Sztuczna inteligencja w edukacji wyższej – szansa czy zagrożenie?
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2024.01.01Słowa kluczowe:
rezyliencja cyfrowa, sztuczna inteligencja, edukacja zdalna, szkolnictwo wyższeAbstrakt
Artykuł poświęcony jest wykorzystaniu technologii sztucznej inteligencji w edukacji wyższej. Jego celem jest zilustrowanie zarówno możliwości, jak i zagrożeń płynących z korzystania z wytworów sztucznej inteligencji (ang. artificial intelligence, AI). Pandemia potraktowana została jako czynnik nasilający zmiany w systemie edukacyjnym (Czapiewska, 2021; Sharma i in., 2022). Dyskurs wokół aktualnych wyzwań w szkolnictwie zdominowała tematyka rezyliencji cyfrowej i korzyści idących za rozwijaniem tego zasobu wśród społeczności akademickiej. Zwrócono uwagę na rosnące zainteresowanie wytworami sztucznej inteligencji, zwłaszcza ChatGPT, w codziennej pracy wykładowców i studentów. Przedyskutowano stosunek korzyści i wad wynikających z coraz większej zależności od technologii cyfrowych. Istnieje potrzeba edukowania studentów oraz pracowników naukowych w zakresie bezpiecznego korzystania z wytworów sztucznej inteligencji, a także rozwijania ich kompetencji do identyfikowania i wzmacniania zasobu rezyliencji cyfrowej.
Bibliografia
Błachnio, A., Litwic-Kaminska, K., Kapsa, I., Kopowski, J., Brzeziński, Ł. (2022). Perceived stress, cyber and psychological resilience among Polish students–preliminary results. In: I. Milićević (ed.), Proceedings TIE 2022: 9th International Scientific Conference Technics and Informatics in Education. Čačak: University of Kragujevac.
Brewer, M.L., Van Kessel, G., Sanderson, B., Naumann, F., Lane, M., Reubenson, A., Carter, A. Resilience in higher education students: a scoping review. Higher Education Research and Development, 38(6) (2019).
Brzózka, A., Pękala, N., Pokusa, A., Pyzik, N., Sobol, A., Kaczmarczyk, K., Nalepa, A. (2021). Satysfakcja studentów ze zdalnego nauczania w trakcie pandemii COVID-19: badanie empiryczne studentów Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Katowice: Towarzystwo Inicjatyw Naukowych.
Bzymek, A. Rezyliencja w wybranych kontekstach pedagogiki społecznej. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 42(2) (2021).
Cassidy, S. The Academic Resilience Scale (ARS-30): a new multidimensional construct measure. Frontiers in Psychology, 7 (2016).
Chatterjee, A. Art in an age of artificial intelligence. Frontiers in Psychology, 13 (2022).
Chiarella, S.G., Torromino, G., Gagliardi, D.M., Rossi, D., Babiloni, F., Cartocci, G. Investigating the negative bias towards artificial intelligence. Effects of prior assignment of AI--authorship on the aesthetic appreciation of abstract paintings. Computers in Human Behavior, 137 (2022).
Czapiewska, G. Zmiany w jakości kształcenia akademickiego w dobie pandemii COVID-19. Kultura i Edukacja, 3(133) (2021)
Edyko, K., Petryla, P., Ostafin, K., Minkner, M., Bieńkowski, B., Feja, K., Suwała, Z., Rektor, N., Łuczak, E., Marchewka, U. (2023). Utilizing artificial intelligence tools using the GPT Chatbot in medicine: a review of flaws, advantages and limitations. Journal of Education, Health and Sport, 46(1) (2023).
Eri, R., Gudimetla, P., Star, S., Rowlands, J., Girgla, A., To, L., Li, F., Sochea, N., Bindal, U. Digital resilience in higher education in response to COVID-19 pandemic: student perceptions from Asia and Australia. Journal of University Teaching and Learning Practice, 18(5) (2021).
Firat, M. (2023). How ChatGPT can transform autodidactic experiences and open education. OSF Preprints.
Fuchs, K. Exploring the opportunities and challenges of NLP models in higher education: is ChatGPT a blessing or a curse? Frontiers in Education, 8 (2023).
Gałat, W. Sztuczna inteligencja w świecie nauki. Poszerzamy Horyzonty, 11 (2019).
Garista, P., Pocetta, G. (2014). Digital resilience: meanings, epistemologies and methodologies for lifelong learning. Conference: SIREM2014.
