.). (2012). Modernisation of methods and forms of vocational training in Poland. Diagnoza i oczekiwane kierunki zmian. Warszawa: IPiSS.
Kotarbiński, T. (1969). Traktat o dobrej robocie. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Kopeć, M., Odpowiedź na interpelację poselską nr 8652 w sprawie zmian w edukacji prowadzących do jej deformacji, z dnia 30.01.2017 roku, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=6A132548 (31.01.2019).
Kust, I., Dziedzictwo kultury wartości w poglądach Uczniów Szkoły Lwowsko-Warszawskiej jako wzorzec dla młodzieży szkół zawodowych. Szkoła – Zawód – Praca, 18 (2019).
Kust, I., Vocational Education and Training the Light of the Reforms of Polish Education System in the Years 1999–2017. Przegląd Badań Edukacyjnych, 30 (1). (2020), DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2020.012
Kwiatkowski, S.M. (2018). Kompetencje przyszłości. W: S.M. Kwiatkowski (red.), Kompetencje przyszłości. Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Madalińska-Michalak, J. (2011). Przywództwo i jego wyzwania w warunkach kultury neoliberalnej. W: S.M. Kwiatkowski, J. Madalińska-Michalak, & I. Nowosad (red.), Przywództwo edukacyjne w szkole i jej otoczeniu. Warszawa: Difin.
Michalak-Dawidziuk, J. (2018a). Aspiracje zawodowe nauczycieli w procesie ich rozwoju zawodowego. W: F. Szlosek, R. Gerlach (red.), W świecie nauki, pracy i edukacji. 90-lecie urodzin Profesora Zygmunta Wiatrowskiego. Warszawa: APS.
Michalak-Dawidziuk, J. (2018b). Awans zawodowy nauczycieli jako proces dynamicznych zmian – współczesna praktyka i perspektywa przyszłości. W: J. Madalińska-Michalak & N. Pikuła (red.) Edukacyjne konteksty współczesności ‒ z myślą o przyszłości. Kraków: Impuls.
Michalak-Dawidziuk, J. (2018c). Stres w pracy nauczyciela a jego dialogiczne relacje z uczniem. W: U. Jeruszka, J. Łaszczyk, B. Marcinkowska & F. Szlosek (red.), Nauka, edukacja, praca: profesorowi Stefanowi Michałowi Kwiatkowskiemu w 70-lecie urodzin. Warszawa: APS.
Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego, Reforma kształcenia zawodowego w Polsce – 4 grudnia 2012 r. zakładane cele i oczekiwane rezultaty, https://www.google.com/search?q=Reforma+kszta%C5%82cenia+zawodowego+w+Polsce+%E2%80%934+grudnia+2012+r.zak%C5%82adane+cele+i+oczekiwane+rezultaty&ie=utf-8&oe=utf-8 (20.12.2018).
Nowosad, I. (2018). Zmiana jako podstawowa kategoria rozwoju szkoły. W: J. Madalińska-Michalak (red.), Przywództwo nauczycieli. Warszawa: FRSE.
Nowosad, I. (2008). Autonomia szkoły publicznej w Niemczech. Poszukiwania – konteksty – uwarunkowania. Zielona Góra: UZ.
Osiecka-Chojnacka, J., Opinia merytoryczna do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe i ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw (druk sejmowy nr 2861) z dnia 11.10.2018 roku Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=2861 (17.12.2018).
Piekarski, J. (2013). Jakość wiedzy, jakość szkoły – podstawa programowa a rynek pracy. W: I. Kust & J. Michalak-Dawidziuk (red.), Kształcenie i wychowanie dla pracy i rozwoju. Warszawa: Wyższa Szkoła Menedżerska.
Piekarski, J. (2011). Jakość wiedzy pod kontrolą – uwagi na temat „klątwy” ewaluacji biurokratycznej. W: G. Michalski (red.), Ewaluacja a jakość edukacji. Koncepcje ‒ doświadczenia – kierunki praktycznych rozwiązań. Łódź: UŁ.
Potulicka, E. & Rutkowiak, J. (2010). Noeoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Impuls.
Puchalski, T. (1969). Statystyka. Wykład podstawowych zagadnień z ćwiczeniami. Warszawa: PWN.
World Bank Group. Secondary Vocational Education International Experience. Final Report. New Delhi 2015, [http://documents.worldbank.org/curated/en/470241468000264353/pdf/103893-WP-P145371-PUBLIC-Vocational-Education-Report-Final.pdf (20.12.2018).
Symela, K. (2018). Od standardów kwalifikacji i kompetencji zawodowych do zbiorów informacji o zawodach. W: U. Jeruszka, J. Łaszczyk, B. Marcinkowska & F. Szlosek (red.), Nauka, Edukacja Praca Profesorowi Stefanowi Michałowi Kwiatkowskiemu w 70-lecie urodzin. Warszawa: APS.
MEN, DKZiU, Reforma kształcenia zawodowego w Polsce – 4 grudnia 2012 roku, zakładane cele i oczekiwane rezultaty. Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Ministerstwo Edukacji Narodowej, https://www.google.com/search?q=Reforma+kszta%C5%82cenia+zawodowego+w+Polsce+%E2%80%934+grudnia+2012+r.zak%C5%82adane+cele+i+oczekiwane+rezultaty&ie=utf-8&oe=utf-8 (18.01.2019).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. 2012, poz. 184).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2012, poz. 204, zał. 8).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 roku w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. 2017, poz. 703).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 roku w sprawie nadzoru pedagogicznego ( Dz. U. 2017, poz. 1658).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 roku w sprawie celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. 2019, poz. 316).
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (tj. Dz. U. 2018, poz. 2153 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe (Dz. U. 2018, poz. 996 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 22 listopada 2018 roku o zmianie ustawy ‒ Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 2245 z późn. zm.).
Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2008/C111/01).