González-Calatayud, V., Prendes-Espinosa, P., Roig-Vila, R. Artificial intelligence for student assessment: a systematic review. Applied Sciences, 11(12) (2021).
Gutowski, T., Ignaciuk, E. Nauczanie zdalne w świetle wytycznych dla szkolnictwa oraz w praktyce akademickiej. Teoria i Praktyka Dydaktyki Akademickiej, 1(1) (2022).
Herrero, R., Mira, A., Cormo, G., Etchemendy, E., Baños, R., García-Palacios, Ebert, D.D., Franke, M., Berger, T., Schaub, M.P., Görlich, D., Jacobi, C., Botella, C. An Internet based intervention for improving resilience and coping strategies in university students: study protocol for a randomized controlled trial. Internet Interventions, 16 (2019).
Hong, J.W., Curran, N.M. Artificial intelligence, artists and art: attitudes toward artwork produced by humans vs. artificial intelligence. ACM Transactions on Multimedia Computing, Communications and Applications (TOMM), 15(2s) (2019).
Humble, N., Mozelius, P. (2019). Artificial intelligence in education – a promise, a threat or a hype. In: P. Griffiths, M.N. Kabir (eds.), Proceedings of the European Conference on the Impact of Artificial Intelligence and Robotics (ECIAIR 2019). EM-Normandie Business School Oxford, UK, 31 October – 1 November 2019. Reading: Academic Conferences and Publishing International Limited.
Jaskuła, S. Sztuczna inteligencja w edukacji we współczesnej rzeczywistości hybrydalnej. Perspektywy Kultury, 42(3) (2023).
Kirk, U., Skov, M., Hulme, O., Christensen, M.S., Zeki, S. Modulation of aesthetic value by semantic context: an fMRI study. Neuroimage, 44(3) (2009).
Kurniadi, K., Meiliyandrie, L., Rahmah, R. (2022). Digital resilience and academic skills in college students. Preprint (version 1). Research Square, https://doi.org/10.21203/ rs.3.rs-2262404/v1] (10.09.2024).
Lattie, E.G., Adkins, E.C., Winquist, N., Stiles-Shields, C., Wafford, Q.E., Graham, A.K. Digital mental health interventions for depression, anxiety, and enhancement of psychological well-being among college students: systematic review. Journal of Medical Internet Research, 21(7) (2019).
Litwic-Kaminska, K., Błachnio, A., Kapsa, I., Brzeziński, Ł., Kopowski, J., Stojković, M., Hinić, D., Krsmanović, I., Ragni, B., Sulla, F., Limone, P. Resilience, positivity and social support as perceived stress predictors among university students. International Journal
of Environmental Research and Public Health, 20(19) (2023)
López-Aguilar, D., Álvarez-Pérez, P.R., González-Ramos, J.A., Garcés-Delgado, Y. Development of resilient behaviours in the fight against university academic dropout. Educación XXI, 26(2) (2023).
Lund, B.D., Wang, T. Chatting about ChatGPT. How may AI and GPT impact academia and libraries? Library Hi Tech News, 40(3) (2023).
Malinka, K., Perešíni, M., Firc, A., Hujňák, O., Januš, F. (2023). On the educational impact of ChatGPT: is artificial intelligence ready to obtain a university degree? In: M.-J. La akso, M. Monga, Simon, J. Sheard (eds.), ITiCSE 2023: Proceedings of the 2023 Conference on Innovation and Technology in Computer Science Education. V. 1. New York: Association for Computing Machinery.
Nowakowska, E., Michalak, S.S. COVID-19 – choroba wywołana zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 globalnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego. Advancements of Microbiology, 59(3) (2020).
Nurveda, A., Nursalim, M., Masitoh, S. Aesthetics and artificial intelligence: impact and criticism of art. Education Achievement: Journal of Science and Research, 4(3) (2023).
Ocaña-Fernández, Y., Valenzuela-Fernández, L.A., Garro-Aburto, L.L. Artificial intelligence and its implications in higher education. Propositos y Representaciones, 7(2) (2019).
Omieczyńska, S., Przybyłowska, M. Pandemia COVID-19 – bariera czy ścieżka rozwoju nowej formy nauczania? Kortowski Przegląd Prawniczy, (3) (2022).
Pappano, L. The year of the MOOC. The New York Times, 2(12) (2012).
Pilecka, D., Trzeciak, J., Różycka, I., Kulik, A. Ocena wpływu pandemii COVID-19 na poziom aktywności fizycznej oraz stan psychiczny studentów Akademii Wychowania Fizycznego. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 29(2) (2023).
Pokrivcakova, S. Preparing teachers for the application of AI-powered technologies in foreign language education. Journal of Language and Cultural Education, 7(3) (2019).
Pollard, C.A., Morran, M.P., Nestor-Kalinoski, A.L. The COVID-19 pandemic: a global health crisis. Physiological Genomics, 52(11) (2020).
Porwoł, M. Czy sztuczna inteligencja zmienia sposób myślenia o plagiacie w kontekście rzetelności akademickiej? Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development, 104(1) (2023).
Pyżalski, J., Walter, N. (2021). Edukacja zdalna w czasie pandemii COVID-19 w Polsce – mapa głównych szans i zagrożeń. Przegląd i omówienie wyników najważniejszych badań związanych z kryzysową edukacją zdalną w Polsce dla Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku. Poznań: UAM.
Quintiliani, L., Sisto, A., Vicinanza, F., Curcio, G., Tambone, V. Resilience and psychological impact on Italian university students during COVID-19 pandemic. Distance learning and health. Psychology, Health and Medicine, 27(5) (2022).
Rahman, M.M., Watanobe, Y. ChatGPT for education and research. Opportunities, threats, and strategies. Applied Sciences, 13(9) (2023).
Robbins, A., Kaye, E., Catling, J.C. Predictors of student resilience in higher education. Psychology Teaching Review, 24(1) (2018).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. 2020, poz. 493, z późn. zm.).
Różanowski, K. Sztuczna inteligencja rozwój, szanse i zagrożenia. Zeszyty Naukowe Warszawskiej Wyższej Szkoły Informatyki, 2(2) (2007).
Rydelek, J., Woźniak-Holecka, J., Wanat, G. Modele nauczania hybrydowego w instytucjach edukacyjnych. Cywilizacja Zabawy, Rozrywki i Wypoczynku, 13 (2016).
Saputra, I., Astuti, M., Sayuti, M., Kusumastuti, D. Integration of artificial intelligence in education: opportunities, challenges, threats and obstacles. A literature review. Indonesian Journal of Computer Science, 12(4) (2023).
Sharma, M.K., Anand, N., Roopesh, B.N., Sunil, S. Digital resilience mediates healthy use of technology. Medico-Legal Journal, 90(4) (2022).
Shen, Y., Yu, F. The influence of artificial intelligence on art design in the digital age. Scientific Programming, 2021(1) (2021).
Sokół-Szawłowska, M. Wpływ kwarantanny na zdrowie psychiczne podczas pandemii COVID-19. Psychiatria, 18(1) (2021).
Srinivasa, K.G., Kurni, M., Saritha, K. (2022). Harnessing the power of AI to education. In: K.G. Srinivasa, M. Kurni, K. Saritha, Learning, teaching and assessment methods for contemporary learners. Pedagogy for the digital generation. Singapore: Springer Nature.
Strannegård, L. Generatywna sztuczna inteligencja – zagrożenie czy szansa dla uczelni? Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem, 15(2) (2023).
Tarasiuk, G. (2023). ChatGPT w edukacji. Jak sztuczna inteligencja wspomaga procesy uczenia się i nauczania? W: H. Wyrębek, M. Sutryk, A. Ślifirczyk, M. Truba, M. Berendt--Marchel (red.), Nauka i sztuka młodych wobec zagrożeń współczesnego świata. Siedlce: UPH.
Tkácová, H., Pavlíková, M., Stranovská, E., Králik, R. Individual (non) resilience of university students to digital media manipulation after COVID-19 (case study of Slovak initiatives). International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(2) (2023).
Vinichenko, M.V., Nikiporets-Takigawa, G.Y., Chulanova, O.L., Ljapunova, N.V. Threats and risks from the digitalization of society and artificial intelligence: views of generation Z students. International Journal of Advanced and Applied Sciences, 8(10) (2021).
Weller, M., Anderson, T. Digital resilience in higher education. European Journal of Open, Distance and E-learning, 16(1), (2013).
Yıldırım, M., Tanrıverdi, F.Ç. Social support, resilience and subjective well-being in college students. Journal of Positive School Psychology, 5(2) (2021).
Zawojski, P. Maszynom (inteligentnym) wbrew? O sztuce w czasach sztucznej inteligencji. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 104(1) (2019)
